Kobiety w nauce. Próba wyjścia poza stereotyp

Wprowadzenie 7

Rozdział 1
Kobiety wiedzy - przełamywanie mitów, stereotypów, schematów 11
1.1. Mity, stereotypy i schematy myślenia o kobietach 11
1.2. Uzdrowicielki, zielarki - kobiety prekursorki wiedzy 28
1.2. Emancypacja edukacyjna i naukowa kobiet 39

Rozdział 2
O kobietach pracujących naukowo - pokonywanie mitów, stereotypów i schematów 51
2.1. Od alchemii do pracy naukowej 51
2.2. Kobieta w nauce - kłopotliwy partner 56
2.3. Kobiety naukowczynie - jak kobiety zmieniały świat nauki 61

Rozdział 3
Współczesny świat naukowczyń - stałe pokonywanie mitów i uprzedzeń oraz przyjętych schematów 95
3.1. Jaka jest pozycja kobiet w nauce? 95
3.2. Kariery naukowe kobiet w ujęciu statystyk i badań 100

Zakończenie 121
Bibliografia 133

Recenzja: Prof. dr hab. inż. Bożena Skołud, Politechnika Śląska

Achterberg J., Woman as healer, Ebury Publishing, 2013.

Allport G.W., The Nature of Prejudice, Addison-Wesley, London 1979.

Asztyk P., Wczesne chrześcijaństwo wobec przedchrześcijańskich wzorców moralnych związanych z uprawianiem sztuki leczenia, Warszawa 2010.

de Beaviour S., Druga płeć, przeł. G. Mycielska, M. Leśniewska, Wyd. Czarna Owca, Warszawa 2009, s. 299.

Benedict M., Pani Einsten, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Warszawa 2017. Beauregard A., Family influences on the career life cycle. In Career choice in management and entrepreneurship: a research companion, Edited by: Ozbilgin MF, Malach-Pines A. Cheltenham: Edward Elgar; 2007.

Błuszkowski J., Stereotypy narodowe w świadomości Polaków, Elipsa, Warszawa 2003.

Bogucka M., Gorsza płeć. Kobieta w dziejach Europy od antyku po wiek XXI, Warszawa 2005.

Brannon L., Psychologia rodzaju. GWP, Gdańsk 2002.

Brooke E., Women Healers Through History, Wyd. Aeon Books, 2020.

Campbell O., Na łasce brutali. Kobiety w świecie medycyny, tłum. Mariusz Gądek, Wyd. Znak, Kraków 2022.

Cian L., Kobieta: osoba twórcza i niepowtarzalna. Katolicy pomiędzy feminizmem a antyfeminizmem. Jan Paweł II a godność kobiety, Warszawa 1997.

Chelyshev P.V., Essays on history and philosophy of science, Publishing house of the Moscow state mining university, 2009.

Dzielska M., Hypatia z Aleksandrii, Wyd. Universitas, 2010.

„Drogi kobiet do polityki (na przestrzeni XVIII–XXI wieku)”, (red.) T. Kulak, M. Dajnowicz, Polska Akademia Nauk Komitet Nauk Historycznych PAN Komisja Historii kobiet, Wyd. Chromcon, Wrocław 2016.

Dunhan W., Matematyczny wszechświat, Wyd. Zysk i S-ka, Warszawa 2001.

Eliade M., Aspekty mitu, przeł. Piotr Mrówczyński, Warszawa 1998.

Freire P., Pedagogy of the oppressed, New York – London, 2007.

Graves R., Biała Bogini: gramatyka historyczna mitu poetyckiego, tłum. I. Kania, Warszawa 2000.

Glaber A., Gadki o składnościach członków człowieczych, Wyd. J. Rostafiński, Kraków 1893.

Gloger Z., Biblioteki, [w:] Encyklopedia staropolska ilustrowana, Warszawa 1972, t. I.

Goćkowski J., Uniwersytet i tradycja w nauce, Kraków 1999.

Gołebiowski Ł., Domy i dwory, Wyd. Grafika 2019,

Gronowska B., Prawa człowieka i ich ochrona, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „Dom Organizatora”, Toruń 2010.

Grzybek G., Etos życia. Wychowanie do małżeństwa w założeniach etyki rozwoju, Rzeszów 2014.

Hertha Ayrton 1854-1923: A Memoir, by Evelyn Sharp, London: 1926.

Ignotofsky R., Women in Science: 50 Fearless Pioneers Who Changed the World , Ten Speed Press, 2016:Kobiety i nauka. One zmieniły świat, wyd. pol., Wyd. Egmont Polska Seria: ART., Warszawa 2018.

Jarco J., Solińska G., Polskie stereotypy i uprzedzenia, Wyższa Szkoła Zarządzania i Edukacji, Wrocław 2002.

Kielan-Jaworowska Z., Cifelli R.L., Zhe-Xi Luo, Mammals from the Age of Dinosaurs. Origins, Evolution, and Structure, New York Chichester, West Sussex: Columbia University Press, 2004,

Kanter R.M., Men and women of the Corporation. New York, 1977, Basic Books.

Klik M., Teorie mitu. Współczesne literaturoznawstwo francuskie (1969-2010), Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2016.

Kozielecki J., Nauka i osobowość. Warszawa 1979.

Kowalska J., Koło bogów. Ruch i taniec w mitach i obrzędach, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Warszawa 1995

Krzyżanowska N., Kobiety w (polskiej) sferze publicznej, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2012.

