Cyfryzacja w zarządzaniu

Wstęp 9

Rozdział 1
Przemysł 4.0, czyli na czym polega transformacja cyfrowa przedsiębiorstw (Katarzyna Śledziewska, Renata Włoch, Katarzyna Nosalska) 11
1.1. Specyfika Przemysłu 4.0 12
1.2. Zmiana technologiczna w Przemyśle 4.0 16
1.3. Zmiana procesowa w Przemyśle 4.0 20
1.4. Zmiana organizacyjna w Przemyśle 4.0 22
Bibliografia 28

Rozdział 2
Cyfryzacja w zarządzaniu ludźmi. Wyzwania gospodarki 4.0 (Beata Jamka) 31
2.1. Zarządzanie ludźmi w gospodarce 4.0 32
2.2. Dataizm: władza algorytmów i zarządzanie przez pomiar 41
2.3. Współpraca ludzi z maszynami 44
2.4. Rynek pracy a kompetencje pracowników przyszłości 46
Bibliografia 52

Rozdział 3
Cyfryzacja w usprawnianiu zarządzania łańcuchem dostaw (Sabina Kauf, Aleksandra Laskowska-Rutkowska) 55
3.1. Możliwości zastosowania Internetu rzeczy (IoT)w łańcuchu dostaw 56
3.2. Cyfrowy świat łańcucha dostaw (platformy cyfrowe) 60
3.3. Blockchain i jego możliwości zastosowania w łańcuchu dostaw 63
3.4. Sztuczna inteligencja (AI) i jej potencjał optymalizacji łańcucha dostaw 70
3.5. Robotyzacja łańcucha dostaw 78
3.6. Physcial Internet jako nowatorskie podejście do zarządzania łańcuchem dostaw 84
Bibliografia 88

Rozdział 4
Zastosowanie zaawansowanych narzędzi przetwarzania danych w dobie cyfryzacji (Sylwia Gwoździewicz, Dariusz Prokopowicz, Jan Grzegorek) 93
4.1. Główne determinanty rozwoju analityki biznesowej opartej na technologiach informacyjnych ICT 95
4.2. Technologie informacyjne ICT, w tym Big Data jako kluczowe determinanty rozwoju The Financial Industry 4.0 102
4.3. Technologie Big Data i chmury obliczeniowej a kwestia bezpieczeństwa informacji w systemach informatycznych 107
4.4. Analityka biznesowa przeprowadzana w systemach analitycznych Big Data narzędziem ułatwiającym zarządzanie podmiotami gospodarczymi 113
4.5. Zastosowanie zinformatyzowanych platform analitycznych Business Intelligence w procesie zarządzania przedsiębiorstwem 114
Bibliografia 124

Rozdział 5
Zarządzanie zespołami w erze cyfryzacji - perspektywa menedżera z branży finansowej (Sonia Wędrychowicz-Horbatowska) 129
5.1. Zmarginalizowanie działań niedodających wartości 130
5.2. Właściwe wykorzystanie analityki i narzędzi cyfrowych 137
5.3. Motywowanie i zarządzanie ludźmi w warunkach cyfryzacji 139
Bibliografia 143

Rozdział 6
Zastosowanie digital marketingu (Michał Pienias) 143
6.1. Wpływ Internetu na proces komunikacji 144
6.2. Digital marketing i jego narzędzia 149
6.3. Zastosowanie digital marketingu w branży fitness w UE i w Polsce 160
Bibliografia 168

Rozdział 7
Cyfryzacja w procesie przedsiębiorczym jako składowa rozwoju firm sektora MŚP (Jarosław Ropęga, Paweł Wojno) 171
7.1. Proces przedsiębiorczy w firmach sektora MŚP 172
7.2. Cyfryzacja jako ciągłe poszukiwanie opartych na procesie przedsiębiorczym możliwości rozwoju biznesu 177
7.3. Wyzwania cyfryzacji w firmie handlowej - Kujawsko-Dobrzyńska Spółdzielnia Handlowa w Rypinie 183
Bibliografia 191

