Przedsiębiorczość społeczna, gospodarka społeczna, ekonomia społeczna. Konteksty funkcjonowania przedsiębiorstw społecznych w Po

Wstęp (do definiowania przedsiębiorstwa społecznego i przedsiębiorczości społecznej) 7
Wprowadzenie (do kontekstualnego myślenia o przedsiębiorczości społecznej, gospodarce społecznej i ekonomii społecznej) 11

Rozdział 1
Definicje i charakterystyki pojęcia przedsiębiorczości społecznej oraz pojęcia przedsiębiorstwa społecznego 19
1.1. Specyfika przedsiębiorczości społecznej 26
1.2. Przedsiębiorstwa społeczne a otoczenie rynkowe 27
1.3. Podmioty ekonomii społecznej a przedsiębiorstwa społeczne 29

Rozdział 2
Przedsiębiorca i przedsiębiorczość w teorii ekonomii (zarządzania i socjologii) 31
2.1. Okres przedteoretyczny ekonomii 32
2.2. Ekonomia klasyczna 33
2.3. Ekonomia instytucjonalna 40
2.4. Szkoła austriacka 42
2.5. Ordoliberalizm 48
2.6. Szkoła neoklasyczna (zarządzania) 49
2.7. Nowa ekonomia polityczna 51
2.8. Przedsiębiorczość we współczesnej ekonomii 52
2.9. Czwarty sektor ekonomii? 56

Rozdział 3
Ekonomia społeczna i gospodarka społeczna w Europie i Stanach Zjednoczonych Ameryki 59
3.1. Ekonomia i gospodarka społeczna w podejściu brytyjskim 60
3.2. Ekonomia i gospodarka społeczna w podejściu włoskim 65
3.3. Przedsiębiorczość społeczna w Stanach Zjednoczonych 68
3.4. Porównanie przedsiębiorstw społecznych Europy i Stanów Zjednoczonych 71

Rozdział 4
Przedsiębiorczość społeczna, gospodarka społeczna i ekonomia społeczna w Polsce 75
4.1. Kontekst historyczny 75
4.2. Kontekst prawny 90
4.3. Kontekst ekonomiczny, gospodarczy i rynkowy 101
4.4. Przedsiębiorczość społeczna w obszarze kultury artystycznej 105
4.5. Jak mierzyć wartość działalności przedsiębiorstw społecznych? 109

Rozdział 5
Teoria i praktyka przedsiębiorczości społecznej 117
5.1. Podmioty ekonomii społecznej i gospodarki społecznej w Polsce 117
5.2. Relacje przedsiębiorstw społecznych z otoczeniem 122
5.3. Macierz przedsiębiorstw społecznych 126

Podsumowanie (najważniejszych ustaleń dotyczących przedsiębiorczości społecznej, gospodarki społecznej i ekonomii społecznej) 129
Pojęcia związane z problematyką przedsiębiorczości społecznej 139
Wyjaśnienie wykorzystanych skrótów 143
Bibliografia 145
Wykaz tabel 157
Wykaz rysunków 158
Podziękowania 159

ANNA WALIGÓRA - magister socjologii i doktor nauk ekonomicznych. Pracuje w Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu. Zajmuje się badaniami z zakresu przedsiębiorczości społecznej, ekonomii współdzielenia oraz relacji rynku edukacyjnego i rynku pracy.

Recenzent: dr hab. Aneta Ejsmont

Abramowski E., 2009, Braterstwo, solidarność, współdziałanie. Pisma spółdzielcze i stowarzyszeniowe, Stowarzyszenie „Obywatele Obywatelom”, Łódź – Sopot – Warszawa.

Abramowski E., 2010, Kooperatywa. Polskie korzenie przedsiębiorczości społecznej, Stowarzyszenie „Obywatele Obywatelom”, Łódź.

A map of social enterprises and their eco-systems in Europe. Country Report: Poland, 2014, European Commision, London.

Atlas ekonomii społecznej, Pokrywka M. (red.), Stowarzyszenie na Rzecz Spółdzielni Socjalnych, Poznań.

Augustyński I. (red.), 2018, Pomyśleć ekonomię od nowa. Przewodnik po głównych nurtach ekonomii heterodoksyjnej. Poznań: Wydawnictwo Heterodox.

Becker H.S., 2013, Warsztat Pisarski badacza, PWN, Warszawa.

Bal-Woźniak T., 2012, Innowacyjność w ujęciu podmiotowym, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.