Lange J., Machul-Telus B., Buzała M., Bolanda J., Równe traktowanie standardem naszej pracy. Ewaluacja projektu Dobre Praktyki, Stowarzyszenie Pro Humanum, Warszawa, 2015.

Swaby R., Upór i przekora. 52 kobiety, które odmieniły naukę i świat, Wyd. Agora, Warszawa 2017.

Leszczyńska-Rejchert A., Kantowicz E., Stereotypy a starość i niepełnosprawność: perspektywa społeczno-pedagogiczna, Toruń 2012.

Liebelt K., Humor i prawda w kilku obrazkach, B.M. Wolff, Petersburg, 1852.

Libera Z., Znachor w tradycjach ludowych i popularnych XIX-XX wieku, Wrocław 2003.

Lindsay J.,Początki alchemii w grecko-rzymskim Egipcie, Nowy Jork: Barnes & Noble, 1970.

Lippman W., Public opinion, The New York Macmillan Company, Nowy Jork 1961. 

Macrae C.N., Stangor Ch., Hewstone M., Stereotypy i uprzedzenia. Najnowsze ujęcie, tłum. M. Majchrzak, A. i M. Kacmajor, A. Nowak, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.

Mandal E., Podmiotowe i interpersonalne konsekwencje stereotypów związanych z płcią. Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2000. 

Mądrzycki T., Deformacje w spostrzeganiu ludzi, Warszawa 1986.

Miluska J., Tożsamość kobiet i mężczyzn w cyklu życia, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1996.

Nasiłowska A., Ciało i tekst, Warszawa 2001.

Nelson T., Psychologia uprzedzeń, GWP, Gdańsk 2003.

OECD, Report on the gender initiative: gender equality in education, employment and entrepreneurship, Paris, OECD Library, 2011.

Okoń W., Elementy dydaktyki szkoły wyższej, Warszawa 1971.

Olechnicki K., Załęcki P., Słownik socjologiczny, Wyd. Graffiti BC, Toruń 2002

Pakszys E., Między naturą a kulturą. Kategoria płci/rodzaju w poznaniu, Poznań 2000.

Pettigrew T.F., Taylor M.C., Discrimination, [w:] Encyclopedia of Sociology, 2nd ed., E.F. Borgatta (Editor-in-Chief), R.J.V. Montgomery (Managing Editor), Macmillam Reference USA, NY 2000.

Pieter J., Praca naukowa, Katowice 1960.

Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne, Warszawa 1982.

Principe L., The secrets of Alchemy, University of Chicago Press, 2013.

Religie starożytne Bliskiego Wschodu, praca zbiorowa pod red. Krzysztofa Pilarczyka, WAM, Kraków 2008.

Równouprawnienie. Stereotyp tradycyjnego podziału ról. Co to znaczy być kobietą w Polsce, (red.) H. Domański, A. Titkow, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 1995.

Ruchlis H.,Jak myśleć logicznie, Warszawa 1999.

Strindberg A., Historie małżeńskie, Warszawa 2006.

Strocchii Sh.T., Forgotten Healers, Wyd. Harvard University Press, 2019.

Sulik M., Kobiety w nauce: podmiotowe i społeczno-kulturowe uwarunkowania, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2010.

Swaby R., Upór i przekora. 52 kobiety, które odmieniły naukę i świat, Wyd. Agora, Warszawa 2017.

Szewczuk W. (red.), Słownik psychologiczny, Warszawa, Wiedza Powszechna, 1985.

Szlendak T., Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróżnicowanie, Warszawa 2010.

Szumowski W., Historia medycyny filozoficznie ujęta, cz. 1: Medycyna starożytna, Kraków 1930.

Tent M.B., Emmy Noether: The mother of modern algebra, AK Peters, Ltd. Natick, Massachusetts, 2008.

Treben M., Apteka Pana Boga. Porady i praktyka stosowania ziół leczniczych, Wyd. Exlibris, Warszawa 2001.

„Tożsamość społeczno-kulturowa płci”, (red.) A. Barska, E. Mandal, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2005.

Thurston R., Polowania na czarownice, Wyd. PIW, Warszawa 2008.

Wegman I., Steiner R., Podstawy sztuki leczenia poszerzonej wiedzą duchową, Wyd. Genesis, Warszawa 1997.

Wittlinowa H., Atlas szkolnictwa wyższego, Warszawa 1937.

Wojciszke B., Teoria schematów społecznych, Warszawa 1986.

Żywczok A., Naukowcy –zbiorowość oddana nauce, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2019.

Czasopisma i materiały

Adamkowski K. Farmacja i medycyna w starożytnym Egipcie, Aptekarz Polski, Nr 96/74, 2014.

Aszyk P., Etyczne oblicza starożytnej medycyny. Wczesne chrześcijaństwo wobec przedchrześcijańskich wzorców moralnych związanych z uprawianiem sztuki leczenia, J. Bolewski, J. Kulisz, Z. Kubacki (red.). Seria Bobolanum, T. 10. Rhetos, Warszawa 2010.

Bacon R., The Big Essay // Anthology of world philosophy, In 4 v., M: Thought, 1969. – Vol. 1. – Part.

Bejerano A.R., Bartosh T.M., Learning Masculinity: Unmasking the Hidden Curriculum in Science, Technology, Engineering and Mathematics Courses, Journal of Women and Minorities in Science and Engineering, 21(2), 2015.

Bielak A., Kobieta jako więzień konwencji. Kształtowanie etosu życiowego wobec współczesnych uwarunkowań i stereotypów, „Acta Humana” 6 (1/2015).

