Europejska unia rynków kapitałowych. Perspektywa finansowania przedsiębiorstw w Polsce

Skorowidz skrótów 9

Wprowadzenie. Refleksje na temat unii rynków kapitałowych - Małgorzata Zaleska 11

Wstęp - Alfred Janc, Paweł Mikołajczak, Krzysztof Waliszewski 15

Rozdział 1
Rynki kapitałowe i ich znaczenie dla wzrostu gospodarczego - czy historia może być pouczająca dla Europy? - Alfred Janc 19
Wstęp 19
1.1. Tło historyczne przemian w zakresie modeli systemu finansowego 20
1.2. Model anglosaski: przykład USA 26
1.3. Model anglosaski: przykład Wielkiej Brytanii 33
1.4. Niektóre wnioski i znaki zapytania dotyczące unii rynków kapitałowych w kontekście analizy historycznej 36
Zakończenie 37

Rozdział 2
Europejska unia rynków kapitałowych - koncepcja, cele i instrumenty - Krzysztof Waliszewski 39
Wstęp 39
2.1. Idea unii rynków kapitałowych w UE i przyczyny jej powstania 40
2.2. Miejsce unii rynków kapitałowych w Planie inwestycyjnym dla Europy (Investment Plan for Europe) na lata 2015-2017 49
2.3. Cele europejskiej unii rynków kapitałowych 56
2.4. Instrumenty (filary) europejskiej unii rynków kapitałowych 59
2.5. Zakładany harmonogram prac nad projektem unii rynków kapitałowych 63
2.6. Rola banków w projekcie unii rynków kapitałowych 65
2.7. Unia rynków kapitałowych a status Wielkiej Brytanii w UE 69
Zakończenie 71

Rozdział 3
Analiza stanu obecnego i perspektywy finansowania MMŚP w Polsce w świetle koncepcji unii rynków kapitałowych - Paweł Mikołajczak 73
Wstęp 73
3.1. Luka kapitałowa w sektorze MMŚP w świetle badań statystycznych 75
3.2. Alternatywne formy kapitałowego zasilania mikro, małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce 81
3.2.1. Fundusze poręczeniowe i pożyczkowe 82
3.2.2. Rynek NewConnect 87
3.2.3. Rynek obligacji korporacyjnych Catalyst 92
3.2.4. Fundusze venture capital i private equity 95
3.2.5. Anioły biznesu 109
3.2.6. Mezzanine 113
3.2.7. Sekurytyzacja 116
3.3. Crowdfunding - finansowanie pomostowe czy realne źródło kapitału dla przedsięwzięć inwestycyjnych - próba oceny na przykładzie europejskim 117
Zakończenie 123

Rozdział 4
Znaczenie unii rynków kapitałowych w rozwoju pozakredytowych instrumentów finansowania MMŚP w Polsce - Paweł Mikołajczak 127
Wstęp 127
4.1. Finansowe instrumentarium stymulowania działalności MMŚP w koncepcji unii rynków kapitałowych 128
4.1.1. Obligacje korporacyjne i Catalyst 129
4.1.2. Fundusze wysokiego ryzyka i mezzanine 133
4.1.3. Sekurytyzacja wysokiej jakości 134
4.1.4. GPW i NewConnect 135
4.2. Finansowanie społecznościowe na jednolitym rynku kapitałowym 137
4.3. Fundusze europejskie versus unia rynków kapitałowych 138
Zakończenie 140

Rozdział 5
Europejska unia rynków kapitałowych - opinie, dylematy i wyzwania - Krzysztof Waliszewski 143
Wstęp 143
5.1. Opinie interesariuszy w Polsce na temat Zielonej Księgi w sprawie unii rynków kapitałowych 143
5.2. Silne i słabe strony oraz szanse i zagrożenia europejskiej unii rynków kapitałowych - próba oceny koncepcji 147
5.3. Unia rynków kapitałowych a unia bankowa - analiza porównawcza europejskich inicjatyw integracyjnych w obszarze finansowym 151
Zakończenie 154

Zakończenie - Alfred Janc, Paweł Mikołajczak, Krzysztof Waliszewski 157

Bibliografia 161
Spis tabel 167
Spis wykresów 168
Spis schematów 171
Spis rysunków 172
O autorach 173

