Przywództwo w placówkach medycznych. Doświadczenia z Polski i krajów nordyckich

Wstęp 9

Rozdział 1
Przywództwo i jego znaczenie w placówkach medycznych 15
1.1. Istota przywództwa 15
1.2. Koncepcje i style przywództwa 23
1.3. Badania nad stylami przywództwa w placówkach medycznych oraz potrzeby edukacyjne liderów medycznych 34
1.4. Lider i jego role w placówce medycznej 51
Podsumowanie 58

Rozdział 2
Czynniki kształtujące skuteczność przywództwa 61
2.1. Czynniki zewnętrzne 61
2.2. Czynniki wewnętrzne 78
2.3. Czynniki osobowe 91
Podsumowanie 105

Rozdział 3
Systemy ochrony zdrowia w Polsce i wybranych krajach nordyckich 107
3.1. Organizacja systemu ochrony zdrowia w Polsce i wybranych krajach nordyckich 107
3.1.1. System ochrony zdrowia w Polsce 107
3.1.2. System ochrony zdrowia w Danii 110
3.1.3. System ochrony zdrowia w Finlandii 112
3.1.4. System ochrony zdrowia w Norwegii 115
3.1.5. System ochrony zdrowia w Szwecji 118
3.2. Zasoby w systemie ochrony zdrowia w Polsce i wybranych krajach nordyckich 121
3.3. IT w systemie ochrony zdrowia w Polsce i wybranych krajach nordyckich 135
3.3.1. IT w ochronie zdrowia - Polska 135
3.3.2. IT w ochronie zdrowia - Dania 138
3.3.3. IT w ochronie zdrowia - Finlandia 139
3.3.4. IT w ochronie zdrowia - Norwegia 141
3.3.5. IT w ochronie zdrowia - Szwecja 142
3.4. Plany, programy, przyszłość w systemie ochrony zdrowia w Polsce i wybranych krajach nordyckich 143
3.4.1. Plany, programy, przyszłość - Polska 143
3.4.2. Plany, programy, przyszłość - Dania 148
3.4.3. Plany, programy, przyszłość - Finlandia 151
3.4.4. Plany, programy, przyszłość - Norwegia 153
3.4.5. Plany, programy, przyszłość - Szwecja 155
Podsumowanie 156

Rozdział 4
Uwarunkowania skuteczności przywództwa w placówkach medycznych w świetle badań 159
4.1. Hierarchia czynników determinujących skuteczność przywództwa w placówkach medycznych 159
4.1.1. Czynniki zewnętrzne 160
4.1.2. Czynniki wewnętrzne 162
4.1.3. Czynniki osobowe 164
4.2. Cechy różnicujące ocenę determinant skuteczności przywództwa w placówkach medycznych 167
4.2.1. Czynniki zewnętrzne 168
4.2.2. Czynniki wewnętrzne 174
4.2.3. Czynniki osobowe 180
4.3. Model skutecznego przywództwa w placówkach medycznych w świetle przeprowadzonych badań 188
4.3.1. Porównanie średnich z ocen czynników dokonanych przez liderów w Polsce i w wybranych krajach nordyckich 189
4.3.2. Ogólny model skutecznego przywództwa w placówkach medycznych 194

Zakończenie 205
Bibliografia 213
Spis wykresów 227
Spis tabel 229
Spis rysunków 230

Recenzja: Prof. dr hab. Iga Rudawska, Uniwersytet Szczeciński

Aarons G.A., Ehrhart M.G., Farahnak L.R., Hurlburt M.S. (2015). Leadership and organizational change for implementation (LOCI): A randomized mixed method pilot study of a leadership and organization development intervention for evidence-based practice implementation. Implementation Science,10, 11. doi:10.1186/s13012-014-0192-y.

Aij K.H., Rapsaniotis S. (2017). Leadership requirements for Lean versus servant leadership in health care: A systematic review of the literature. Journal of Healthcare Leadership, 9, 1-14. http://dx.doi.org/10.2147/JHL.S120166.

Anda K.K., Shannon M.T., Carrie H.Ch., Daniel C.W., Robert K.K. (2010). An innovative residency program designed to develop leaders to improve the health of children. Academic Medicine, 85(10), 1603-1608. doi:10.1097/ACM.0b013e3181eb60f6.

Baczyńska A., Korzyński P. (2017). Leadership competencies among managers. Journal of Management and Business Administration. Central Europe, 25(2), 6-22. doi:10.7206/jmba.ce.2450-7814.193.

Ballé F., Ballé M. (2013). Kopalnia złota. Powieść o zarządzaniu firmą w oparciu o Lean Management.Wrocław, Lean Enterprise Institute Polska.

Ballé M., Ballé F. (2012). Dyrektor firmy jako Lean Menadżer. Powieść o transformacji przedsiębiorstwa. Wrocław, Lean Enterprise Institute Polska.

Ballé M., Ballé F. (2017). Skuteczne zarządzanie. Powieść o wykorzystaniu Lean w kierowaniu ludźmi. Wrocław, Lean Enterprise Institute Polska.

Belrhiti Z., Nebot Geralt A., Marchal B. (2018). Complex Leadership in Healthcare: A Scoping Review. International Journal of Health Policy and Management, 7(12), 1073-1084. doi:10.15171/ijhpm.2018.75.

Berghout M.A., Fabbricotti I.N., Buljac-Samardzić M., Hilders C.G.J.M. (2017). Medical leaders or masters? A systematic review of medical leadership in hospital settings. PLoS ONE,12(9): e0184522. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0184522.

Bielecka A. (2001), Statystyka w zarządzaniu – opis statystyczny. Warszawa, Wydawnictwo WSPiZ im. L. Koźmińskiego.

Bielecka A. (2005). Statystyka w biznesie i ekonomii. Teoria i praktyka. Warszawa, Wydawnictwo WSPiZ im. L. Koźmińskiego.

Blanchard K. (2018). Przywództwo wyższego stopnia. Blanchard o przywództwie i tworzeniu efektywnych organizacji, wyd. 2. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.

Blanchard K., Zigarmi P., Zigarmi D. (2019). Jednominutowy Menedżer i przywództwo. Przywództwo sytuacyjne i lepsza komunikacja na linii przełożony-podwładny. Warszawa, MT Biznes.

Blumenthal D.M., Bernard K., Bohnen J., Bohmer R. (2012). Addressing the leadership gap in medicine: Residents’ need for systematic leadership development training. Academic Medicine, 87(4), 513-522. doi:10.1097/ACM.0b013e31824a0c47.

Blumenthal D.M., Bernard K., Fraser T.N., Bohnen J., Zeidman J., Stone V.E. (2014). Implementing a pilot leadership course for internal medicine residents: design considerations, participant impressions, and lessons learned. BMC Medical Education, 14, 257. http://www.biomedcentral.com/1472-6920/14/257.