Barres B.A., Does gender matter? Nature, 2006, 442.

Bolewski J., Kulisz Z., Kubacki Z. (red.), Seria Bobolanum, T. 10. Rhetos, Warszawa 2010.

Bartmiński J., Czy możemy wyzwolić się ze stereotypów? Stereotypy a wzory kultury, [w:] Stereotypy mieszkają w języku, Lublin 2007.

Bartmiński J., Podstawy lingwistycznych badań nad stereotypem na przykładzie stereotypu matki, [w:] Stereotyp jako przedmiot lingwistyki. Teoria, metodologia, analizy empiryczne, Język a kultura, t. 12, (red.) J. Anusiewicz i J. Bartmiński, Wrocław 1998.

Bem S.L,. Gender Schema Theory: A Cognitive Account of Sex Typing, Przegląd psychologiczny, Vol. 88, Nr. 4, 1981. 

Carli L., Alawa L., YoonAh Lee, Bei Zhao, Elaine Kim, Stereotypes About Gender and Science, Women ≠ Scientists, Psychology of Women Quarterly, 2016.

Carrell S.E., Page M.E., West J.E. (2010). Sex and science: How professor gender perpetuates the gender gap, The Quarterly Journal of Economics, 125(3), 1101-1144.

Correll S., Benard S., Paik I., Getting a job: Is there a motherhood penalty? American Journal of Sociology 112, 2007.

Deaux K., Lewis L., Components of gender stereotypes. Psychological Documentsî, 1983, No. 13.

Deaux K., Lewis L., The structure of gender stereotypes. Interrelationship among components and gender label, Journal of Personality and Social Psychology, 1984.

Derra A., Meandry biologii płci. Badania feministyczne poza podziałem na sex i gender, Teoria literatury, krytyka, interpretacja, Nr 4, 2017.

Derra A., Przemilczane i zapomniane. O zjawisku Matyldy czyli systemowym umniejszaniu roli kobiet w nauce, „Ethos” 29(2016) nr 1(113).

Derra A., Czy nauka i technologia nie lubią kobiet? O interwencjach feministycznej filozofii nauki na podstawie przypadków Barbary McClintock i Rosalind Franklin, „Kultura Współczesna”, 1(81)/2014.

Dimitriadi A., Young women in science and technology: the importance of choice, [w:] Journal of Innovation and Entrepreneurship, Vol. 2, 5 (2013).

Duch D., O władzy w rodzinie, [w:]Kobiety w Polsce na przełomie wieków – Nowy kontrakt płci, (red.) M. Fuszara, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2002.

Fuszara M., Kobiety wobec uniwersyteckiej edukacji, „Unigender”., Nr 1, 2006, s. 3.

Charyton M.A., Współczesna medycyna ludowa na Podlasiu – oczyma szeptuch, [w:] Medicina magica: oblicza medycyny niekonwencjonalnej, (red.) A. Anczyk, Sosnowiec. Szkice z Nauk o Zdrowiu, 2011, T. 3.

Charyton M.A.,Oblicza „chorób ludowych” w kulturze podlaskich Białorusinów, [w:] J. Jurkiewicz (red.), Białorusini – Historia i kultura, Szreniawa 2010.

Charyton M.A., Szeptuchy –tradycja żywa. Współcześni uzdrowiciele ludowi na Podlasiu, [w:] D. Penkala-Gawęcka (red.), Nie czas chorować? Zdrowie, choroba i leczenie w perspektywie antropologii medycznej, Poznań 2010.

Charyton M.A., Współczesna medycyna ludowa na Podlasiu – oczyma szeptuch, [w:] A. Anczyk (red.) Medicina magica. Oblicza medycyny niekonwencjonalnej, Sosnowiec 2011.

Chelyshev P.V., Medieval alchemy – The Predecessor of Experimental Science of New time, “European Journal of Natural History”, 2014, Nr 1.

Chlewiński Z., Stereotypy: struktura, funkcja, geneza. Analiza interdyscyplinarna, [w:] Ste­reotypy i uprzedzenia, (red.) Z. Chlewiński i I. Kurcz . „Kolokwia Psychologiczne” 1992. T. 1.

Gromkowska-Melosik A., Pat socjalizacyjny? Kontrowersje wokół społecznych konstrukcji kobiecości i męskości, [w:] Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty. t. 5, (red.) M. Dudzikowa, M. Czerepaniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2010, s. 187.

Chmielewska-Banaszak D., O pasji naukowej i pożytkach z niej płynących, Zagadnienia Naukoznawstwa, Nr 2 (188), Polska Akademia Nauk, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu 2011.

Garbula J.M., Dzieci wobec stereotypów płci, Forum Światowe 1(40), 2009, s. 54.

Imbierowicz A., Matka Polka w defensywie? Przemiany mitu i jego wpływ na sytuację kobiet w polskim społeczeństwie, Ogrody Nauk i Sztuk nr 2012 (2).

Jasińska-Kania A., Stereotypy i dystanse społeczne: wprowadzenie, [w:] Bliscy i dalecy, (red.) A. Jasińskiej-Kani, T. 2., Warszawa 1992.

Janicka I., Medycynierki, medyczki, lekarki” – dyskryminacja naukowa i zawodowa kobiet-lekarek w wybranych państwach europejskich oraz USA w XIX wieku, Studia Historica Gedanensia, t. IV, (2013).