Rozdział 8
Transformacja cyfrowa polskich przedsiębiorstw. Ocena zakresu wdrożenia rozwiązań z obszarów Przemysłu 4.0 (Katarzyna Śledziewska, Renata Włoch, Satia Rożynek) 195
8.1. Metodologia badania 196
8.2. Wdrażanie Przemysłu 4.0 w wymiarze technologicznym 199
8.3. Wdrażanie Przemysłu 4.0 w wymiarze procesowym 202
8.4. Wdrażanie Przemysłu 4.0 - organizacja 204
8.5. Rekomendacje dla polityki przemysłowej 210
Bibliografia 214

Rozdział 9
Cyfryzacja i zarządzanie w świecie postpandemii. Nowa wizja przyszłości? (Aleksandra Laskowska-Rutkowska) 215
9.1. Zarządzanie nie tylko cyfryzacją - czas, jakość i koszty 216
9.2. Cyfryzacja i automatyzacja - wróg czy przyjaciel? 218
9.3. Niepewna przyszłość i sztuczna inteligencja 221
9.4. Praca i edukacja w modelu cyfrowym 223
9.5. Infrastruktura telekomunikacyjna 225
9.6. Zarządzanie procesem cyfryzacji 226
Bibliografia 229

Spis rysunków 231
Spis tabel 233
Noty o Autorach 235

Jan Grzegorek, dr
Doktor nauk technicznych w dyscyplinie informatyka. Adiunkt na Wydziale Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii Uniwersytetu Warszawskiego. Laureat nagrody Ministra Łączności za opracowanie urządzeń łączności RSŁA. Jest współautorem 8 patentów. W latach 1994-2014 pracował w TP S.A. (później Orange) w Biurze Strategii, Audytu, Bezpieczeństwa Informacji na stanowiskach głównego specjalisty, eksperta ds. wsparcia operacji. Zajmował stanowisko skarbnika w Zarządzie Głównym Stowarzyszenia Inżynierów Telekomunikacji. Autor i współautor 27 publikacji i opracowań naukowych oraz ekspertyzy wykonanej dla KBN PAN. Problematyka badań naukowych oraz doświadczenie dydaktyczne obejmuje następującą tematykę: Big Data Analytics, analiza statystyczna w badaniach społecznych, metody optymalizacji procesów logistycznych, podstawy programowania komputerów, użyteczność danych sieciowych, podstawy programowania komputerów, podstawy budowy i eksploatacji sprzętu teleinformacyjnego. zarządzanie projektami internetowymi, zarządzanie bezpieczeństwem IT.

Sylwia Gwoździewicz, dr
Doktor prawa, adiunkt w Akademii im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim, Prezes Międzynarodowego Instytutu Innowacji Nauka - Edukacja - Rozwój.Ekspert w Narodowym Centrum Badań i Rozwoju w ramach POIR 2014-2020 w obszarze cyberbezpieczeństwa, naukowo-technologicznych oraz gospodarczo-biznesowych kryteriów przeprowadzenia prac badawczo-rozwojowych przez MŚP celem wdrożenia wyników badań przemysłowych do działalności gospodarczej. Ekspert w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w obszarach przygotowywania rekomendacji dotyczących przypisania poziomu Polskiej Ramy Kwalifikacji do wskazanych przez MŚP kwalifikacji rynkowych. W 2019 r. z ramienia Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi kierowała ekspertyzą dotyczącą źródeł pozyskiwania innowacji prowadzonej przez podmioty gospodarcze na obszarach wiejskich. Redaktor naczelna czasopism naukowych: International Journal of Legal Studies oraz International Journal of New Economics and Social Sciences. Obecnie prowadzi badania dotyczące wprowadzania na rynek w różnych systemach prawno-organizacyjnych rozwiązań w zakresie m.in. cyberbezpieczeństwa, bezpieczeństwa teleinformatycznego w inteligentnych sieciach i systemach, innowacyjnych systemów bezpieczeństwa IT w małych i średnich przedsiębiorstwach.