Bansal S., Garg I., Sharma G.D., 2019, Social entrepreneurship as a path for social change and driver of sustainable development: A systematic review and research agenda. Sustainability (Switzerland), 11(4).

Baroni D., Prałat Z., 2014, Analiza prawna włoskiego systemu spółdzielczości socjalnej z rekomendacjami dla ustawodawcy polskiego, Stowarzyszenie na Rzecz Spółdzielni Socjalnych, Poznań.

Blanke J., Milligan K. (red.), 2016, Social Innovation, A Guide to Achieving Corporate and Societal Value. Insight Report, Schwab Foundation for Social Entrepreneurship, World Economic Forum, Geneva.

Blaug M., 2000, Teoria ekonomii. Ujęcie retrospektywne, PWN, Warszawa.

Błażejowska M., 2011, Funkcjonowanie podmiotów ekonomii społecznej na obszarach wiejskich na przykładzie spółdzielni socjalnych, [w:] Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie – Problemy Rolnictwa Światowego, t. 11(26), Warszawa.

Bollier D., 2014, The Commons. Dobro wspólne dla każdego, Spółdzielnia Socjalna Faktoria, Zielonka.

Borkowska-Bagieńska E., 2004, Edward Taylor. Czy wartości niedoceniane?, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.

Borzaga C., Defourny J., 2004, Social enterprises in Europe: a diversity of initiatives and prospects, [w:] Borzaga C., Defourny J. (red.), The Emergence of Social Enterprise, Routledge Taylor and Francis Group, London and New York.

Borzaga C., Galera G., 2014, The potential of the social economy for local development in Africa: An exploratory report, Directorate-General For External Policies Of The Union, Directorate B Policy Department, Belgum.

Borzaga C., Galera G., Nogales R., 2008, Social enterprise: a new model for poverty reduction and employment generation, UNDP Regional Bureau.

Borzaga C., Santuari A., 2004, From traditional co-operatives to innovative social enterprises, [w:] Borzaga C., Defourny J. (red.), The Emergence of Social Enterprise, Routledge Taylor and Francis Group, London and New York.

Borzaga C., Santuari A., 2005, Przedsiębiorstwa społeczne we Włoszech. Doświadczenia spółdzielni społecznych, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Departament Pomocy i Integracji Społecznej, Warszawa.

Borzaga C., Spear R. (red.), 2004, Trends and challenges for co-operatives and social enterprises in developed and transition countries, Edizioni31, Trento.

Brdulak J., Florczak E., 2011, Usytuowanie przedsiębiorstwa społecznego w gospodarce, Myśl Ekonomiczna i Polityczna, nr 1-2 (32-33), Kwartalnik Wydziału Ekonomii i Zarządzania Uczelni Łazarskiego, Warszawa. 

Building a scientific field to foster the social enterprise eco-system. Conference report, 2015, 5th EMES International Research Conference, Helsinki. 

Churchill A., 2014, Zarządzanie podmiotami ekonomii społecznej w Anglii, [w:] Gałka E. (red.), 2014, Organizacja 2.0. Jak zarządzać organizacją pozarządową prowadzącą działalność gospodarczą?, Stowarzyszenie Centrum Promocji i Rozwoju Inicjatyw Obywatelskich PISOP, Poznań.

Cibor K., 2014, Nowy standard działania w zakresie współpracy międzyinstytucjonalnej przy wykorzystaniu narzędzi ekonomii społecznej. Materiały szkoleniowe, FISE Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych, Warszawa.

Ćwik-Obrębowska N., Pękacka M., Tomaszewska A., 2015,Standardy funkcjonowania fundacji korporacyjnych. Podręcznik Forum Darczyńców dla osób zarządzających i pracowników fundacji korporacyjnych, Forum Darczyńców w Polsce, Warszawa.

Daneš J., Škrabal I., Zívala Z., Chlopčík R., Wejcman Z., Andrukiewicz M., Masłowski P., Finez J., Urquidi I., 2014, Social Entrepreneurship and Social Innovation Enterprises – Theory and Practice, Ústav sociálních inovací, o.p.s., Brno.

Davis S., 2002, Social entrepreneurship: towards an entrepreneurial culture for social and economic development, Ashoka, https://www.ashoka.org/files/yespaper.pdf [dostęp: 12.02.2016].

Dees J.G., 2008, Definicja przedsiębiorczości społecznej, [w:] Przedsiębiorstwo społeczne: Antologia kluczowych tekstów, FISE, Warszawa.