Alfred Janc - prof. dr hab. nauk ekonomicznych, Kierownik Katedry Pieniądza i Bankowości Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, autor, współautor i redaktor ponad 200 publikacji z obszaru polityki gospodarczej, finansów i bankowości: Finansowanie małych i średnich przedsiębiorstw w okresie zagrożenia kryzysem, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań 2012 oraz Fundusze poręczeniowe i pożyczkowe w finansowym wspieraniu sektora mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw, CeDeWu, Warszawa 2014 (współredaktor K. Waliszewski); Bankowość a kryzys na rynkach finansowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań 2010; Stabilizowanie sektora bankowego w okresie kryzysu, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań 2010; Problemy polskiego systemu bankowego, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań 2008; Bank i jego miejsce w pośrednictwie finansowym okresu transformacji (bilans zamknięcia okresu przedakcesyjnego w państwach Europy Środkowej i Wschodniej, Twigger, Warszawa 2004, a także dwóch w języku angielskim: Polish Financial System in the Age of Financialisation, C.H. Beck, Warszawa 2015 (współautorzy M. Jurek. P. Marszałek); Modern Banking in Transition Economies of Central and Eastern Europe, Poznań Univeristy of Economics, Poznań 2004; promotor i recenzent wielu prac licencjackich, magisterskich i doktorskich. W latach 1991-1996 doradca prezesa WBK S.A.; w latach 1999-2007 członek i przewodniczący Komitetu Koordynacyjnego ds. Standardów Kwalifikacyjnych w Bankowości Polskiej utworzonego przez Związek Banków Polskich; od czerwca do grudnia 2007 r. Generalny Inspektor Nadzoru Bankowego i członek Komisji Nadzoru Bankowego; w latach 2007-2010 doradca prezesa NBP; w latach 2007-2009 członek Rady Ban¬kowego Funduszu Gwarancyjnego; od 2010 r. doradca ekonomiczny w NBP; uczestnik projektu unijnego FESSUD (Financialisation, Economy, Society and Sustainable Development), poświęconego badaniu natury związków finansyzacji z trwałością systemu finansowego, rozwojem ekonomiczno-społecznym i środowiskiem. Projekt jest realizowany w ramach 7 PR UE i należy do pięciu największych w historii UE projektów badawczych w zakresie nauk społeczno-ekonomicznych i humanistycznych; od 2007 r. członek Rady Arbitra Bankowego przy Związku Banków Polskich i członek Komitetu Nauk o Finansach Polskiej Akademii Nauk.


Paweł Mikołajczak - doktor nauk ekonomicznych Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu; specjalizuje się w doradztwie finansowym i inwestycyjnym dla przedsiębiorstw; ekspert w dziedzinie funduszy europejskich dla sektora MMŚP; jest przedsiębiorcą oraz adiunktem w Katedrze Pieniądza i Bankowości Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu; zasiadał w radach nadzorczych spółek akcyjnych; członek Polskiego Stowarzyszenia Finansów i Bankowości; prezes zarządu H-Glass Polska sp. z o.o.; autor polsko-angielskiej książki Podstawy mikroekonomii. Basics of microeconomics oraz licznych publikacji poświęconych tematyce finansowania działalności inwestycyjnej przedsiębiorstw w Polsce, m.in. Wpływ funduszy Unii Europejskiej na zmiany w sposobie działania małych i średnich przedsiębiorstw w Wiel¬kopolsce, Ekonomia Economics 4 (21) /2012 - Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, 2012; Parabankowe aspekty działalności funduszy poręczeniowych i pożyczkowych [w:] red. G. Kotliński, K. Waliszewski, Instytucje parabankowe na rynku usług bankowych w Polsce, Warszawa, CeDeWu, 2012; Financing of SME using non-recourse factoring - legal, economic and tax aspects, MANAGEMENT 2013 nr 1, University of Zielona Góra; Rozwój małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce a źródła ich finansowania. Współczesne dylematy, (współautor: W. Czternasty), [w:] red. nauk. A. Grzelak, K. Pająk, Nowe trendy w metodologii nauk ekonomicznych i możliwości ich zastosowania w procesie kształcenia studentów, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań 2010; „Niekonwencjonalne" fundusze kapitałowe w pobudzaniu rozwoju małych innowacyjnych firm, (współautor: W. Czternasty) [w:] red. nauk. J. Stankiewicz, Wiedza - innowacyjność - zmiana, Wydawnictwo Uniwersytet Zielonogórski, Zielona Góra 2008; Oddziaływanie funduszy strukturalnych Unii Europejskiej na rozwój działalności eksportowej małych i średnich przedsiębiorstw w Wielkopolsce, (współautor: W. Czternasty), [w:] red. nauk. J. Stankiewicz, Problemy zarządzania strategicznego wobec przemian w otoczeniu współczesnych przedsiębiorstw, Uniwersytet Zielonogórski 2010; Fundusze Unii Europejskiej w budowaniu pozycji konkurencyjnej małych i średnich przedsiębiorstw, (współautor: W. Czternasty), Gospodarka Polski po akcesji do Unii Europejskiej. Wymiar ekonomiczno-społeczny, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, 2011.