Jędrzejko E., Kobieta w przysłowiach, aforyzmach i anegdotach polskich. Konotacje i stereotypy, [w:] Anusiewicz J., Handke K. (red.), Język a Kultura, t. 9, Płeć w języku i kulturze, Wrocław 1994.

Kalinowska E., Wizerunki dziewczynek i chłopców, kobiet i mężczyzn w podręcznikach szkolnych, [w:] Kwartalnik Pedagogiczny, nr 1-2, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1995.

Kempa M.A., Maria Elżbieta Zakrzewska (1829-1902) –pionier kobiecej służby zdrowia w USA. 110 rocznica śmierci, Archiwum Historii i Filozofii Medycyny, 2013, 76 (1).

Kolbuszewska J., Kobieta uczoną –droga Polek do samodzielności naukowej, Studia Europea Gnesnensia, 20/2019.

Konieczna S., Profesor Józefa Joteyko – neurolog rozwojowy, psycholog, pedagog przełomu XIX i XX wieku, Nauka”, Nr 1/2019.

Korczak-Siedlecka J., Model wychowania dziewcząt w szesnastowiecznej Polsce, [w:] „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 58/2014.

Kozielecki J., Czynności myślenia, [w:] Psychologia, (red.) T. Tomaszewski, Warszawa 1975.

Knobloch-Westerwick S., C.J. Glynn, The Matilda Effect – Role Congruity Effects on Scholarly Communication: A Citation Analysis of Communication Research and Journal of Communication Articles”, Communication Research, XX (X), 1-24.

Kosakowska-Berezecka N., Żadkowska M., Pawlicka P., Równość płci = Wspólna Sprawa. Działania na rzecz równości płci jako element skutecznego zarządzania różnorodnością i źródło pozytywnych zmian strukturalnych w uczelniach wyższych na przykładzie Uniwersytetu Gdańskiego, Miscellanea Anthropologica et Sociologica 2020, 21(3).

Królikowska S., Rola stereotypów płci w kształtowaniu postaw kobiet i mężczyzn wobec zdrowia, „Nowiny Lekarskie”, R. 80, 2011, Nr 5.

Kulik H., Dąbek J.,Kobiety w „męskim” świecie medycyny, s. 79, [w:] „Kobiety praca podmiotowość. Refleksje socjologiczne”, pod red. Sławomiry Kamińskiej-Berezowskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2020.

Lasoń-Kochańska G., Córki Penelopy. Kobiety wobec baśni i mitu, Słupskie Prace Filologiczne – Seria Filologia Polska, Słupsk 2004, Nr 3.

Leathwood C., Read B., Gender and the Changing Face of Higher Education. A Feminized Future?, Open University Press, 2009, McGraw – Hill Education: Berkshire.

Leszczyńska D., Co głosi relatywizm poznawczy? Rekonstrukcja konstytutywnych twierdzeń relatywizmu, Filozofia Nauki, Rok XIII, 2005, Nr 1(49).

Librowski S., Wizytacje diecezji włocławskiej, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, R. VII, 1964,

Liana de Girolami Cheney, Lavinia Fontana’s Cleopatra the Alchemist, Journal of Literature and Art Studies, August 2018, Vol. 8, No. 8.

Lincoln A.E., Pincus S., Koster J.B. Lebov P.S., The Matilda Effect in science: Awards and prizes in the US, 1990s and 2000s Social Studies of Science, 42(2), 2012.

McKinnon M., O’Connell Ch., Perceptions of stereotypes applied to women who publicly communicate their STEM work, Humanities and Social Sciences Communications vol. 7, 2020.

Marciszewski M., Zanikanie mitu społecznego, http://www.calculemus.org/lect/10metod/02-mit.pdf, (dostęp: 20.03.2022).

Marszałek L., Kulturowe uwarunkowania roli kobiet we współczesnym społeczeństwie, Poszukiwania naukowe, Seminare 25, 2008, s. 267. Kolekcja cyfrowa: bazhum.muzhp.pl (dostęp: 11.03.2022).

Mejor M., Średniowieczne demony: Perchta i inne, Rozprawy i Artykuły. Pamiętnik Literacki CXI, 2020, z. 2.

Młodożeniec M., Knapińska A., Czy nauka wciąż ma męską płeć? Udział kobiet w nauce, Nauka, 2/2013.

Niżnik J., Mit jako kategoria metodologiczna, Kultura i Społeczeństwo, nr 3, 1978, s. 164-165.

„Niższość kobiety”, „Tygodnik Illustrowany”, R. 1895, I półrocze, nr 9, s. 147; Dr Baschkopf, Doświadczenia z praktyki kobiety‑lekarza w Bośni, „Nowiny Lekarskie” 1905, R. 17, nr 1.

Ostrowska D., Wizerunek kobiety w pismach Ojców Kościoła, [w:]Od kobiety do mężczyzny i z powrotem, pod red. J. Brach-Czainy. Białystok 1997.

O przeznaczeniu i zawodzie kobiety, przez Ant. Nowosielskiego, „Tygodnik Illustrowany”, R. 1862, nr 166, t. IV.

Paluch A., Etnologia wobec zagadnień medycyny jako obszaru penetracji badawczych, Medycyna Nowożytna 5/1, 1998.

Palus K., Rola rodziny w kształtowaniu ról i stereotypów płciowych, Obrazy życia rodzinnego z perspektywy interdyscyplinarnej, Roczniki Socjologii Rodziny XVII, UAM Poznań 2006.

Parker H.N., Women Doctors in Greece Rome and the Byzantine Empire, [w:] Women Healer and Physicians: Climbing a Long Hill, (ed.) L R. Furst, Hapel Hill 1999. 