Defourny J., 2005, Przedsiębiorstwo społeczne w poszerzonej Europie: koncepcja i rzeczywistość, [w:] „Ekonomia społeczna” II Europejska Konferencja Ekonomii Społecznej, Kraków 2004: materiały (Ministerstwo Polityki Społecznej), Warszawa.

Defourny J., Develtere P., 1999, The social economy: The worldwide making of a third sector, L’économie sociale au Nord et au Sud, De Boeck, Liege.

Defourny J., Develtere P., 2006, Ekonomia społeczna: ogólnoświatowy trzeci sektor, [w:] Trzeci sektor dla zaawansowanych. Współczesne teorie trzeciego sektora – wybór tekstów, Stowarzyszenie Klon/Jawor, Warszawa.

Defourny J., Nyssens M., 2010, Conceptions of Social Enterprise and Social Entrepreneurship in Europe and the United States: Convergences and Divergences, Journal of Social Entrepreneurship, http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/19420670903442053 [dostęp: 12.02.2016].

Duda J., 2015, Rekomendacje Ministra Pracy i Polityki Społecznej – standardy współpracy jednostek samorządu terytorialnego ze spółdzielniami socjalnymi w zakresie realizacji usług społecznych użyteczności publicznej (w interesie ogólnym), Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Warszawa.

Ejsmont A., Wpływ otoczenia na rozwój przedsiębiorstw społecznych w województwie podlaskim [w:] A. Ejsmont, J. Ruszewski (red.), Ekonomia społeczna dla rozwoju społeczności lokalnych, Wydawnictwo Centrum Aktywności Społecznej „Pryzmat”, Suwałki 2013, s. 163-183.

Ekonomia Społeczna, 2007, kwartalnik nr 1/2007(1), Szopa T. (red.), Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Małopolska Szkoła Administracji Publicznej, Kraków.

Elementy etyki gospodarki rynkowej, 2004, Pogonowska B., (red.), Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.

Evers A., Ewert B., Brandsen T., 2014, Social innovations for social cohesion. Transnational patterns and approaches from 20 European cities, EMES European Research Network, WILCO consortium, Nijmegen.

Florczak E., 2015, Praktyczna teoria przedsiębiorstwa społecznego, [w:] Myśl Ekonomiczna i Polityczna nr 4 (51), Warszawa.

Frączak M., Hausner J., Mazur S., 2012, Wokół ekonomii społecznej, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Kraków.

Frączak M., 2013, Ekonomia społeczna, półrocznik nr 2/2013 (7).

Frey B., 2005,  What Values Should Count in the Arts? The Tension between Economic Effects and Cultural Value, Working Paper No. 253, Institute for Empirical Research in Economics University of Zurich, http://time.dufe.edu.cn/wencong/frey/iewwp253.pdf [dostęp: 30.07.2015].

Frey B., 2009, Cultural Ecomomics, CESifo DICE Report 7 (1), s. 20-25,http://www.bsfrey.ch/articles/D_206_09.pdf [dostęp: 30.07.2015].

Ghibelli P., Maule C., Regionalne konsorcja spółdzielni socjalnych oraz przedsiębiorstw społecznych we Włoszech – przegląd, dokument opracowany w ramach projektu „PWP Wielkopolski Ośrodek Ekonomii Społecznej II” współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Godlewska-Bujok B., Miżejewski C., 2012, Ustawa o spółdzielniach socjalnych. Komentarz, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Departament Pożytku Publicznego, Warszawa.

Grewiński M., Rymsza M., 2011, Polityka aktywizacji w Polsce. Usługi reintegracji w sektorze gospodarki społecznej, Wyższa Szkoła Pedagogiczna TWP w Warszawie, Warszawa.

Griffin R.W., 2006, Podstawy zarządzania organizacjami, PWN, Warszawa.

Goźdź B., 2013, Przedsiębiorczość społeczna, [w:] Zarządzanie i Finanse, R. 11, nr 1, cz. 1, Wydział Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.

Grzybowska A., Ruszewski J., 2010, Ekonomia społeczna w teorii i praktyce, Centrum Aktywności Społecznej PRYZMAT, Suwałki.

Gumkowska M., Herbst J., Huszcz J., 2006, Społeczny kontekst rozwoju ekonomii społecznej w Polsce. Raport z badania, „Ekonomia Społeczna. Teksty”, 11/2006, Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych, Warszawa.

Hausner J. (red.), 2007, Ekonomia społeczna a rozwój, skrypt 1, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.