Boivie S., Thurgood G.R., Harrison J.S., Pfarrer M. (2019). Czy osobowość prezesa ma wpływ na cenę akcji spółki. Harvard Business Review Polska, 202-203, (12/1).

Bombała B. (2016). Przywództwo w perspektywie personalistyczno-fenomenologicznej. Organizacja i Kierowanie, 4(174), 101-117.

Casnocha B., Yeh Ch., Hoffman R. (2019). Ucz się od ludzi, a nie w salach wykładowych. Harvard Business Review Polska, 194(4).

Churchill G.A. (2002). Badania marketingowe. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.

Cybal-Michalska A. (2015). Przywództwo – ustalenia definicyjne i sposoby rozumienia. Studia Edukacyjne, 37, 23-32.

Czakon W. (red.) (2016). Podstawy metodologii badań w naukach o zrządzaniu, wyd. 3. Warszawa, Wydawnictwo Nieoczywiste.

Czauderna P., Gałązka-Sobotka M., Górski P., Hryniewiecki T. (2019). Strategiczne kierunki rozwoju systemu ochrony zdrowia w Polsce. Wyniki ogólnonarodowej debaty o kierunkach zmian w ochronie zdrowia. Dokument Podsumowujący. Warszawa, Ministerstwo Zdrowia.

Daniecki W. (2016). Koniec z makiawelistycznym zarządzaniem. Od teraz podmiotowe przywództwo. Warszawa, CeDeWu.

De Brún A., O’Donovan R., McAuliffe E. (2019). Interventions to develop collectivistic leadership in healthcare settings: a systematic review. BMC Health Services Research, 19, 72. https://doi.org/10.1186/s12913-019-3883-x.

Drucker P.F. (2011). O zarządzaniu, społeczeństwie i gospodarce. Niepublikowane wykłady Druckera w wyborze i opracowaniu Ricka Wartzmana.Warszawa, Wydawnictwo MT Biznes.

Drucker P.F. (2017a). Menedżer skuteczny. Warszawa, Wydawnictwo MT Biznes.

Drucker P.F. (2017b). Praktyka zarządzania. Warszawa, Wydawnictwo MT Biznes.

Dubas-Jakóbczyk K., Domagała A., Mikos M. (2018). Impact of the doctor deficit on hospitals management in Poland – A mixed methods study. The European Journal of Public Health, 28(Suppl. 4), doi:10.1093/eurpub/cky214.100.

Dubas-Jakóbczyk K., Kowalska-Bobkob I., Sowada C. (2019). Health Reform Monitor: The 2017 reform of the hospital sector in Poland – The challenge of consistent design. Health Policy, 123(6), 538–543. https://doi.org/10.1016/j.healthpol.2019.03.013.

Duckworth A.H., Lee T.H. (2019). Zdeterminowana organizacja. Harvard Business Review Polska, 19(4).

Dyrektorzy szpitali: gra rynkowa o pozyskanie lekarzy jest coraz ostrzejsza (2019, 3 czerwca). Pobrane 3 czerwca 2019 z http://www.rynekzdrowia.pl/Finanse-i-zarzadzanie/Dyrektorzy-szpitali-gra-rynkowa-o-pozyskanie-lekarzy-jest-coraz-ostrzejsza,195066,1.html.

Elshout R., Scherp E., van der Feltz-Cornelis C.M. (2013). Understanding the link between leadership style, employee satisfaction, and absenteeism: A mixed methods design study in a mental health care institution. Neuropsychiatric Disease and Treatment, 9, 823-837. http://dx.doi.org./10.2147/NDT.S43755.

Empson L. (2020). Przywództwo rozproszone lepsze niż hierarchiczne? Pobrane 31 stycznia 2010 z https://www.hbrp.pl/b/przywodztwo-rozproszone-lepsze-niz-hierarchiczne/PmkcoNrNV.

Flick U. (2011). Projektowanie badania jakościowego, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.

Frączkiewicz-Wronka A., Austen A. (2011). Wyzwania nowego zarządzania publicznego dla menedżerów w ochronie zdrowia: Wyniki badań empirycznych. Zarządzanie Zasobami Ludzkimi, 2, 9-28. Pobrane z: http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.25d51a84-0302-3037-b9bf-738d8c414a39.

Frączkiewicz-Wronka A., Dyaczyńska K. (2012). Proces uczenia się o interesariuszach w publicznym podmiocie leczniczym. Zdrowie Publiczne i Zarządzanie, 10(3), 177-188. doi: 10.4467/20842627OZ. 13.019.1167.

Feser C., Szumowski F. (2019). Skalowanie przywództwa. Harvard Business Review Polska, 195(5).

Frich J.C., Brewster A.L., Emily J., Cherlin E.J., Bradley E.H. (2014). Leadership development programs for physicians: A systematic review. Journal of General Internal Medicine, 30(5), 656-674. doi:10.1007/s11606-014-3141-1

Gadomska-Lila K. (2015). Kultura i przywództwo w organizacji jako potencjał procesów odnowy organizacyjnej. Management Forum, 3(1), 70-76.

Gardocka-Jałowiec A., Szalonka K. (2019). Wybrane aspekty stylu życia w perspektywie odpowiedzialności za zdrowie. [w:] W. Nowak, K. Szalonka (red.), Zdrowie i style życia. Wyzwania ekonomiczne i społeczne (s. 13-28). Wrocław, Uniwersytet Wrocławski. E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii. doi:10.34616/23.19.109.

Gardner H., Fryer B. (2007). Etyczny umysł. Harvard Business Review Polska,55(9).

Gawłowski S., Mruk H. (2016). Przywództwo, teoria i praktyka.Poznań, Dom Wydawniczy REBIS.

Glenngård A.H. (2020). International health care system profiles. Sweden. Pobrane 9 marca 2020 z https://international.commonwealthfund.org/countries/sweden/.

Główny Urząd Statystyczny (2018a). Narodowy Rachunek Zdrowia za 2016 rok. Pobrane 11 czerwca 2019 z https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/zdrowie/zdrowie/narodowy-rachunek-zdrowia-za-2016-rok,4,9.html.

Główny Urząd Statystyczny (2018b). Zdrowie i ochrona zdrowia w 2017 r. Kraków: GUS, Urząd Statystyczny, Departament Badań Społecznych. Pobrane 3 kwietnia 2019 z https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/zdrowie/zdrowie/zdrowie-i-ochrona-zdrowia-w-2017-r-,1,8.html.

Główny Urząd Statystyczny (2020). Jak korzystamy z Internetu?, Pobrane 20 kwietnia 2020 z https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/nauka-i-technika-spoleczenstwo-informacyjne/spoleczenstwo-informacyjne/jak-korzystamy-z-internetu-2019,5,10.html.

