Partie polityczne, wybory, parlament. Wybrane zagadnienia konstytucyjne

Słowo wstępne 9

Parlament w systemie politycznym 13
System polityczny 13
Czy parlament sprawuje funkcję ustawodawczą i kontrolną 14
Partie polityczne dawniej i dziś 16
Wybory 18
Funkcja reprezentacyjna 20
Funkcja rekrutacyjna. Łączenie stanowisk w rządzie i w parlamencie 21
Funkcja legitymizacyjna 21

Co robi izba, co robią jej członkowie i jej aparat pomocniczy (na przykładzie Senatu) 23
Specyfika prac parlamentu 23
Udział izby w tworzeniu prawa 24
Aparat urzędniczy izby parlamentu 30

Zmiana reguł finansowania partii politycznych a lojalność państwa wobec obywateli 35
Przedmiot nowelizacji 35
Partia polityczna 36
Zasada państwa prawnego 37
Zmiana reguł finansowania partii politycznych w świetle zasady państwa prawnego 38
Wady redakcyjne ustawy 42
Wnioski 44
Rekomendacje 46

Wielkość okręgów wyborczych w wyborach do Parlamentu Europejskiego w Polsce a europejska zasada proporcjonalności wyborów 47
Cel i przedmiot ustawy 47
Przebieg prac legislacyjnych 49
Uwagi szczegółowe 49
Propozycje poprawek 58

Jednomandatowe okręgi wyborcze w systemie proporcjonalnym. Treść Konstytucji RP jako przedmiot pytania w referendum ogólnopolskim 61
Przedmiot opinii 61
Jednomandatowe okręgi wyborcze a konstytucyjna zasada proporcjonalności wyborów 62
Czy można zarządzić referendum, w którym głosowano by nad rozwiązaniem niezgodnym z Konstytucją (wymagającym jej zmiany)? 73

Głosowanie korespondencyjne, jako wyłączny sposób oddania głosu 77
Cel i przedmiot ustawy 77
Przebieg prac legislacyjnych 77
Uwagi szczegółowe 78

Głosowanie korespondencyjne, przełożony termin wyborów prezydenckich i „starzy" kandydaci w nowych wyborach 95
Cel i przedmiot ustawy 95
Przebieg prac legislacyjnych 97
Uwagi szczegółowe 97

Prekampania wyborcza: agitacja wyborcza przed zarządzeniem wyborów 103

Kworum w izbie parlamentu: liczba naciskających przycisk czy liczba członków izby obecnych na sali 111
Metryka orzeczenia 111
Rozstrzygnięcie Trybunału Konstytucyjnego 111
Termin wykonania orzeczenia 115
Wskazówki dla ustawodawcy wyrażone przez Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu (postulaty de lege ferenda) 115
Informacja o wykonaniu orzeczenia przez inny podmiot 116
Wykonanie orzeczenia (ewolucja pojęcia „większości głosów") 116

Konstytucja a możliwość ograniczenia w regulaminie izby częstotliwości zgłaszania wniosku o odwołanie marszałka izby 127

Parlament w czasie epidemii koronawirusa: posiedzenia via Internet 135
Przedmiot opinii 135
Analiza przepisów 135
Wnioski 142

Kluby, koła i zespoły parlamentarne 145
Przedmiot opinii 145
Kluby, koła i zespoły poselskie (senackie) w dotychczasowych i obecnych przepisach 145
Zrzeszenia parlamentarzystów a przepisy Konstytucji RP z 1997 r. 153
Analiza przepisów regulujących zespoły senackie 154
Wnioski i rekomendacje 167

Interpelacje i zapytania poselskie a oświadczenia senatorskie 169
Konstrukcja regulaminowa instytucji oświadczenia senatorskiego 169
Pojęcie „wykonywania mandatu" 170
Oświadczenia senatorskie (poselskie) a interpelacje i zapytania 173
Istota oświadczenia 181

Przeznaczenie ryczałtu na funkcjonowanie biura senatorskiego 185
Problem 185
Obowiązki senatorów i zadania biur senatorskich 185
Obsługa senatorów i finansowanie ich działalności 187
Zarządzenia marszałków 188
Analiza regulacji 189
Konkluzja 194
Pozostałe rekomendacje 195

Marszałek, wicemarszałek izby i inne osoby zajmujące kierownicze stanowiska państwowe a dodatkowe zatrudnienie 197
Określenie podstaw prawnych i faktycznych sytuacji prawnej marszałka (wicemarszałka) izby 197
Marszałek (wicemarszałek) w świetle ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora 198
Marszałek (wicemarszałek) w świetle ustawy o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe 200
Marszałek (wicemarszałek) w świetle ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne 209
Wnioski 210

Dodatkowe miejsce pracy parlamentarzysty, w szczególności na stanowisku nauczyciela akademickiego a możliwość pobierania uposażenia parlamentarnego 213
Warunki wykonywania mandatu, w tym uposażenie senatorskie 213
Niektóre elementy statusu prawnego nauczyciela akademickiego 216
Relacje między przepisem art. 25 ust. 3 i art. 33 ust. 1 ustawy o wykonywaniu mandatu a art. 166 ust. 7 Prawa o szkolnictwie wyższym i nauce 218
Wniosek 222
Rekomendacje 223

Zakończenie: hipotezy i porównanie zamiast wniosków 227
Streszczenie 230
Summary 231
Literatura cytowana 233
Przywołane akty prawne sądów i organów administracji 238

Marek Jarentowski - politolog, prawnik, dr nauk o polityce (Uniwersytet Warszawski). Legislator w Rządowym Centrum Legislacji (2002-2008). Specjalista, analityk, koordynator w Krajowej Szkole Administracji Publicznej w Warszawie (2013-2019). Wykładowca na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie (od 2006 r.). Ekspert ds. legislacji w Kancelarii Senatu RP (od 2008 r.). Autor ok. 40 publikacji naukowych (systemy wyborcze, parlament, rząd, ustrój administracji), a ponadto wielu opinii prawnych, głównie na potrzeby parlamentu i jego organów. Maratończyk.

Dr hab. Piotr Uziębło, prof. Uniwersytetu Gdańskiego