Beata Jamka, dr hab., freelance profesor
Ekspertka i audytorka zarządzania potencjałem ludzkim, wykładowca akademicki i autorka licznych publikacji. Najnowsze książki to: HR na zakręcie - zarządzanie przez pomiar czy aktywacja kreatywności? (2019) oraz Razem - ku zmianie paradygmatu gospodarowania (2017). Wieloletni pracownik Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie - do uzyskania stopnia doktora habilitowanego nauk ekonomicznych w dyscyplinie zarządzanie (2012), były profesor nadzwyczajny Uczelni Łazarskiego, stypendystka Fundacji Jurzykowskiego (University of Kansas, USA). Jej aktualne zainteresowania naukowe obejmują neuronauki w zarządzaniu ludźmi (kreatywność, innowacyjność, przedsiębiorczość, efektywność), cyfryzację w HR (potencjał technologiczny a efektywność działań) oraz ekonomie społeczne i przyszłość pracy (alternatywne paradygmaty gospodarowania i zarządzanie odpowiedzialne, oparte na modelu człowieka, a nie ekona).

Sabina Kauf, dr hab., prof. Uniwersytetu Opolskiego
Doktor habilitowany nauk ekonomicznych w dziedzinie zarządzania, kierownik Katedry Logistyki i Marketingu, dyrektor Instytutu Nauk o Zarządzaniu i Jakości Uniwersytetu Opolskiego. Rozprawę doktorską przygotowała na Wydziale Społeczno-Ekonomicznym Uniwersytetu w Poczdamie. Swoje zainteresowania naukowo-badawcze skupiła na stykach marketingu i logistyki, wykorzystaniu badań rynkowych w logistyce oraz w układach przestrzennych. W ostatnich kilku latach wiele uwagi poświeciła problematyce zastosowania koncepcji logistyki i łańcucha dostaw w zarządzaniu jednostkami terytorialnymi. Jest autorem i współautorem 9 monografii naukowych, 4 skryptów oraz 130 artykułów naukowych i rozdziałów w monografiach publikowanych w kraju i poza jego granicami. Prowadzi wykłady z logistyki miasta, zarządzania łańcuchem dostaw i badań rynkowych na studiach licencjackich oraz magisterskich.

Aleksandra Laskowska-Rutkowska, dr hab., prof. Uczelni Łazarskiego
Doktor habilitowany nauk ekonomicznych w dziedzinie zarządzania, profesor Uczelni Łazarskiego w Warszawie. Absolwentka Wydziału Handlu Zagranicznego Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Doktoryzowała się w Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie SGH. Uzyskała stopień doktora habilitowanego na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego. Absolwentka programu rozwoju kadr IESE Business School, stypendystka rządu Japonii oraz stażystka University of Minnesota (USA). W latach 1993-2010 pracownik i wykładowca Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Od 2011 r. pracownik i wykładowca na Wydziale Ekonomii i Zarządzania Uczelni Łazarskiego. Obecnie dyrektor Centrum Logistyki i Innowacji na Wydziale Ekonomii i Zarządzania oraz kierownik Katedry Zarządzania i Marketingu. Ekspertka w obszarze zarządzania łańcuchem dostaw, logistyki, innowacji i cyfryzacji. Autorka licznych publikacji oraz ekspertyz m.in. dla Ministerstwa Rozwoju oraz PARP. Jej książka Koncepcja falowego rozwoju logistyki. Dyfuzja innowacji w łańcuchu dostaw otrzymała nagrodę Leonardo za najlepszą książkę o innowacjach logistycznych i została uznana za publikację wybitną.

Katarzyna Nosalska, mgr
Doświadczony manager marketingu b2b w branży przemysłowej, członek zespołu ds. powołania Polskiej Platformy Przemysłu Przyszłości, ekspert Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii w zakresie Przemysłu 4.0. Od wielu lat współpracuje z największymi dostawcami technologii dla przemysłu. Jako redaktor współpracuje z magazynem APA oraz portalem Przemysl-4.0.pl. Wprowadzała na rynek jeden z najbardziej popularnych magazynów i portali dotyczących automatyzacji produkcji i branży elektroniki profesjonalnej (Automatyka Podzespoły Aplikacje, automatykab2b.pl, elektronikab2b. pl). Absolwentka Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie (automatyka i robotyka). Studiowała również na Wydziale Zarządzania Politechniki Warszawskiej. Obecnie doktorantka Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie w dziedzinie zarządzania, specjalizująca się w tematyce transformacji cyfrowej w sektorze przemysłowym.