Gooch K. (2020, 5 marca). Lessons from the longtime CEO of a 100-year-old health system on staying relevant in healthcare. Pobrane 28 sierpnia 2020 z https://www.beckershospitalreview.com/hospital-management-administration/lessons-from-the-longtime-ceo-of-a-100-year-old-health-system-on-staying-relevant-in-healthcare.html.

Graban M. (2016, 6 czerwca). I want to send Your hospital or health system CEO my book „Lean Hospitals” [Wpis na blogu]. Pobrane 8 sierpnia 2016 z http://www.leanblog.org/2016/06/i-want-to-send-your-hospital-or-health-system-ceo-my-book-lean-hospitals/.

Graban M., Swartz J.E. (2014). The executive guide to healthcare Kaizen. Leadership for a continuously learning and improving organization.Boca Raton: CRC Press Taylor & Francis Group.

Grabowski H. (2013). Wykłady z metodologii badań empirycznych. Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Guillén M.F. (2020). 2030. Jak ścieranie się najwyraźniejszy dzisiejszych trendów przekształci przyszłość wszystkiego. Warszawa, Wydawnictwo Studio EMKA

Gujral H.K. (2013). Emotional Intelligence buffers stress: A study on Emotional Intelligence and coping styles. EXCEL International Journal of Multidisciplinary Management Studies, 3(11), 76-82. Pobrane z: https://www.researchgate.net/publication/281630073.

Gujral H.K. (2016). Spirituality and emotional intelligence: Determinants of effective leadership.International Journal of Management & Business Studies, 6(3), 70-75. Pobrane z: https:// www.researchgate.net/publication/308723354.

Gumiński M., Huet M., Jacykowska M., Juszczak K., Kwiatkowska M., Mordan P., Orczykowska, M. (2019). Społeczeństwo informacyjne w Polsce. Wyniki badań statystycznych z lat 2015-2019. Szczecin: Główny Urząd Statystyczny/Urząd Statystyczny w Szczecinie.

Ham Ch. (2003). Improving the performance of health services: the role of clinical leadership. Lancet, 361(9373),1978-1980. Pobrane z: http://image.thelancet.com/extras/02art8342web.pdf.

Hana J., Kirkhaug R. (2014). Physicians’ leadership styles in rural primary medical care: How are they perceived by staff?Scandinavian Journal of Primary Health Care. 32(1): 4-10. doi:10.3109/02813432.2013.874083.

Hana J., Rudebeck C.E. (2011). Leadership in rural medicine: The organization on thin ice? Scandinavian Journal of Primary Health Care, 29(2): 122-128. doi:10.3109/02813432.2011.57714.

Hargett C.W., Doty J.P., Hauck J.N., Webb A.M.B., Cook S.H., Tsipis N.E., … Taylor D.C. (2017). Developing a model for effective leadership in healthcare: a concept mapping approach. Journal of Healthcare Leadership, 9, 69-78. http://dx.doi.org/10.2147/JHL.S141664.

Hartviksen T.A., Aspfors J., Uhrenfeldt L. (2019). Healthcare middle managers’ experiences of developing capacity and capability: A systematic review and meta-synthesis. BMC Health Services Research, 19:546. https://doi.org/10.1186/s12913-019-4345-1.

Helliwell J.F., Huang H., Wang S., Norton M. (2020). Chapter 2: Social Environments for World Happiness. [w:] J.F. Helliwell, R. Layard, J.D. Sachs, J.-E. De Neve (Eds.), World Happiness Report 2020 (s. 13-46), New York: Sustainable Development Solutions Network. Pobrane 1 maja 2020 z https://happiness-report.s3.amazonaws.com/2020/WHR20.pdf.

Henriksen H.E. (red.) (2019). Hospital Logistics. White paper (ver. 3). Odense: Healthcare Denmark.

Hu Y.-Y., Henrickson Parker S., Lipsitz S.R., Alexander F., Arriaga A.F., Peyre S.E., … Greenberg C.C. (2016). Surgeons’ leadership styles and team behavior in the operating room. Journal of the American College of Surgeons, 222(1), 41-51. doi:10.1016/j.jamcollsurg.2015.09.013.

Iversen T., Anell A., Häkkinen U., Kronborg Ch., Ólafsdóttir T. (2016) .Coordination of health care in the Nordic countries. Nordic Journal of Health Economics, 4(1), 41-55.

Janik J. (2019, 11 czerwca). Mamy boom na uczelnie kształcące pielęgniarki. Pobrane 11 czerwca 2019 z http://www.rynekzdrowia.pl/Nauka/Mamy-boom-na-uczelnie-ksztalcace-pielegniarki, 195465,9.html.

Jankowski W. (red) (2009). Sztuka zarządzania według Petera Druckera. Warszawa, ICAN Instytute.

Jaskóła K. (2009). Prezes na stanowisku. Harvard Business Review Polska, 80(10).

Jemielniak D. (red.) (2012a). Badania jakościowe, t. 1. Podejścia i teorie. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.

Jemielniak D. (red.) (2012b). Badania jakościowe, t. 2. Metody i narzędzia. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.

Jemielniak D. (2012c). Wprowadzenie. Różnorodność metod i narzędzi w badaniach jakościowych. [w:] D. Jemielniak (red.). Badania jakościowe. Metody i narzędzia. Tom 2 (s. 14-35). Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.

Johns M.L. (2013). Breaking the glass ceiling: Structural, cultural, and organizational barriers preventing women from achieving senior and executive positions. Perspectives in Health Information Management, Winter, s. 1-11.

Juszczyk S. (2013). Badania jakościowe w naukach społecznych. Szkice metodologiczne. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Kaciak E., Koźmiński A.K. (2019). Managerial discretion and constraints: A bounded leadership model. Journal of Management and Business Administration. Central Europe, 27(2), 2-32. doi:10.7206/jmba.ce.2450-7814.250.

Kaczmarczyk S. (2002). Badania marketingowe. Metody i techniki. Warszawa, PWE.

Kaczmarczyk S. (2011). Badania marketingowe. Podstawy metodyczne. Warszawa, PWE.

Kale S. (2020). Sanna Marin, the youngest female Prime Minister in the world, Talks Sexism, Imposter Syndrome, and Sustainability, Vogue, Britain. Pobrane 13 kwietnia 2020 z https://www.vogue.co.uk/arts-and-lifestyle/article/sanna-marin-finland-prime-minister-interview.  

Kaplan G.S. (2020). Defining a new leadership model to stay relevant in healthcare. Frontiers of Health Services Management, 36(3), 12-20. doi:10.1097/HAP.0000000000000077.

Karaszewski R. (2011). Przywództwo – aspekty etyczne. Prakseologia, 151, 83-101.

Kędzior Z. (red.) (2005). Badania rynku. Metody zastosowania. Warszawa, PWE.