Hausner J. (red.), 2008, Finansowanie i otoczenie prawne podmiotów ekonomii społecznej, skrypt 3, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.

Hausner J. (red.), 2008, Przedsiębiorstwa społeczne w Polsce. Teoria i praktyka, skrypt 4, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.

Heilbroner R., 1993, Wielcy ekonomiści. Czasy, życie, idee, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.

Herbst I., Analiza możliwości finansowania podmiotów ekonomii społecznej w Polsce, Bank DnB Nord.

Herbst K., 2006, Czy ekonomia społeczna wspomoże rozwój lokalny?, Ekonomia Społeczna, Teksty, 15/2006, Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych, Warszawa.

Informacja o funkcjonowaniu spółdzielni socjalnych działających na podstawie ustawy z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych za okres 2010-2011 r., 2012, Biblioteka Pożytku Publicznego, Warszawa.

Informacja o funkcjonowaniu spółdzielni socjalnych działających na podstawie ustawy z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych za okres 2012-2013,2014, Biblioteka Pożytku Publicznego, Warszawa

Informator ekonomii społecznej, 2014, Stowarzyszenie na Rzecz Spółdzielni Socjalnych, Poznań.

Itami H. (red.), 2010, Dynamics of Knowledge, Corporate Systems and Innovation, Springer-Verlag Berlin.

Jach A., 2014, Kilka scen z dobrem wspólnym na pierwszym planie. Ekologia praktyk instytucjonalnych w Polsce, [w:] Pindera A., Ptak A., Szczupacka W. (red.), Inicjatywy i galerie artystów, Sztuka Cię Szuka, Toruń.

Jankowski R., 2004, Zarządzanie antropopresją. W kierunku zrównoważonego rozwoju społeczeństwa i gospodarki, Wydawnictwo Difin, Warszawa.

Januszek H. (red.), 2005, Kapitał społeczny we wspólnotach, Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Poznaniu nr 58, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań.

Jegorow D. (red.), 2010, Przewodnik po przedsiębiorczości społecznej. Przedsiębiorczość społeczna – nowe oblicze, Stowarzyszenie Rozwoju Społeczno-Gospodarczego CIVIS, Chełm.

Johnson T., Spear R., 2006, Włochy: spółdzielnie socjalne, tłumaczenie Jedliński J., [w:] Social Enterprise. International Literature Review, GHK, Londyn.

Kaczocha W., 2015, Filozofia społeczna, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.

Kaleta J., 1995, hasło Rynek, [w:] Pomykało W. (red.), Encyklopedia biznesu, tom II, 1995, Fundacja Innowacja, Warszawa.

Kamerschen D., McKenzie R., Nardinelli C., 1999, Ekonomia, Fundacja Gospodarcza NSZZ „Solidarność”, Gdańsk.

Kapp W., 1961, Społeczne koszty funkcjonowania przedsiębiorstw prywatnych, PWN, Warszawa.

Karwińska A., Wiktor D., 2008, Przedsiębiorczość i korzyści społeczne: identyfikacja dobrych praktyk w ekonomii społecznej, Ekonomia Społeczna, Teksty 6/2008, Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych, Warszawa.

Kaźmierczak T., Rymsza M., 2003, W stronę aktywnej polityki społecznej, Fundacja Instytutu Spraw Publicznych, Warszawa.

Kaźmierczak T., 2007, Zrozumieć ekonomię społeczną, [w:] Kaźmierczak T., Rymsza M. (red.), Kapitał społeczny. Ekonomia społeczna, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.

Kaźmierczak T., Rymsza M. (red.), 2007, Kapitał społeczny. Ekonomia społeczna, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa. 

Kerlin J., 2008, Przedsiębiorstwa społeczne w Stanach Zjednoczonych a w Europie – czego mogą nauczyć nas różnice, [w:] Wygnański J. (red.), Przedsiębiorstwo społeczne. Antologia kluczowych tekstów, FISE, Warszawa.

Kmita J., 2007, Późny wnuk filozofii: wprowadzenie do kulturoznawstwa, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.

Kośmicki E., 2010, Zrównoważony rozwój w warunkach globalizacji gospodarki, Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok-Poznań.

Kotler P., Keller K.L., 2012, Marketing, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań.

Krawczyk K., Pacut A., Pokor M., 2013, Ekonomia społeczna w Polsce – wybór tekstów, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Kraków.