Michał Pienias, dr
Adiunkt w Katedrze Zarządzania i Marketingu na Wydziale Ekonomii i Zarządzania Uczelni Łazarskiego w Warszawie. Autor publikacji naukowych z obszaru marketingu politycznego, socjologii organizacji oraz zarządzania zasobami ludzkimi. Jego zainteresowania badawcze obejmują szeroki krąg zagadnień zarządzania zasobami ludzkimi oraz marketingu. Badania koncentrują się głównie wokół problematyki gospodarowania kapitałem ludzkim, socjologii organizacji i e-marketingu.

Dariusz Prokopowicz, dr
Doktor ekonomii, adiunkt w Instytucie Ekonomii i Finansów, Wydział Społeczno-Ekonomiczny Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Przewodniczący Rady Programowej, kierownik Zakładu Innowacji w Międzynarodowym Instytucie Innowacji Nauka - Edukacja - Rozwój w Warszawie. Obszar naukowy zainteresowań i badań: zarządzanie ryzykiem w przedsiębiorstwach i instytucjach finansowych, bankowość elektroniczna, bezpieczeństwo transferu danych niejawnych w teleinformatycznych systemach banków oraz w Internecie, zastosowanie nowoczesnych technologii teleinformatycznych w funkcjonowaniu instytucji finansowych, przedsiębiorstw i podmiotów publicznych, wykorzystanie zaawansowanych modeli analizy ryzyka działalności banków, kryzysy finansowe a działalność banków na tle analizy koniunktury krajowej i globalnej gospodarki, Big Data Analytics, Business Intelligence, zastosowanie technologii Przemysł 4.0 w działalności podmiotów gospodarczych, innowacje marketingowe na internetowych portalach społecznościowych, zrównoważony rozwój gospodarczy.

Jarosław Ropęga, dr hab., prof. Uniwersytetu Łódzkiego
Pracuje jako profesor nadzwyczajny na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego. Jego zainteresowania badawcze dotyczą przedsiębiorczości, innowacji w procesie rozwoju przedsiębiorstw sektora MŚP, form wsparcia oraz finansowania przedsiębiorstw sektora MŚP, przedsiębiorczości wielokrotnej, tj. restartów, przedsiębiorców portfolio i seryjnych w kontekście procesu przedsiębiorczego. Jest autorem ponad 60 publikacji. Brał udział w krajowych i międzynarodowych projektach badawczych, w tym jako kierownik naukowy w projektach międzynarodowych, m.in.: SGAG - Współpraca na rzecz innowacji i wymiany dobrych praktyk, Partnerstwa strategiczne, DIST - Cyfrowe opowiadanie dla szerzenia i promowania przedsiębiorczości. Posiada również wieloletnie doświadczenie jako kierownik i uczestnik krajowych projektów badawczych, m.in.: Proces niepowodzenia w małych firmach, Symptomy oraz strategia wczesnego ostrzegania oraz Symptomy upadku małej firmy, Konsekwencje społeczno-gospodarcze, Polityka przeciwdziałania.

Satia Rożynek, mgr
Doktorantka na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW, zajmuje się transformacją cyfrową przedsiębiorstw i jej konsekwencjami dla pracowników, a także kompetencjami niezbędnymi w dynamicznie zmieniającym się środowisku pracy. Zaangażowana w zespole badawczym DELab UW, gdzie analizuje i wizualizuje dane, głównie z wykorzystaniem programu Tableau.