Keskimäki I., Tynkkynen L.K., Reissell E., Koivusalo M., Syrjä V., Vuorenkoski L., … Karanikolos M. (2019). Finland: Health system review. Health Systems in Transition, 21(2), 1-166.

Kiełczewski T., Dylewska M., Kurek B., Jarosz A., Falkiewicz B. (2017). Raport: Dostęp pacjentów onkologicznych do terapii lekowych w Polsce na tle aktualnej wiedzy medycznej. Warszawa, Alivia. Pobrane z https://www.alivia.org.pl/raport2017/.

Kieżun W. (2018). Tadeusz Kotarbiński twórca idei Dobrej Roboty. Pobrane 17 czerwca 2018 z https://www.kozminski.edu.pl/fileadmin/wspolne_elementy/Dokumenty/Newsletter_aktualnosci/Prof__Kiezun_ref_Kotarbinski.pdf.

Klimczuk-Kochańska M. (2016). Wkład Petera F. Druckera w rozwój teorii zarządzania. [w:] K. Klincewicz (red.), Zarządzanie, organizacje i organizowanie – przegląd perspektyw teoretycznych (s. 68-79). Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego.

Klieger D.M., Ones D.S., Kuncel N.R. (2015). Zaufaj algorytmom, a nie intuicji. Harvard Business Review Polska, 145(3).

Kołodziej A. (2018). Przywództwo. [w:] G. Biesok, J. Wyród-Wróbel (red.), Człowiek w organizacji. Zaufanie, przywództwo, zaangażowanie, satysfakcja. Warszawa, CeDeWu.

Kołosowska B., Tokarski A., Tokarski M., Chojnacka E. (2006) Strategie finansowania działalności przedsiębiorstw, Kraków, Oficyna Ekonomiczna.

Korzyński P. (2014). Overcoming leadership limitations: A theoretical study of leadership behaviors and methods. Management and Business Administration. Central Europe, 22(4), 26-38.

Korzyński P. (2018). Przywództwo w erze cyfrowej. Sposoby pokonywania ograniczeń na platformach społecznościowych. Warszawa: Poltext.

Korzyński P., Koźmiński A.K., Baczyńska A., Haenlein M. (2020). Bounded leadership: An empirical study of leadership competencies, constraints, and effectiveness. European Management Journal, August. doi:10.1016/j.emj.2020.07.009.

Kotarbiński T. (1975). Traktat o dobrej robocie. Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo.

Koźmiński A.K. (2013). Ograniczone przywództwo. Studium empiryczne, Warszawa, Poltext.

Kristensen S., Christensen K.B., Jaquet A., Møller Beck C., Sabroe S., Bartels P., Mainz J. (2016). Strengthening leadership as a catalyst for enhanced patient safety culture: A repeated cross-sectional experimental study. BMJ Open,2016;6, e010180. doi:10.1136/bmjopen-2015-010180.

Krok E. (2012). Efektywność w służbie zdrowia przez pryzmat jakości. Roczniki Kolegium Analiz Ekonomicznych SGH, 25, 103-115.

Krupa D., Krupiarz M., Komorowski S., Kluszczyński T., Klimek M. (2018). Raport: Finansowanie ochrony zdrowia w kontekście efektów społeczno-gospodarczych, Warszawa, IQVIA, INFARMA.

Krzakiewicz K., Cyfert S. (2018). Podstawy zarządzania organizacjami, Poznań, Wydawnictwo UEP.

Kucharczyk-Capiga J. (2017). Człowiek w świecie VUCA. Magazyn Coaching, 6. Pobrane 12 października 2020 z https://www.pwc.pl/pl/artykuly/2019/czlowiek-w-swiecie-VUCA.html.

Kuhlmann E., Rangnitt Y., von Knorring M. (2016). Medicine and management: Looking inside the box of changing hospital governance. BMC Health Services Research, 16(Suppl 1), 159, doi:10.1186/s12913-016-1393-7.

Kuo A.K., Thyne S.M., Chen H.C., West D.C., Kamei R.K. (2010). An innovative residency program designed to develop leaders to improve the health of children. Academic Medicine, 85(10), 1603-1608. doi:10.1097/ACM.0b013e3181eb60f6.

Kvale S. (2012). Prowadzenie wywiadów. Niezbędnik badacza (wyd. I-3, dodruk). Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.

Larsen T., Beier-Holgersen R., Meelby J., Dieckmann P., Østergaard D. (2018). A search for training of practising leadership in emergency medicine: A systematic review. Heliyon, 4(11). doi:10.1016/j.heliyon.2018. e00968.

Lessons from CEOs: Health Care Leaders Nationwide Respond to the Covid-19 Crisis. Commentary (2020, 29 lipca). Pobrane z https://catalyst.nejm.org/doi/full/10.1056/CAT.20.0150.

Lewicka-Strzałecka A. (2011). Etyczny wymiar przywództwa w biznesie: dwa bieguny. Prakseologia, 151, 65-82.

Lindahl A.K. (2020) International health care system profiles. Norway. Pobrane 5 czerwca 2020 z https://international.commonwealthfund.org/countries/norway/.

Loeser H., O’Sullivan P., Irby D.M. (2007). Leadership lessons from curricular change at the University of California, San Francisco, School of Medicine. Academic Medicine82(4), 324-330. doi:10.1097/ACM.0b013e31803337de.

Łucyan M. (2019, 7 kwietnia). Jesteśmy na szarym końcu Europy. Brakuje lekarzy, specjaliści się starzeją. pobrane 13 czerwca 2019 z https://fakty.tvn24.pl/ogladaj-online,60/brakuje-lekarzy-rosnace-problemy-kadrowe-w-sluzbie-zdrowia,925389.html.

Lurka K. (2019, 27 czerwca). Kolejna pusta porodówka w województwie opolskim. Pobrane 23 czerwca 2019 z https://www.termedia.pl/mz/Kolejna-pusta-porodowka-w-wojewodztwie-opolskim,34538.html.

Maison D. (2010). Jakościowe metody badań marketingowych. Jak zrozumieć konsumenta. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.

Marak J. (2005). Gromadzenie danych pierwotnych. [w:] K. Mazurek-Łopacińska (red.), Badania marketingowe. Teoria i praktyka. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.

Martin R. (2019). Wysoka cena efektywności. Harvard Business Review Polska, 193(3).

Martinussen P.E., Magnussen J., Vrangbæk K., Frich J.C. (2020). Should I stay or should I go? The role of leadership and organisational context for hospital physicians’ intention to leave their current job. BMC Health Services Research, 20:400. https://doi.org/10.1186/s12913-020-05285-4.

Maślak P. (2019, 13 czerwca). W polskiej onkologii dramatycznie brakuje personelu, m.in. 130 radioterapeutów i 370 techników radioterapii. Pobrane 13 czerwca 2019 z http://www.tokfm.pl/Tokfm/7,103085,24894801,w-polskiej-onkologii-dramatycznie-brakuje-personelu-m-in-130.html.

