Dług publiczny a równowaga fiskalna

Myślą przewodnią książki jest próba odpowiedzi na pytanie o charakter długu publicznego w Polsce.

Dług publiczny jest stanem zobowiązań sektora finansów publicznych (czyli jednostek rządowych lub samorządowych na wszystkich szczeblach administracji) na dany moment. Jest konsekwencją pozyskiwania w formie emisji oprocentowanych zobowiązań środków na finansowanie nadwyżki wydatków nad uzyskiwanymi dochodami. Z punktu widzenia rozwoju gospodarczego kraju istotne są zwłaszcza cele, których sfinansowaniu służy emisja długu oraz jego poziom i struktura. Dług publiczny może działać prorozwojowo, sprzyjając poprzez odpowiednie przeznaczenie pozyskanych tą drogą środków uzyskaniu wyższego poziomu gospodarczego. Czynnik ten jest szczególnie istotny w przypadku krajów słabo rozwiniętych i rozwijających się. Z drugiej strony niewłaściwa polityka w zakresie emisji długu może prowadzić do wystąpienia poważnych problemów i zakłóceń w polityce fiskalnej i w konsekwencji negatywnie oddziaływać na możliwy do osiągnięcia wzrost gospodarczy.

Problem długu publicznego jest na trwałe wpisany w rzeczywistość gospodarczą.

Czy i kiedy rząd powinien emitować dług publiczny?
Jakie są granice zaciągania zobowiązan?
Jaki poziom długu jest dopuszczalny?

Te ważne pytania są czesto zadawane przez ekonomistów i polityków.. W praktyce nie istnieją na nie proste i uniwersalne odpowiedzi.. Ilość i różnorod­ność czynników, które są brane pod uwage sprawiają, że dług publiczny jest interesującym i pełnym wyzwań obszarem badań i analiz. Niniejsza książ­ka, obok tradycyjnego spojrzenia na dług, jako instrument finansowania potrzeb pożyczkowych, proponuje analize tego zjawiska z punktu widzenia ce­lów, których finansowaniu służy jego emisja. To właśnie dobór celów emisji długu w istotnym stopniu decyduje o tym, czy dług publiczny stanowi ciężar, czy też jest czynnikiem zwiekszającym szanse dynamicznego i zrównoważonego rozwoju gospodarczego.

Poruszono w niej ciekawy, choć znajdujący sie dotychczas poza głównym nurtem zainteresowań ekonomistów problem modeli długu publicznego. Przy­jęte kryteria podziału na model ewolucyjny i model transformacyjny stanowią użyteczne narzędzie do pełniejszego zrozumienia wystepujących miedzy krajami różnic w poziomie zadłużenia.

Analiza czynników determinujących jego ewolucje od początku transformacji wskazuje na wystepowanie zjawiska zwanego wewnetrzną logiką długu. Prowadzi również do wniosku, że proces akumula­cji długu publicznego zachodził niezależnie od orientacji politycznej ugrupowań sprawujących władze.