Polkowska L., Stereotyp warszawiaka we współczesnym języku polskim, Etnolingwistyka 31. Rozprawy i analizy, Lublin 2019.

Puda-Blokesz M., Jak nie ma w domu chłopa, zgłupieje Penelopa – Męskość i żeńskość w polskiej leksyce i frazeologii, Socjolingwistyka XXX, 2016.

Putman H., Mind, Language and Reality, „Philosophical Papers” t. 2, Cambridge, 1975.

Sasińka- Klas T., Stereotypy i ich odzwierciedlenie w opinii publicznej, [w:] Mity i stereotypy w polityce. Przeszłość i teraźniejszość, (red.) A. Kosińska-Metryka i M. Gołaś, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2010.

Reuben E., Sapienza P., Zingales L. (2014), How stereotypes impair women’s careers in science, Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 111(12), 4403-4408.

Rodek V., Kariera naukowa kobiet w II Rzeczpospolitej jako przykład pokonywania barier na drodze ku równości obu płci, [w:] D. Żołądź-Strzelczyk (red.), Działalność kobiet polskich na polu oświaty i nauki, Poznań 2003.

Rossiter M.W., The Matthew/Matilda Effect in Science, „Social Studies of Science” (23), London: Sage Publ., 1993.

Równouprawnienie. Stereotyp tradycyjnego podziału ról. Co to znaczy by ć kobietą w Polsce, (red.)
H. Domański, A. Titkow, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 1995, s. 86.

Siegmund-Schultze R., Emmy Noether: «The Experiment to Promote a Woman to a Full Professorship», „Newsletter of the London Mathematical Society” 2018.

Szwarc A., Kobiety na uniwersytety! Niestety nie było to takie proste, Polityka”, Niezbędnik Inteligenta „Uniwersytety 700 lat sporów” (100081) z dnia 05.05.2014.

Staszczyszyn B., Mowa obrończa szaleńca, „Tygodnik Powszechny”, Nr 32, z 02.08.2006.

She H.C. (2006), Gender and grade level differences in Taiwan students’ stereotypes of science and scientists, Research in Science and Technological Education, 16(2).

Steinpreis R.E., Anders K.A., Ritzke D., The impact of gender on the review of the curricula vitae of job applicants and tenure candidates: A national empirical study. Sex Roles, 41(7-8), 1999. 

Sasińka- Klas T., Stereotypy i ich odzwierciedlenie w opinii publicznej [w:] Mity i stereotypy w polityce. Przeszłość i teraźniejszość, (red.) A. Kosińska-Metryka i M. Gołaś, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2010.

Siemieńska R., Women in Academy in Poland: Winners among Losers, „Higher Education in Europe”, Vol. XXV2001, nr 2.

Tajfel H., Stereotypy społeczne i grupy etniczne. „Studia Psychologiczne” 1982 nr 2, T. XX.

The Trotula A Medieval Compendium of Women’s Medicine. An English Translation of the Medieval Compendium of Women’s Medicin, Edited and translated by Monica H. Green, University of Pennsylvania Press 2001 

Tożsamość społeczno-kulturowa płci, (red.) A. Barska, E. Mandal, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2005.

Urbańska M., Batalia o edukację uniwersytecką kobiet w Polsce, Saeculum Christianum, Pismo historyczno-społeczne, 17/1, 2010.

Weigl B., Stereotypy i uprzedzenia,[w:] Psychologia, Podręcznik akademicki. Strelau J. (red.), T. 3, GWP, Gdańsk 2000.

Wennerås C., Wold A., Nepotism and Sexism in Peerreview, „Nature” 1997, nr 387.

Wrześniak M., Miasto dam – Christine de Pizan,  Saeculum Christianum, Nr 2, 2009.

Wójtewicz A., Kobiety w przestrzeni XIX wiecznego społeczeństwa. Rekapitulacja, Literaria Copernicana, 2 (22) 2017.

Zmorzanka A.Z., Uczone kobiety w dobie przedchrześcijańskiej (Poetki, filozofki, lekarki, alchemiczki), Lubelski Rocznik Pedagogiczny, t. XXXIV, z. 1 – 2015.

Strony internetowe

Alchemia, https://pl.wikipedia.org/wiki/Alchemia (dostęp: 15.04.2022).

„Alice Hamilton and the Development of Occupational Medicine” commemorative booklet produced by the National Historic Chemical Landmarks program of the American Chemical Society in 2002 (PDF), https://www.acs.org/content/dam/acsorg/education/whatischemistry/landmarks/alicehamilton/alice-hamilton-and-the-development-of-occupational-medicine-commemorative-booklet.pdf (dostęp: 22.04.2022).

Alice Hamilton, Alice Hamilton – Wikipedia (dostęp: 20.03.2022).

Barkovskiy T., Kobieta i kobiecość w ujęciu Tomasza z Akwinu a neotomistyczna etyka feministyczna. Analiza krytyczna, Edukacja Filozoficzna, https://philarchive.org/archive/BARKIK (dostęp: 15.03.2022).

Barbara McClintock, https://www.nobelprize.org/womenwhochangedscience/stories/barbara-mcclintock (dostęp: 15.03.2022).

Bylina S., Magia, czary i kultura ludowa w Polsce XV i XVI w., Odrodzenie i Reformacja w Polsce XXXV, 1990, s. 41. https://rcin.org.pl/Content/36415/PDF/WA303_42171_A512-35-1990-OiR_Bylina.pdf (dostęp: 13.04.2022), 

Caterina Sforza, https://www.toptenz.net/10-forgotten-female-alchemists-throughout-history.php (dostęp: 20.03.2022).