Mazurek-Łopacińska K. (red.) (2016). Badania marketingowe. Metody, techniki i obszary aplikacji na współczesnym rynku, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.

Mianda S., Voce A. (2018). Developing and evaluating clinical leadership interventions for frontline healthcare providers: A review of the literature. BMC Health Services Research, 18, 747. https://doi.org/10.1186/s12913-018-3561-4.

Miciuła I. (2013). Globalne uwarunkowania funkcjonowania i rozwoju przedsiębiorstw. Zarządzanie i Finanse, 11(1, cz. 2), 173-187.

Misino D.J., Coutu D.L. (2003). Negocjacje kryzysowe. Harvard Business Review Polska, 6(7).

Mintzberg H. (2019). Zarządzanie. Warszawa, Wydawnictwo Nieoczywiste.

Moldoveanu M., Narayandas D. (2019). Przyszłość branży kształcenia liderów. Harvard Business Review Polska, 194(4).

Ministry of Social Affairs and Health (MSA&H) (2013). Health Care in Finland. Brochures of the Ministry of Social Affairs and Health 2eng, Tampere: Juvenes Print – Finnish University Print Ltd, Finland. Pobrane z: www.stm.fi/en/publications.

Mrówka R. (2010). Przywództwo w organizacjach. Analiza najlepszych praktyk. Warszawa, Wolters Kluwer Polska.

Mrówka R. (2013). Organizacja hiperarchiczna – czynniki kreujące, geneza modelu, zarządzanie. Warszawa, Oficyna Wydawnicza SGH.

Mulenga R.M., Nzala S., Mutale W. (2018). Establishing common leadership practices and their influence on providers and service delivery in selected hospitals in Lusaka province, Zambia. Journal of Public Health in Africa, 9:823. doi:10.4081/jphia.2018.823.

Musinguzi C., Namale L., Rutebemberwa E., Dahal A., Nahirya-Ntege P., Kekitiinwa A. (2018). The relationship between leadership style and health worker motivation, job satisfaction and teamwork in Uganda. Journal of Healthcare Leadership, 10, 21-32. http://dx.doi.org/10.2147/JHL.S147885.

Najwyższa Izba Kontroli (2019). Raport: System ochrony zdrowia w Polsce – stan obecny i pożądane kierunki zmian. Warszawa, NIK, Departament Zdrowia. KZD.034.001.2018; Nr ewid. 8/2019/megainfo/KZD.

Nakamuro J. (2016a, 8 lutego). Kaizen: Lost in translation.Pobrane 14 października 2017 z https://www.linkedin.com/pulse/kaizen-lost-translation-jun-nakamuro-1/.

Nakamuro J. (2016b, 26 sierpnia). Redefining respect for people: Disagree to agree. Pobrane 14 października 2017, z https://www.linkedin.com/pulse/redefining-respect-people-disagree-agree-jun-nakamuro/.

Nakamuro J. (2017). Re-translating Lean from its origin. Pobrane 14 października 2017 z https://www.linkedin.com/pulse/re-translating-lean-from-its-origin-jun-nakamuro/.

NIPiP (2018, 10 grudnia). Liczba pielęgniarek i położnych zarejestrowanych i zatrudnionych. Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych. Pobrane 3 czerwca 2019 z https://nipip.pl/liczba-pielegniarek-poloznych-zarejestrowanych-zatrudnionych/.

Nordic Innovation (2018). Branding Nordic Healthcare Strongholds. A Nordic Story About Smart Digital Health. Oslo, Nordic Council of Ministers. Pobrane z https://www.norden.org/en/publication/nordic-story-about-smart-digital-health.  

Nowicka M. (2019). Stelaż do życia. Kiedy i jak człowiek nabywa inteligencji emocjonalnej. Ja, My, Oni. Poradnik Psychologiczny, 34(2).

Oferują ponad 30 tys. zł miesięcznie dla pediatry – chętnych brak (2018, 24 grudnia). Pobrane 3 czerwca 2019 z : http://www.rynekzdrowia.pl/Finanse-i-zarzadzanie/Oferuja-ponad-30-tys-zl-miesiecznie-dla-pediatry-chetnych-brak,190613,1.html.

Olejnik I., Kaczmarek M., Springer A. (2018). Badania jakościowe – metody i zastosowania (wyd. 2). Warszawa, CeDeWu.

Olszak T. (2019). Czy Ty czujesz co ja czuję? Związek się bez tego nie obejdzie. Dr Magdalena Śmieja o tym, jaki wpływ na bliskie związki ma wzajemne zrozumienie emocji partnerów. Ja, My, Oni. Poradnik Psychologiczny, 34(2).

Omyła-Rudzka M. (2018). Opinie na temat funkcjonowania opieki zdrowotnej. Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej, Komunikat z Badań, Nr 89/2018.

Parviainen H.M., Halava H., Leinonen E.V.J., Kosunen E., Rannisto P.-H. (2018). Successful curriculum change in health management and leadership studies for the specialist training programs in medicine in Finland. Front. Public Health6, 271. doi:10.3389/fpubh.2018.00271.

PIP (2018). Czas pracy w podmiotach leczniczych. Warszawa, Państwowa Inspekcja Pracy.

Plsek P. (2014). Accelerating health care transformation with lean and innovation. The Virginia Mason experience. Boca Raton: CRC Press,Taylor & Francis Group.

Pluta A., Putek-Szeląg E. (2017). Autentyczne przywództwo a nastawienia kierownicze przyszłych menedżerów. [w:] P. Zwiech (red.), Uwarunkowania kształtowania kapitału ludzkiego w organizacji. Seria: Gospodarowanie Kapitałem Ludzkim, z. 12 (s. 41-58). Pobrane z: https://www.researchgate.net/publication/322987594.

Rehn-Mendoza N., Weber R. (2018). Health and Welfare. We continue to live longer, but inequalities in health and wellbeing are increasing. [w:] J. Grunfelder, L. Rispling, G. Norlén (red.). State of the Nordic Region 2018. Pobrane z: http://dx.doi.org/10.6027/NORD2018-001.

Ringard Å., Sagan A., Sperre Saunes I., Lindahl A.K. (2013). Norway: Health system review.Health Systems in Transition, 15(8), 1-162 Pobrane z: http://www.euro.who.int/en/about-us/partners/observatory/publications/health-system-reviews-hits/full-list-of-country-hits/norway-hit-2013.

Rosner A. (2015). Problem pomiaru poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego. Skala pomiarowa i jej właściwości. Wieś i Rolnictwo, 4(169).

Rudawska I. (2007). Opieka zdrowotna, aspekty rynkowe i marketingowe. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.

Rudawska I. (2013). Trendy epidemiologiczno-demograficzne jako wyzwanie dla europejskich systemów ochrony zdrowia. Problemy Zarządzania, 11(1), t. 2, 34-52. doi: 10.7172/1644-9584.41.3.

