Podstawy analizy ekonomicznej. Teorie, przykłady, zadania (wyd. III)

Wprowadzenie 7

Rozdział 1
Wprowadzenie do analizy ekonomicznej 9
1.1. Pojęcie i funkcje analizy ekonomicznej 9
1.2. Materiały źródłowe do analizy ekonomicznej 12
1.2.1. Materiały wewnętrzne - uwagi ogólne 12
1.2.2. Sprawozdawczość finansowa i zasady jej sporządzania 14
1.2.3. Harmonizacja sprawozdań finansowych w skali międzynarodowej 17
1.2.4. Materiały zewnętrzne 18
1.3. Rodzaje analiz ekonomicznych 19
Pytania sprawdzające 28
Testy prawda/fałsz 29

Rozdział 2
Charakterystyka i klasyfikacja metod i technik stosowanych w analizie ekonomicznej 31
2.1. Istota metod badawczych i ich wstępna klasyfikacja 31
2.1.1. Metody i techniki badawcze 31
2.1.2. Metody ogólne: indukcja, dedukcja i redukcja 32
2.1.3. Metody analizy jakościowej i ilościowej 34
2.2. Metody analizy porównawczej 36
2.3. Metody badania zależności zjawisk - analiza przyczynowa 41
2.3.1. Istota metody analizy przyczynowej 41
2.3.2. Metoda proporcjonalnego podziału odchylenia globalnego 43
2.3.2.1. Model dwuczynnikowy 43
2.3.2.2. Przykład liczbowy modelu dwuczynnikowego 49
2.3.2.3. Przypadki nietypowe 52
2.3.2.4. Modele trójczynnikowe i wieloczynnikowe 56
2.4. Typowa procedura badań analitycznych i uniwersalne zasady pracy analityka 63
2.5. Formy prezentacji wyników analizy ekonomicznej 67
Pytania sprawdzające 70
Testy prawda/fałsz 72
Zadania 73

Rozdział 3
Analiza produkcji i przychodów 79
3.1. Statyczne i dynamiczne mierniki produktów, produkcji i przychodów ze sprzedaży 79
3.1.1. Mierniki naturalne i umowne produktów 79
3.1.2. Mierniki wartościowe produktów 82
3.1.3. Metody badań porównawczych produkcji wytworzonej i produkcji sprzedanej 85
3.1.4. Metody analizy zmian wielkości przychodów ze sprzedaży produktów w krótkich i długich okresach 86
3.2. Metody analizy struktury przychodów 91
3.3. Metody analizy czynników wzrostu przychodów 95
3.3.1. Model dwuczynnikowy - przypadek produktów jednorodnych i przypadek produktów różnorodnych 95
3.3.2. Model trójczynnikowy obejmujący: cenę, liczbę produktów i ich strukturę asortymentową 98
3.4. Metody analizy prospektywnej przychodów ze sprzedaży 110
3.5. Analiza produkcji globalnej i wartości dodanej 112
3.5.1. Pojęcia produkcja globalna i wartość dodana 112
3.5.2. Metody analizy wartości dodanej 113
Pytania sprawdzające 117
Testy prawda/fałsz 118
Zadania 119

Rozdział 4
Podstawy analizy kosztów w przedsiębiorstwie 123
4.1. Pojęcie kosztów i pojęcia bliskoznaczne - nakłady i wydatki 123
4.2. Cele, zakres przedmiotowy i zadania analizy kosztów 125
4.3. Podstawowe klasyfikacje i rodzaje kosztów - uwagi wprowadzające do metod badania struktury kosztów 127
4.4. Metody analizy kosztów w układzie rodzajowym 129
4.5. Kalkulacyjny układ kosztów własnych i metody obliczania kosztu jednostkowego produktu 131
4.6. Metody analizy porównawczej kosztu jednostkowego produktu między różnymi przedsiębiorstwami (zakładami) 142
4.7. Metody kwantyfikacji czynników determinujących odchylenia kosztów rzeczywistych od kosztów bazowych 144
4.8. Metody badania zależności między kosztami: całkowitymi, stałymi i zmiennymi oraz krańcowymi a skalą produkcji 148
Pytania sprawdzające 152
Testy prawda/fałsz 153
Zadania 154

Rozdział 5
Metody analizy zysku/straty w przedsiębiorstwie 157
5.1. Zysk jako cel działalności przedsiębiorstwa w teorii mikroekonomii i teorii zarządzania 157
5.2. Rachunek zysków i strat 158
5.2.1. Struktura oraz warianty rachunku zysków i strat 158
5.2.2. Wstępna analiza zysku (straty) na podstawie rachunku zysków i strat 167
5.2.3. Czynniki kształtujące wynik finansowy (zysk netto/strata netto) 173
5.3. Problem pomiaru zysku ekonomicznego 182
Pytania sprawdzające 189
Testy prawda/fałsz 190
Zadania 191

Rozdział 6
Analiza środków trwałych 195
6.1. Pojęcie i klasyfikacja środków trwałych 195
6.2. Cele i zadania analizy środków trwałych 197
6.3. Metody analizy wielkości i struktury aktywów trwałych 198
6.4. Metody obliczania i analizy deprecjacji, umorzenia i amortyzacji środków trwałych 201
6.4.1. Pojęcia: deprecjacji, umorzenia i okresu użytkowania środków oraz stawki amortyzacji 201
6.4.2. Funkcje amortyzacji 202
6.4.3. Problem wyboru sposobu restytucji środka trwałego 204
6.4.4. Metody obliczania odpisów amortyzacyjnych 208
6.4.5. Metody analizy wskaźnikowej umorzenia i odnowienia środków trwałych 212
6.5. Metody oceny wyposażenia przedsiębiorstwa w środki trwałe 218
6.6. Metody oceny efektywności środków trwałych 220
Pytania sprawdzające 225
Testy prawda/fałsz 226
Zadania 228

Rozdział 7
Analiza gospodarowania kapitałem ludzkim 231
7.1. Wprowadzenie 231
7.2. Podstawy teorii kapitału ludzkiego 232
7.3. Mierniki wielkości i struktury zasobów ludzkich 234
7.3.1. Analiza statyczna 234
7.3.2. Analiza dynamiczna i ruch pracowników 239
7.4. Analiza czasu pracy i stopnia jego wykorzystania 241
7.5. Mierniki wydajności pracy i czynniki jej wzrostu 244
7.6. Analiza kosztów pracy 253
Pytania sprawdzające 256
Testy prawda/fałsz 257
Zadania 257

Rozdział 8
Ogólna ocena działalności przedsiębiorstwa 261
8.1. Cele działalności przedsiębiorstwa 261
8.2. Analiza podstawowych wielkości i relacji ekonomicznych 266
8.2.1. Analiza porównawcza na podstawie wzorcowych układów nierówności wskaźników ekonomicznych 266
8.2.2. Analiza wzorcowego układu nierówności wskaźników dynamiki: rentowności sprzedaży, rentowności majątku i rentowności pracy 270
Pytania sprawdzające 272
Testy prawda/fałsz 273
Zadania 273

Rozwiązania trudniejszych zadań 277
Bibliografia 279

Franciszek Bławat - prof. dr hab. nauk ekonomicznych, kierownik Katedry Analizy Ekonomicznej i Finansów, Wydział Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej. Specjalista i wykładowca z zakresu analiz ekonomicznych i finansowych w przedsiębiorstwie, a także ekonomii i ekonomii menedżerskiej.

Autor lub współautor 15 monografii i ponad 100 artykułów w czasopismach polskich i zagranicznych.