Charyton M.A., Szeptuchy –w roli głównej, https://www.umb.edu.pl/aktualnosci(6)/szeptuchy_-_w_roli_glownej (dostęp: 11.04.2022).

Charyton A., Boska moc szeptuchy, https://www.umb.edu.pl/medyk/polecane/szeptuchy/boska_moc_szeptuchy (dostęp: 11.04.2022).

Czy w edukacji przestrzega się równości płci? https://www.portaloswiatowy.pl/organizacja-zajec-szkolnych/czy-w-edukacji-przestrzega-sie-zasady-rownosci-plci-9598.html (dostęp: 23.04.2022).

„Czym są schematy?”, https://www.psychowiedza.com/2015/07/wczesne-schematy.html (dostęp: 9.03.2022).

Dr. Chien-Shiung Wu, The First Lady of Physics, https://www.nps.gov/people/dr-chien-shiung-wu-the-first-lady-of-physics.htm (dostęp: 13.06.2022); A. Adamczyk, Chińska madame Skłodowska – Chien-Shuing Wu, https://www.kwantowo.pl/2019/11/03/chinska-sklodowska-chien-shiung-wu/ (dostęp: 11.06.2022).

Dobiasz-Krysia M., Krawczyk E., Jak wzmacniać równość płci?, https://blog.ceo.org.pl/jak-wzmacniac-rownosc-plci/ (dostęp. 22.04.2022). Cały materiał opublikowany jest w miesięczniku Dyrektor Szkoły, nr 7 lipiec 2020 r. 

Drożdż M., Co sto lat temu musiały znosić Polki, aby móc studiować, https://ciekawostkihistoryczne.pl/2017/01/31/co-sto-lat-temu-musialy-znosic-polki-aby-moc-studiowac/ (dostęp: 6.3.2022). 

du Vall M., Naukowo-akademicki gender gap, https://ekspertki.org/czytelnia/naukowo-akademicki-gender-gap/ (dostęp: 4.04.2022).

Émilie du Châtelet, Wikipedia, wolna encyklopedia (dostęp: 22.03.2022).

Emmy Noether. Co musiała znosić najważniejsza kobieta w historii matematyki?, https://wielkahistoria.pl/emmy-noether-co-musiala-znosic-najwazniejsza-kobieta-w-historii-matematyki/ (dostęp: 18.03.2022).

Findlay S., The story of Marie Meurdrac. This is the story of a pioneer; the First Lady of Chemistry, a feminist 200 years before the word was even coined, https://electromaterials.edu.au/2015/03/10/mind-has-no-sex-the-story-of-marie-meurdrac-first-lady-of-chemistry/ (dostęp: 20.03.2022).

Fandrejewska-Tomczyk A., Raport L’Oréal Polska „Piękne umysły – rola kobiet w świecie nauki”, Raport „Piękne umysły – rola kobiet w świecie nauki” przygotowany na podstawie badania opinii publicznej, przeprowadzonego w 15-20 grudniu 2015 roku przez SW Research metodą indywidualnych wywiadów kwestionariuszowych online (CAWI) na reprezentatywnej próbie 1012 pełnoletnich Polaków w wieku 18 lat i więcej . Inicjator badania: L’Oréal Polska w ramach programu Dla Kobiet i Nauki, https://lorealdlakobietinauki.pl/o-raporcie-piekne-umysly -rola-kobiet-swiecie-nauki/ (dostęp: (1.04.2022).

Guzior K., Magiczna moc słowa i gestu w rytuale uzdrawiania podlaskich szeptuch, https://grotowski.net/performer/performer-14/magiczna-moc-slowa-i-gestu (dostęp: 11.04.2022).

Hazel Bishop American chemist and businesswoman, https://www.britannica.com/biography/Hazel-Bishop (20.03.2022).

Herer M., Schematy myślenia, https://www.dwutygodnik.com/artykul/6351-schematy-myslenie.html (dostęp: 9.03.2022).

Herstoria, https://pl.wikipedia.org/wiki/Herstoria (dostęp: 3.03.2022).

History of Scientific Women. Williamina Fleming, https://scientificwomen.net/women/fleming-williamina-37 (dostęp: 18.03.2022).

Kantecki G., Maria Zakrzewska. Zapomniana Polka była jedną z najważniejszych kobiet w dziejach światowej medycyny, https://wielkahistoria.pl/maria-zakrzewska-zapomniana-polka-byla-jedna-z-najwazniejszych-kobiet-w-dziejach-swiatowej-medycyny/ (dostęp: 18.03.2022).

Janet Rowley, cancer genetics pioneer, 1925-2013,https://news.uchicago.edu/story/janet-rowley-cancer-genetics-pioneer-1925-2013 (dostęp: 19.03.2022)

Kiedrzynek A., Trzecia kobieta w historii nagrodzona Noblem z fizyki: „Wierzę, że sytuacja badaczek będzie się poprawiać”, PAP, TIME, The Atlantic, https://www.newsweek.pl/swiat/ludzie/donna-strickland-laureatka-nagrody-nobla-w-dziedzinie-fizyki/bzjmlqv (dostęp: 17.03.2022).

Knapińska A., Rozbić szklany sufit, MNiSW, https://journals.pan.pl/Content/112168/PDF/074-074%20felieton%20wroblewska_pol.pdf (dostęp: 11.04.2022).