Rudawska I. (2014). Zintegrowana opieka zdrowotna. Podejście relacyjne do obsługi pacjenta jako klienta. Warszawa, ABC Wolters Kluwer.

Sagan A., Panteli D., Golinowska S., Borkowski W., Dmowski M., Domański F., ..., Busse R. (2012). Polska: Zarys systemu ochrony zdrowia. Health Systems in Transition, 2011 (Volume 13, Number 8). Pobrane z: https://akademia.nfz.gov.pl/zarys-systemu-ochrony-zdrowia-polska-2012/.

Sajdak M. (2013). Przywództwo strategiczne w zwinnym przedsiębiorstwie. Zeszyty Naukowe Organizacja i Zarządzanie. Politechnika Łódzka, 49(1144), 203-212. Pobrane z https://www.researchgate.net/publication/255723491.

Sajdak M. (2014). Psychologiczna perspektywa przywództwa strategicznego w zwinnym przedsiębiorstwie – wyniki badań empirycznych. Studia Oeconomica Posnaniensia, 10, 104-120. Pobrane z https://www.researchgate.net/publication/318040151.

Saravo B., Netzel J., Kiesewetter J. (2017). The need for strong clinical leaders –Transformational and transactional leadership as a framework for resident leadership training. PLoS ONE12(8): e0183019. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0183019.

Sowada C., Sagan A., Kowalska-Bobko I., Badora-Musiał K., Bochenek T., Domagała A., … van Ginneken E. (2019). Poland: health system review. Health Systems in Transition, 21(1), 1-235.

Spehar I., Frich J.C., Kjekshus L.E. (2012). Clinicians’ experiences of becoming a clinical manager: A qualitative study.BMC Health Services Research, 12, 421. Pobrane z http://www.biomedcentral.com/1472-6963/12/421.

Spehar I., Sjøvik H., Karevold K.I., Rosvold E.O., Frich J.C. (2017). General practitioners’ views on leadership roles and challenges in primary health care: A qualitative study. Scandinavian Journal of Primary Health Care, 35(1), 105-110. http://dx.doi.org/10.1080/02813432. 2017.1288819.

Sperre Saunes I., Karanikolos M., Sagan A. (2020). Norway: Health system review. Health systems in Transition22(1), i–163.

Stasik A., Gendźwiłł A. (2012). Projektowanie badania jakościowego. [w:] D. Jemielniak (red.), Badania jakościowe, T. 1.Podejścia i teorie (s. 34-68). Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.

Stępień B. (2016). Zasady pisania tekstów naukowych. Prace doktorskie i artykuły. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.

Straus S.E., Soobiah Ch., Levinson W. (2013). The Impact of Leadership Training Programs on Physicians in Academic Medical Centers: A Systematic Review. Academic Medicine88(5), 710-723. doi:10.1097/ACM.0b013e31828af493.

Strużycki M. (red.) (2014). Podstawy zarządzania. Warszawa, Oficyna Wydawnicza, Szkoła Główna Handlowa.

Sygut M. (2019, 26 stycznia). Adam Niedzielski: liczba lekarzy w Polsce rośnie, problemem jest starzenie się kadr. Pobrane 12 lutego 2019 z http://www.rynekzdrowia.pl/Finanse-i-zarzadzanie/Adam-Niedzielski-liczba-lekarzy-w-Polsce-rosnie-problemem-jest-starzenie-sie-kadr,191461,1.html.

Szalonka K. (2015a). Polityka kreowania prozdrowotnego stylu życia wśród dzieci i młodzieży. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Problemy Zarządzania, Finansów i Marketingu, 38, 171-181. Pobrane z http://www.wzieu.pl/zn/865/ZN_865.pdf.

Szalonka K. (2015b). Strategie konkurowania na rynku ochrony zdrowia w Polsce – próba identyfikacji. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Problemy Zarządzania, Finansów i Marketingu, 37, 93-105. Pobrane z http://www.wzieu.pl/zn/850/ZN_850.pdf.

Szalonka K., Witek L. (2016). Postawy i zachowania prozdrowotne pokolenia Z w świetle badań pierwotnych. Marketing i Zarządzanie / Uniwersytet Szczeciński, 44(3), 189-196. doi: 10.18276/miz.2016.44-17.

Szulczewski G. (2011). Etyka przywództwa korporacyjnego w kontekście doświadczeń związanych z kryzysem 2008+. Prakseologia, 151, 130-153.

The Ministry of Health (TMH) (2017) Healthcare in Denmark – An Overview, Version: 1.2, København. doi: http://www.sum.dk.

Tjan A.K. (2020), Co wyróżnia najlepszych mentorów?. Pobrane 6 lutego 2020 z https://www.hbrp.pl/b/co-wyroznia-najlepszych-mentorow/OLkTMqqH.

Vehko T., Ruotsalainen S., Hyppönen H. (red.). (2019). E-health and e-welfare of Finland. Checkpoint 2018. Helsinki: National Institute for Health and Welfare (THL).

Vesterinen S., Suhonen M., Isola A., Paasivaara L. (2012). Nurse Managers’ Leadership Styles in Finland.Nursing Research and Practice, Article ID 605379. doi:10.1155/2012/605379.

Vesterinen S., Suhonen M., Isola A., Paasivaara L., Laukkala H. (2013). Nurse managers’ perceptions related to their leadership styles, knowledge, and skills in these areas – A viewpoint: Case of Health Centre Wards in Finland.ISRN Nursing, Article ID 951456. http://dx.doi.org/10.1155/2013/951456.

Vrangbaek K. (2020). International health care system profiles. Denmark. Pobrane 5 czerwca 2020 z https://international.commonwealthfund.org/countries/denmark/.

Walesiak M. (1996). Dopuszczalne działania na liczbach w badaniach marketingowych z punktu widzenia skal pomiarowych. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, 718, 103-110.

Wasilewski D. (2017). Sieć szpitali: nowe rozwiązania i stare problemy. Zadłużenie szpitali publicznych jako ryzyko funkcjonowania nowego systemu. Warszawa, Fundacja Republikańska.

Węziak-Białowolska D. (2011) Operacjonalizacja i skalowanie w ilościowych badaniach społecznych. Zeszyty Naukowe. ISiD SGH, 16, 49.

White Paper (2019). Nordic Smart Digital Health, Connected Health, Nordic Innovation, Pobrane z https://www.norden.org/en/publications.  

Wielicka K. (2014). Zarys funkcjonowania systemów opieki zdrowotnej w wybranych krajach Unii Europejskiej. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, Seria Organizacja i Zarządzanie, 70(1909), 491-504.

Wilmowska-Pietruszyńska A., Bilski D. (2013). Międzynarodowa klasyfikacja funkcjonowania, niepełnosprawności i zdrowia. Niepełnosprawność – Zagadnienia, Problemy, Rozwiązania, 2(7), 5-20.