Krośniak P. (red.), 2012, Franczyza społeczna. Europa-Polska-województwo podlaskie. Diagnoza, dobre praktyki, wnioski z badania w ramach projektu „Ekonomia społecznego sukcesu”, Fundacja Forum Inicjatyw Rozwojowych w Białymstoku, Białystok.

Królikowska A., Atlas dobrych praktyk finansowych ekonomii społecznej, Bank DnB Nord. 

Królikowska A., 2008, Warunki do rozwoju finansowania zwrotnego dla instytucji ekonomii społecznej w Polsce. Zaproszenie do dyskusji, Bank DnB Nord.

Krzysztofek K., Szczepański M.S., 2002, Zrozumieć rozwój. Od społeczeństw tradycyjnych do informacyjnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.

Kusa R., 2012, Social Entrepreneurship in Poland. A Preliminary Comparission of Research Approaches, EDIS – Publishing Institution of the University of Zilina, Zilina.

Kwaśnicki W., 2001, Zasady ekonomii rynkowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.

Landreth H., Colander D., 1998, Historia myśli ekonomicznej, PWN, Warszawa.

Leś E., 2001, Zarys historii dobroczynności i filantropii w Polsce, Prószyński i Spółka, Warszawa.

Leś E., 2008, Gospodarka społeczna i przedsiębiorstwo społeczne. Przegląd koncepcji i dobrych praktyk, [w:] Leś E. (red.), Gospodarka społeczna i przedsiębiorstwo społeczne. Wprowadzenie do problematyki, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Łukaszuk A., 2009, Dobre praktyki z zakresu ekonomii społecznej, Zachodniopomorska Biblioteka Ekonomii Społecznej, Stowarzyszenie Czas Przestrzeń Tożsamość, Szczecin.

Łukaszewicz A., 2001, Dylematy ekonomiczne przełomu stuleci, Wydawnictwo Key Text, Warszawa.

Matyszek-Szarek B., 2009, Rola przedsiębiorcy społecznego w rozwoju przedsiębiorstw społecznych, [w:] Kopycińska D. (red.), Wybory konsumentów i przedsiębiorstw w teorii i praktyce, Katedra Mikroekonomii Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.

Meneghetti C., D’aurelio S., Warunki rozwoju ekonomii społecznej we Włoszech, Band DnB Nord, Warszawa.

Mielczarski R., 2010, Razem! czyli Społem. Wybór pism spółdzielczych, Stowarzyszenie „Obywatele Obywatelom”, Łódź – Sopot – Warszawa.

Miżejewski C. (red.), 2015, Spółdzielnie socjalne na rzecz wspólnot samorządowych. Rekomendacje Ministra Pracy i Polityki Społecznej, dokumenty rządowe i samorządowe, przykłady, Ogólnopolski Związek Rewizyjny Spółdzielni Socjalnych, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Warszawa.

Moore M. 2000, Managing for Value: Organizational Strategy in For-profit, Non-profit, and Governmental Organizations, „Nonprofit and Voluntary Sector Quarterly”, No. 29, pp. 189-195.

Morawski W., 2012, Socjologia ekonomiczna. Problemy. Teoria. Empiria, PWN, Warszawa.

Mozga-Górecka M., Herbst J., Wygnański J. (red.), 2008, Trzeci sektor dla zaawansowanych: nowoczesne państwo i organizacje pozarządowe – wybór tekstów, Stowarzyszenie Klon-Jawor, Warszawa.

Niemkiewicz M., 2010, Europejskie doświadczenia przedsiębiorczości społecznej – czynniki sukcesu i źródła problemów. Rekomendacje dla polskiego sektora ekonomii społecznej, Fundacja Archidiecezji Warszawskiej Pomocy Bezrobotnym i Biednym NADZIEJA, Warszawa.

Nowak K., 2015, Dezintegracja aksjologiczna ekonomii społecznej, [w:] Krzyminiewska G. (red.), Społeczny i ekonomiczny wymiar działalności podmiotów ekonomii społecznej, Studia Oeconomica Posnaniensia, 2015/7, Poznań.

Nyssens M. (red.), 2006, Social Enterprise. At the crossroads of market, public policies and civil socjety, Routledge Taylor and Francis Group, London and New York.

Ołdak M., Rogóż Z., Świerżewska M.D., 2009, Vademecum lustratora spółdzielni socjalnej, Ogólnopolski Związek Rewizyjny Spółdzielni Socjanych, Krajowa Rada Spółdzielcza, Warszawa.