Krause E., Macierzyństwo kobiet-naukowców – o konflikcie roli rodzicielskiej i zawodowej, s. 162, http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-e666339f-d84b-412c-bb3a-ea9969301276 (dostęp: 19.03.2022).

Król A., Maria Sibylla Merian: życie po życiu, Niezła Sztuka, https://niezlasztuka.net/o-sztuce/maria-sibylla-merian-zycie-po-zyciu/ (dostęp: 15.03.2022).

Krzaklewska E., Sekuła P., Struzik J., Ciaputa E., Działania na rzecz równości płci w nauce. Determinanty nierówności i narzędzia zmiany, https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/156843/krzaklewska_sekula_struzik_ciaputa_dzialania_na_rzecz_rownosci_plci_w_nauce_2019.pdf?sequence=1&isAllowed=y (dostęp: 2.02.2022).

Kobieta naukowiec – Barbara McClintock – Kukurydziane odkrycie, Opublikowany 7 listopada 2017by naukowka.pl, http://naukowka.pl/index.php/2017/11/07/kobieta-naukowiec-barbara-mcclintock-kukurydziane-odkrycie/ (dostęp: 15.03.2022).

Kobieta naukowiec – Lynn Margulis – Genialna kontrowersja, Opublikowany 15 lutego 2018 by naukowka.pl, http://naukowka.pl/index.php/2018/02/15/kobieta-naukowiec-lynn-margulis-genialna-kontrowersja/ (dostęp: 15.03.2022).

Knoll A.H., Lynn Margulis, 1938-2011, https://doi.org/10.1073/pnas.1120472109 (dostęp: 16.03.2022).

Król A., Maria Sibylla Merian: życie po życiu, Niezła Sztuka, https://niezlasztuka.net/o-sztuce/maria-sibylla-merian-zycie-po-zyciu/ (dostęp: 15.03.2022).

Kośnik K., Węgierska O., Czy naukowiec ma płeć? Rozważania na temat relacji w świecie nauki przez pryzmat stereotypów płciowych, Człowiek i Społeczeństwo T. LI, 2021, s. 206, https://pressto.amu.edu.pl/index.php/cis/article/view/28398 (dostęp: 15.03.2022).

Lichocka H., Historia chemii, https://depot.ceon.pl/handle/123456789/12455 (dostęp: 24.03.2022).

Maddox B., Rosalind Franklin: The Dark Lady of DNA, published by Harper Collins in October 2002. 

Współodkrywca DNA zmuszony sprzedać swoją nagrodę Nobla, | tylkonauka.pl (dostęp: 21.03.2022).

Marciszewski M., Zanikanie mitu społecznego w miarę obalania przez kontrprzykłady kolejnych hipotez ratunkowych, https://www.calculemus.org/lect/10metod/02-mit.pdf (dostęp: 23.04.2022).

Marie M. Daly, From a Love of Science to a Legacy of Discoveries – Science in the News (harvard.edu) (dostęp: 21.03.2022); Marie Maynard Daly, https://www.sciencehistory.org/historical-profile/marie-maynard-daly (dostęp: 26.03.2022).

Meitner Lise, https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Meitner-Lise;3939396.html (dostęp: 16.03.2022).

Mendza-Drozd M., Gdzie te kobiety w matematyce,  https://publicystyka.ngo.pl/gdzie-te-kobiety-w-matematyce (dostęp: 11.06.2022).

Miluska J., Stereotypy i uprzedzenia jako determinanty jakości życia kobiet, http://repozytorium.amu.edu.pl:8080/bitstream/10593/16029/1/014%20JOLANTA%20MILUSKA.pdf (dostęp: 8.03.2022).

MindtheGEPs – Modifying Institution by Developing Gender Equality Plans, EU Horizon 2020 (2021-2024); MindtheGEPs – Modifying Institution by Developing Gender Equality Plans, EU Horizon 2020 (2021-2024), https://ug.edu.pl/o-uczelni/uniwersytet-odpowiedzialny-spolecznie/projekty/mindthegeps-modifying-institution-developing-gender-equality-plans-eu-horizon-2020-2021-2024 (dostęp: 30.04.2022).

Miriam the Jewess, https://www.toptenz.net/10-forgotten-female-alchemists-throughout-history.php (dostęp: 20.03.2022). 

Morawski R.Z., Ewolucja modelu kariery naukowej i dylematy etyczne środowiska naukowego, https://cpp.amu.edu.pl/wp-content/uploads/2019/10/Morawski.pdf (dostęp: 9.04.2022).

Naukowiec zawieszony w CERN za... niewłaściwe poglądy, 3 października 2018, https://kopalniawiedzy.pl/CERN-Alessandro-Strumia-poglady-rownosc-plci,28894 (dostęp: 17.03.2022).

OECD, Women in scientific careers: unleashing the potential. Paris: OECD, OECD Library; 2006, https://www.oecd-ilibrary.org/docserver/sti_in_outlook-2016-41-en.pdf?expires=1649258798&id=id&accname=guest&checksum=A66174DEBB027DE945F0D1ECCD67098B (dostęp: 6.04.2022).

OECD, Report on the gender initiative: gender equality in education, employment and entrepreneurship. Paris: OECD Library; 2011, https://www.oecd.org/education/48111145.pdf (dostęp: 6.04.2022).