Wojtowicz W. (2009). Analiza wpływu wewnętrznych czynników produkcyjnych na konkurencyjność przedsiębiorstwa. [w:] T. Bernat (red.), Teoretyczne i praktyczne aspekty funkcjonowania gospodarki (s. 132-142). Szczecin, Katedra Mikroekonomii Uniwersytetu Szczecińskiego.

Wronka M. (2014). Zintegrowane przywództwo jako krytyczny czynnik osiągania sukcesu przez przedsiębiorstwa społeczne. Marketing i Rynek, 5, 1280-1286.

Zachodniopomorskie: w tym województwie jest najgorzej, jeśli chodzi o liczbę pielęgniarek (2019, 18 kwietnia). Pobrane 3 czerwca 2019 z http://www.rynekzdrowia.pl/Finanse-i-zarzadzanie/Zachodniopomorskie-w-tym-wojewodztwie-jest-najgorzej-jesli-chodzi-o-liczbe-pielegniarek,194017,1.html.

Żelazo M. (2013). Kwestionariusz wywiadu jako narzędzi badawcze. Obronność – Zeszyty Naukowe Wydziału Zarządzania i Dowodzenia Akademii Obrony Narodowej 2(6), 222-238.

Zeliaś A. (2000). Metody statystyczne. Warszawa, PWE.

Żurawik M. (2019). Przywództwo to nieustanna nauka. [w:]Nowa strategia przywództwa. Jak budować potencjał przywódczy firmy? (Raport specjalny) Warszawa, ICAN Institute,

Akty prawne

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r. nr 78 poz. 483).

Projekt ustawy z dnia 29 grudnia 2021 r. o modernizacji i poprawie efektywności szpitalnictwa.

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1145).

Ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 263).

Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa (Dz.U. z 1998 r. nr 96 poz. 603).

Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 505).

Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2168).

Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 869).

Ustawa z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1350).

Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 295).

Ustawa z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 408).

Ustawa z dnia 16 grudnia 2016 r. o zasadach zarządzania mieniem państwowym (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1302).

Ustawa z dnia 23 marca 2017 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 844).

Ustawa z dnia 27 października 2017 r. o podstawowej opiece zdrowotnej (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 357).

Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1292).

Ustawy z dnia 21 lutego 2019 roku o Agencji Badań Medycznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 447).

Ustawa z dnia 26 kwietnia 2019 r. o Narodowej Strategii Onkologicznej (Dz.U. z 2019 r. poz. 969).

Źródła internetowe

Agencja Badań Medycznych [ABM] (a), O Agencji. Pobrane 20 kwietnia 2020 z https://abm.gov.pl/pl/o-nas/o-agencji/34,O-Agencji.html.

Agencja Badań Medycznych (b). Rusza strona pacjentwbadaniach.abm.gov.pl. Pobrane 20 kwietnia 2020 z https://abm.gov.pl/pl/aktualnosci/223,Rusza-strona-pacjentwbadaniachabmgovpl.html.

Agencja Badań Medycznych (c). Wyniki pierwszego konkursu na wsparcie niekomercyjnych badań klinicznych. Pobrane 20 kwietnia 2020 z https://abm.gov.pl/pl/aktualnosci/292,Agencja-Badan-Medycznych-oglasza-wyniki-pierwszego-konkursu-na-wsparcie-niekomer.html.

Andy Stanley. Pobrane 8 lutego 2020 z https://andystanley.com/about/.

Changing operating environment, [w:] Strategy 2030. Ministry of Social Affairs and Health, Finland. Pobrane 13 kwietnia 2020 z https://stm.fi/en/changing-operating-environment.

Digital health strategy 2018-2022, [w:] Healthcare Denmark. Pobrane 3 lutego 2020 z http://www.healthcaredenmark.dk/the-case-of-denmark/integrated-care-and-coherence/digital-health/.

EKF 2020: Z jakimi wyzwaniami mierzą się współcześni liderzy? (2020, 14 października). Pobrane 14 października 2020 z https://biznes.interia.pl/gospodarka/news-ekf-2020-z-jakimi-wyzwaniami-mierza-sie-wspolczesni-liderzy,nId,4792335.

European Observatory on Health Systems and Policies, Health Systems in Transition (HiT) profile of Sweden. Pobrane 22 września 2020 z https://www.hspm.org/countries/ sweden25022013/livinghit.aspx?Section=5.3%20Primary%20/%20ambulatory%20care&Type=Section#35Resultsoftheinquiryondigitalhealthserviceproviders (dostęp 20.04.2020).

Eurostat (2020a). Medical technology. Pobrane z 22 września z https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTableAction.do.

Eurostat (2020b). Seeking health information. Pobrane 20 kwietnia 2020 z https:// ec.europa.eu/eurostat/en/web/products-eurostat-news/-/DDN-20200327-1.

e-Zdrowie (a). e-dokumentacja medyczna Pobrane 7 listopada 2019 z https://ezdrowie.gov.pl/ portal/home/dla-podmiotow-leczniczych/e-dokumentacja-medyczna.

e-Zdrowie (b). e-recepta. Pobrane 7 listopada 2019 z https://www.csioz.gov.pl/e-zdro-wie-p1/e-recepta/.

e-Zdrowie (c). e-skierowanie. Pobrane 7 listopada 2019 z https://www.csioz.gov.pl/e-zdro-wie-p1/e-skierowanie/.

e-Zdrowie (d). Internetowe Konto Pacjenta. Pobrane 7 listopada 2019 z https:// www.csioz.gov.pl/e-zdrowie-p1/internetowe-konto-pacjenta/.

Green hospitals [w:] Healthcare Denmark. Pobrane 13 marca 2020 z https://www.healthcaredenmark.dk/the-case-of-denmark/sustainable-hospitals/green-hospitals/.

Health Systems in Transition (HiT) profile of Norway. Pobrane 20 kwietnia 2020 z https://www.hspm.org/countries/norway08012014/livinghit.aspx?Section=2.3%20Organization&Type=Section.

Healthcare DENMARK, Pobrane 13 marca 2020 z https://www.healthcaredenmark.dk/the-case-of-denmark/population-health-and-prevention/primary-care/; https://www.healthcare denmark.dk/the-case-of-denmark/population-health-and-prevention/the-role-of-

the-gp/; https://www.healthcaredenmark.dk/the-case-of-denmark/sustainable-hospitals/green-hospitals/; https://www.eu-healthcare.fi/health-services-in-finland/finnish-healthcare-system/public-healthcare/; https://www.eu-healthcare.fi/health-services-in-finland/finnish-healthcare-system/supervision-of-healthcare/.

Healthcare system in Finland. Pobrane 10 marca 2020 z https://www.eu-healthcare.fi/ health-services-in-finland/finnish-healthcare-system/.