Krzysztof Waliszewski - doktor nauk ekonomicznych, dyscyplina ekonomia, specjalności: finanse, bankowość, pośrednictwo finansowe, pośrednictwo kredytowe; adiunkt w Katedrze Pieniądza i Bankowości Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, wykładowca Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Koninie; w 2008 r. obronił pracę doktorską Związki kapitałowe banków i pośredników kredytowych na tle rozwoju rynku consumer finance w Polsce; jego zainteresowania badawcze koncentrują się na pośrednictwie finansowym i kredytowym, doradztwie finansowym, instytucjach parabankowych; autor 2 monografii (Pośrednictwo kredytowe w Polsce, CeDeWu, Warszawa 2010; Doradztwo finansowe w Polsce, CeDeWu, Warszawa 2010), współredaktor 3 monografii (z A. Jancem: Finansowanie małych i średnich przedsiębiorstw w okresie zagrożenia kryzysem, Wydawnictwo UEP, Poznań 2010; Fundusze poręczeniowe i pożyczkowe w finansowym wspieraniu sektora mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw, CeDeWu, Warszawa 2014; z G. Kotlińskim, Instytucje parabankowe na rynku usług bankowych w Polsce, CeDeWu, Warszawa 2012), autor blisko 100 publikacji naukowych i popularyzujących wiedzę; współpracownik Gazety Bankowej, miesięcznika Bank, Gazety Finansowej i Gazety Inwestycyjnej Inwestor; wypromował ponad 100 dyplomantów, w tym ponad 50 licencjatów i ponad 50 magistrów, jest promotorem pomocniczym w jednym przewodzie doktorskim; praktyk gospodarczy, posiada kilkuletni staż (2006-2011) w obszarze zarządzania finansami przedsiębiorstwa deweloperskiego (jako analityk finansowy, dyrektor finansowy i wiceprezes zarządu), a od 2011 r. prowadzi własną działalność gospodarczą w zakresie pośrednictwa i doradztwa kredytowego na rynku nieruchomości mieszkaniowych i w obszarze kredytów deweloperskich.


Małgorzata Zaleska - prof. dr hab. nauk ekonomicznych; jest Dyrektorem Instytutu Bankowości SGH, Wiceprzewodniczącą Komitetu Nauk o Finansach PAN, członkiem Centralnej Komisji do spraw Stopni i Tytułów Naukowych, a także Redaktorem Naczelnym Czasopisma „Finanse". W dorobku naukowym i popularno-naukowym posiada ponad 350 publikacji, przede wszystkim z zakresu stabilności systemu bankowego, funkcjonowania banków centralnych, nadzorów nad rynkiem finansowym i systemów gwarantowania środków finansowych na rynku bankowym, w tym: Wpływ wybranych regulacji zewnętrznych na działalność polskich banków, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 1999; Identyfikacja ryzyka upadłości przedsiębiorstwa i banku: systemy wczesnego ostrzegania, Difin, Warszawa 2002; Bankowość, C.H. Beck, Warszawa 2013; Unia bankowa, Difin, Warszawa 2013; Europejska unia bankowa, Difin, Warszawa 2015. Była m.in.: członkiem Rady Giełdy Papierów Wartościowych (2000-2002), członkiem Komisji Nadzoru Bankowego (2007), prezesem Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (2007-2009), członkiem zarządu International Association of Deposit Insurers (2008-2009), przewodniczącą Grupy Badawczej European Forum of Deposit Insurers (2008-2009), członkiem International Relations Committee przy EBC (2009-2013), członkiem Economic and Financial Committee przy Radzie UE (2009-2015), członkiem zarządu Narodowego Banku Polskiego (2009-2015), pełnomocnikiem zarządu NBP do spraw wprowadzenia euro w Polsce (2013-2015), przewodniczącą Komitetu Badań Ekonomicz¬nych NBP (2014-2015).