Katarzyna Śledziewska, dr hab., prof. UW
Profesor na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego. Członkini Readie, międzynarodowego ośrodka naukowego zrzeszającego badaczy gospodarki cyfrowej, Polskiego Instytutu Ekonomicznego, Zespołu Ekspertów Rady Odpowiedzialnego Przywództwa FOB, była również członkiem Rady ds. Cyfryzacji przy Ministerstwie Cyfryzacji. W DELab UW pełni funkcję dyrektor zarządzającej oraz koordynuje program Smart Economy & Innovation, w ramach którego bada wpływ ucyfrowienia polskich przedsiębiorstw i kompetencji cyfrowych Polaków na gospodarkę. Kieruje także międzynarodowymi projektami (m.in. w ramach NGI Forward oraz Horyzont 2020). Jej zainteresowania naukowe skupiają się wokół cyfrowych aspektów gospodarki i jednolitego rynku cyfrowego. Prowadzi wykłady z teorii integracji gospodarczej i regionalnych ugrupowań, gospodarki cyfrowej, a także analizy zjawisk makroekonomicznych przy użyciu metod empirycznych. Współautorka książki Gospodarka cyfrowa. Jak nowe technologie zmieniają świat (WUW 2020), autorka licznych publikacji w krajowych i międzynarodowych pismach specjalistycznych oraz książek o charakterze monografii naukowych i podręczników akademickich.

Sonia Wędrychowicz-Horbatowska
Ukończyła handel zagraniczny w SGH oraz kierunek biznesowy na Brunel University w Londynie. Swoją karierę rozpoczęła w 1994 r. w Citibanku w Warszawie (później połączył się z Bankiem Handlowym), gdzie w ciągu 12 lat doszła do stanowiska wiceprezesa zarządu. Następnie kierowała bankiem detalicznym w Malezji - klasycznym i islamskim, w Standard Chartered Bank. Jednym z jej największych projektów było uruchomienie dla singapurskiego banku DBS cyfrowego banku w Indiach i Indonezji. Bank ten został uznany przez magazyn Euromoney za najlepszy bank cyfrowy na świecie. Ostatnio odpowiadała za transformację banku detalicznego w banku JPMorgan Chase w Nowym Jorku. Platforma cyfrowa LinkedIn umieściła ją na liście 10 najbardziej wpływowych osób na świecie w kategorii finanse i ekonomia w 2019 r., a firma LATTICE80 w rankingu Top 100 Women in Fintech2019 - czyli 100 najważniejszych kobiet w branży FinTech. Działa w radach doradczych szeregu firm z branży FinTech oraz aktywnie promuje tematykę transformacji cyfrowej, uczestnicząc w ponad 60 konferencjach na całym świecie oraz prowadząc wykłady na prestiżowych uczelniach w Polsce (UW, SGH, Uczelnia Łazarskiego) i poza granicami kraju: Stanford University, MIT, National University of Singapore oraz Singapore Management University.

Renata Włoch, dr hab., prof. UW
Profesor nauk społecznych, absolwentka stosunków międzynarodowych i socjologii na Uniwersytecie Warszawskim. Profesor na Wydziale Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. Autorka licznych ekspertyz i raportów dla biznesu i instytucji publicznych oraz ewaluacji instytucjonalnych (m.in. brukselskiego think tanku Breughel oraz systemu think tanków w Albanii). W DELab UW koordynuje obszar Society in Digital Age, prowadząc badania dotyczące zmian społecznych, wynikających z transformacji cyfrowej, zwłaszcza zachodzących na rynku pracy i w systemie edukacji. Motywem przewodnim jej zainteresowań naukowych jest globalizacja. Obecnie koncentruje się na analizie cyfrowego wymiaru globalnych procesów politycznych, ekonomicznych, społecznych i kulturowych. Współautorka książki Gospodarka cyfrowa. Jak nowe technologie zmieniają świat (WUW 2020) oraz autorka licznych publikacji i raportów z zakresu m.in. polityki integracji muzułmanów, bezpieczeństwa międzynarodowego w wymiarze nuklearnym oraz społeczeństwa cyfrowego.

Paweł Wojno, mgr
Absolwent Wydziału Ekonomii i Zarządzania Uczelni Łazarskiego oraz Podyplomowych Studiów Zarządzania Przedsiębiorstwem Handlu Detalicznego w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. Praktyk związany z branżą elektromobilności i handlu detalicznego. Do 2018 r. współpracował z Grupą Kapitałową Ursus, należał do zespołu tworzącego konsorcjum „Polski E-Bus". Do jego głównych zadań należało nawiązanie współpracy z akademickimi ośrodkami naukowymi w kraju. Obecnie pracuje w rodzinnym przedsiębiorstwie handlowym KDSH w Rypinie, gdzie odpowiada za działania związane z optymalizacją działalności operacyjnej.