HOPE. The European Hospital and Healthcare Federation. Pobrane 29 marca 2020 z http://www.hope.be/about-us.

Hospitals of the future, [w:] Healthcare Denmark. Pobrane z https://www. healthcaredenmark.dk/the-case-of-denmark/sustainable-hospitals/hospitals-of-the-future/.

Jeske A. (2018, 21 lipca). Kompetencje w świecie VUCA. Pobrane 12 października 2020 z https://taptalent.eu/kompetencje-w-swiecie-vuca/.

Judek R. (2020, 14 kwietnia). Przywództwo transformujące w świecie VUCA. Pobrane 12 października 2020 z http://www.production-manager.pl/2020/04/14/przywodztwo-transformujace-w-swiecie-vuca/.

Klinicysta, [w:] Słownik języka polskiego PWN. Pobrane 24 sierpnia 2020 z https://sjp.pwn.pl/ sjp/klinicysta;2563623.

Lee Iacocca, [w:] Wikipedia. Pobrane 27 marca 2020 z https://pl.wikipedia.org/wiki/Lee_Iacocca

Lesweferyzm, [w:] Encyklopedia Zarządzania. Pobrane 24 sierpnia 2019 z https://mfiles.pl/pl/index.php/Leseferyzm

List of hospitals in Zambia, [w:] Wikipedia. Pobrane 24 sierpnia 2019 z https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_hospitals_in_Zambia.

Ministerstwo Cyfryzacji. Podstawowe informacje. Pobrane 20 kwietnia 2020 z https://www.gov.pl/web/cyfryzacja/podstawowe-informacje.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (2019). Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej do 2023 roku. Ekonomia Solidarności Społecznej, (MP z 2019 r. poz. 214. Pobrane24 sierpnia 2020 z https://www.ekonomiaspoleczna.gov.pl/download/files/EKONOMIA_ SPOLECZNA/KPRES_2019.pdf.

Ministerstwo Zdrowia (2020). Narodowa Strategia Onkologiczna. Pobrane 6 lutego 2020 z https://www.gov.pl/web/zdrowie/narodowa-strategia-onkologiczna.

Ministerstwo Zdrowia. Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego. Pobrane 20 kwietnia 2020 z https://www.gov.pl/web/zdrowie/narodowy-program-ochrony-zdrowia-psychicznego.

Mission, [w:] Ministry of Social Affairs and Health, Finland. Pobrane 13 kwietnia 2020 z https://stm.fi/en/mission.

OECD Health Statistics 2019, WHO Global Health Expenditure Database, https://doi.org/10.1787/888934016816 (dostęp 20.04.2020).

OECD.Stat. Health Care Resources. Pobrane 22 września 2020 z https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=HEALTH_REAC.

OECD/EU (2018). Health at a Glance: Europe 2018. State of Health in the EU Cycle, Paris: OECD Publishing, Pobrane z https://doi.org/10.1787/health_glance_eur-2018-en.

OECD/European Observatory on Health Systems and Policies (2019), Poland: Country Health Profile 2019, State of Health in the EU, OECD Publishing, Paris/European Observatory on Health Systems and Policies, Brussels, https://doi.org/10.1787/297e4b92-en.

OECI. What is OECI?. Pobrane 29 marca 2020 z https://www.oeci.eu/WhatIs.aspx.

Patient Protection and Affordable Care Act, [w:] Wikipedia. Pobrane 16 listopada 2019 z https://pl.wikipedia.org/wiki/Patient_Protection_and_Affordable_Care_Act.

Przywództwo, [w:] Słownik języka polskiego PWN. Pobrane 21 marca 2020 z https:// sjp.pwn.pl/szukaj/przyw%C3%B3dztwo.html.

Public health care in Finland. Pobrane 10 marca 2020 z https://www.eu-healthcare.fi/health-services-in-finland/finnish-healthcare-system/public-healthcare/.

RMP Polska Instytut Durkalskiego Sp. z o.o., Pobrane 12 paxdziernika 2020 z https://reissprofile.pl/czym-jest-rmp/.

Sangwinik, choleryk, flegmatyk czy melancholik? (2018, 22 lutego). Pobrane 25 marca 2020 z https://www.psychologgia-plus.pl/blog/sangwinik-choleryk-flegmatyk-czy-melancholik/.

Sieć, [w:] Wikipedia. Pobrane 29 marca 2020 z https://pl.wikipedia.org/wiki/Sie%C4%87.

State of Health in the EU: Sweden. Country Health Profile 2019 (2019). OECD and World Health Organization. Pobrane 20 kwietnia 2020 z http://www.euro.who.int/__data/assets/ pdf_file/ 0004/419476/Country-Health-Profile-2019-Sweden.pdf?ua=1.

Strategia rozwoju Narodowego Funduszu Zdrowia na lata 2019-2023. Pobrane 11 września 2020 z https://www.nfz.gov.pl/download/gfx/nfz/pl/defaultaktualnosci/370/7327/1/ strategia_rozwoju_nfz_2019-2023.pdf.

Supervision of healthcare in Finland. Pobrane 10 marca 2020 z https://www.eu-healthcare.fi/health-services-in-finland/finnish-healthcare-system/supervision-of-healthcare/.

Sustainable hospitals, [w:] Healthcare Denmark. Pobrane 9 marca 2020 z https://www. healthcaredenmark.dk/the-case-of-denmark/sustainable-hospitals/.

System, [w:] Wikipedia. Pobrane 29 marca 2020 z https://pl.wikipedia.org/wiki/System.

Telehealth, [w:] Healthcare Denmark. Pobrane 13 marca 2020 z https://www. healthcaredenmark.dk/the-case-of-denmark/integrated-care-and-coherence/telehealth/.

Teoria systemów, [w:] Wikipedia. Pobrane 29 marca 2020 z https://pl.wikipedia.org/wiki/Teoria_system%C3%B3w.

The National Board of Health and Welfare (2019). Statistics on licensed healthcare personnel 2018 and Workforce status 2017. Socialstyrelsen,Art. no: 2019-9-6312. Pobrane 23 kwietnia 2020 z https://www.socialstyrelsen.se/globalassets/sharepoint-dokument/artikelkatalog/statistik/2019-9-6312.pdf.

Transforming Health Care. Pobrane 5 lutego 2020 z https://www.virginiamason.org/transforming-health-care.

Values, [w:] Strategy 2030. Ministry of Social Affairs and Health, Finland. Pobrane 13 kwietnia 2020 z https://stm.fi/en/values.

Vision, [w:] Strategy 2030. Ministry of Social Affairs and Health, Finland. Pobrane 13 kwietnia 2020 z https://stm.fi/en/vision.

World Happiness Report 2020 (2020, 20 marca). Pobrane 20 kwietnia 2020 z https://worldhappiness.report/).