Olszak M., Wpływ stereotypów na relacje społeczne (podział, mechanizmy powstawania i funkcje stereotypów), Pedagogika Filozoficzna on-line, Tom 1 (2006) s. 91-99, https://bazhum.pl/bib/article/394355/ (dostęp: 15.03.2022).

Patai R., The Jewish Alchemists: A history and source book. Princeton, N.J., Princeton University Press, 1994, https://pl.wikipedia.org/wiki/Maria_Żydówka (dostęp: 13.03.2022).

Pawnik J., Hello Pionierki: Jak Zofia Kielan-Jaworowska rozsławiła polską paleontologię, a jej imieniem nazwano dziesiątki gatunków sprzed milionów lat, https://zycie.hellozdrowie.pl/hello-pionierki-jak-zofia-kielan-jaworowska-rozslawila-polska-paleontologie-a-jej-imieniem-nazwano-dziesiatki-gatunkow-sprzed-milionow-lat/ (dostęp: 16.03.2022).

Perkowitz S., Cecilia Payne-Gaposchkin: the woman who found hydrogen in the stars, https://physicsworld.com/a/cecilia-payne-gaposchkin-the-woman-who-found-hydrogen-in-the-stars/ (dostęp: 28.03.2022).

Pierwsza wielka dama matematyki. Dlaczego dziś nikt o niej nie pamięta?, TwojaHistoria.pl, https://twojahistoria.pl/2020/03/04/pierwsza-wielka-dama-matematyki-dlaczego-dzis-nikt-o-niej-nie-pamieta (dostęp: 18.03.2022).

Pospieszny T., Emmy Noether, http://piekniejszastronanauki.pl/emmy-noether/ (dostęp: 17.03.2022).

Prof. Karpierz: odkrycie noblistów wykorzystywane jest w wielu dziedzinach nauki, Europa i polska po 1989 roku, Dzieje.Pl, Portal Historyczny, https://dzieje.pl/edukacja/prof-karpierz-odkrycie-noblistow-wykorzystywane-jest-w-wielu-dziedzinach-nauki (dostęp: 17.03.2022).

Raport z Projektu GENERA, https://genera-project.com/portia_web/Gender_Dimensions_of_Physics.pdf (dostęp: 2.02.2022).

Raport L’Oréal Polska „Piękne umysły - rola kobiet w świecie nauki”, aut. Fandrejewska-Tomczyk A., Warszawa 2016 r., http://lorealdlakobietinauki.pl/wp-content/uploads/2020/02/16-04-26_Raport_Piekne_umysly-rola_kobiet_w_swiecie_nauki1.pdf (dostęp: 24.04.2022).

Raport „Wielka nieobecna – o edukacji antydyskryminacyjnej w systemie edukacji formalnej w Polsce” Towarzystwa Edukacji Antydyskryminacyjnej, http://uprzedzuprzedzenia.org/wp-content/uploads/2015/09/Wielka-nieobecna-%E2%80%93-o-edukacji-antydyskryminacyjnej-w-systemie-edukacji-formalnej-w-Polsce.-Raport-z-bada%C5%84-Towarzystwo-Edukacji-Antydyskryminacyjnej-Rozdzia%C5%82-5-s.-292-%E2%80%93-298.pdf (dostęp: 22.04.2022).

Raport „Zjawisko dezinformacji w dobie rewolucji cyfrowej. Państwo. Społeczeństwo. Polityka. Biznes”, (red.) M. Wrzosek, NASK Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa 2019. file, NASK Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa, wrzesień 2019, https://cyberpolicy.nask.pl/wp-content/uploads/2019/09Raport_CP_Dezinformacja_ONLINE_s.pdf (dostęp: 11.06.2022).

Report European Commission She figures 202. Gender in research and innovation : statistics and indicators, https://ec.europa.eu/assets/rtd/shefigures2021/index.html (dostęp: 4.04.2022).

Rosalind Franklin: A Crucial Contribution, https://www.nature.com/scitable/topicpage/rosalind-franklin-a-crucial-contribution-6538012/ (dostęp: 23.03.2022).

Rotkiewicz M., Nie żyje wybitna polska uczona prof. Zofia Kielan-Jaworska, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/nauka/1612567,1,nie-zyje-wybitna-polska-uczona-prof-zofia-kielan-jaworowska.read (dostęp: 16.03.2022).

Sirin Kale, Dr Donna Strickland otrzymuje Nobla z fizyki jako trzecia kobieta w historii, tłum. Jan Bogdaniuk, https://www.vice.com/pl/article/d3jxby/dr-donna-strickland-otrzymuje-nobla-z-fizyki-jako-trzecia-kobieta-w-historii (dostęp: 18.03.2022).

Tylińska O., Zielarki z Gorzuchowa – o czasach, gdy wiedza stawała się przekleństwem, https://vivaziola.pl/szczypta-historii/zielarki-z-gorzuchowa-o-czasach-gdy-wiedza-stawala-sie-przeklenstwem/ (dostęp: 4.03.2022).

Unlu E., Maria Gaetana Agnesi. Biographies of Women Mathematicians, https://mathwomen.agnesscott.org/women/agnesi.htm (dostęp: 17.03.2022).

Women in Science, http://uis.unesco.org/sites/default/files/documents/fs60-women-in-science-2020-en.pdf (dostęp: 2.02.2022).

Zarevich E.R., This Historical Female Scientist Attempted to Solve the Mysteries of Alchemy. Cleopatra the Alchemist dabbled in an early branch of science, Published Aug 4, 2021, https://explorethearchive.com/cleopatra-the-alchemist (dostęp: 20.03.2022).