Ołdak M. (red.), 2010, Gospodarka społeczna?... już wiem!, Stowarzyszenie na Rzecz Spółdzielni socjalnych, Poznań.

Ołdak M., Trzeciecki A., 2011, Od koncepcji workfare do przedsiębiorczości społecznej. Polskie doświadczenia w latach 2003-2011, Stowarzyszenie na Rzecz Spółdzielni Socjalnych, Poznań.

Organizacje pozarządowe w społeczeństwie obywatelskim, 1998, Załuska M., Boczoń J. (red.), Biblioteka Pracownika Socjalnego, Katowice.

Orzeszko T., 2014, Banki spółdzielcze i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe w Polsce – podobieństwa oraz różnice, [w:] Szambelańczyk J. (red.), Bezpieczny Bank, nr 4(57) 2014, Bankowy Fundusz Gwarancyjny, Warszawa, ss. 128-165.

Penc J., Leksykon biznesu, 1997, Agencja Wydawnicza Placet, Warszawa.

Papuziński A. (red.), 2005, Zrównoważony rozwój. Od utopii do praw człowieka, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz.

Piechowski A., Gospodarka społeczna i przedsiębiorstwo społeczne w Polsce. Tradycje i przykłady, [w:] Leś E. (red.), 2008, Gospodarka społeczna i przedsiębiorstwo społeczne. Wprowadzenie do problematyki, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Piecuch T., 2013, Przedsiębiorczość. Podstawy teoretyczne, C.H. Beck, Warszawa.

Piontek B., 2002, Koncepcja rozwoju zrównoważonego i trwałego Polski, PWN, Warszawa.

Płoszajski P. (red.), 2013, Społeczna odpowiedzialność biznesu w nowej gospodarce, Wydawnictwo Open Links, Warszawa.

Podręcznik do wdrażania innowacyjnego modelu spółdzielni socjalnej przy WTZ, 2014, Stowarzyszenie na Rzecz Spółdzielni Socjalnych, Poznań.

Pogonowska B., 1996, Kategoria racjonalności w teoriach przedmiotowych makroekonomii, Zeszyty Naukowe – Seria II, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań.

Teorie i aplikacje etyki gospodarczej,2000, Pogonowska B. (red.), Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Poznań.

Powering Social Change. Lessons on Community Wealth Generation for Nonprofit Sustainability, 2003, Community Wealth Ventures, Washington.

Prałat Z., 2012, Jak to działa: Formalno-prawne aspekty funkcjonowania spółdzielni socjalnej tworzonej przez osoby prawne, Biblioteka spółdzielczości socjalnej, tom I, Ogólnopolski Związek Rewizyjny Spółdzielni Socjalnych, Warszawa.

Prałat Z., 2015, Prawne aspekty prowadzenia działalności w formie spółdzielni socjalnej, Stowarzyszenie na Rzecz Spółdzielni Socjalnych, Poznań.

Praszkier R., Nowak A., 2012, Przedsiębiorczość społeczna. Teoria i praktyka, Wolters Kluwer Polska, Warszawa.

Praszkier R., Zabłocka-Bursa A., Józwik E., 2014, Social Enterprise, Social Innovation and Social Entrepreneurship in Poland: A National Report, Uniwersytet Warszawski, Warszawa.

Przedsiębiorstwo społeczne. Antologia kluczowych tekstów, 2008, Wygnański J. (red.), FISE, Warszawa.

Przybylska-Kapuścińska W. (red.), 2012, Praca i kapitał w gospodarce, CeDeWu, Warszawa.

Putnam R., 1995, Demokracja w działaniu, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków.

Revko A., 2017, Social Entrepreneurship as the Main Resource for the Regional Development. Marketing and Management of Innovations, 1. 

Rifkin J., 2005, Europejskie marzenie. Jak europejska wizja przyszłości zaćmiewa american dream, Wydawnictwo NADIR, Warszawa.

Rudolf A., Chojecki J., Huras P., Matysiak M., Pałka S., Cichowicz M., Ewaluacja funkcjonowania systemu wsparcia ekonomii społecznej, w tym szczególnie efektywności i skuteczności działania instytucji wsparcia ekonomii społecznej (OWES, ROPS, WUP, PES, JST). Raport końcowy, Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Poznaniu, Poznań. 

Rymsza A., 2006, Bariery rozwoju przedsiębiorczości społecznej w Polsce w świetle kultury organizacyjnej III sektora, [w:] „Ekonomia Społeczna. Teksty”, 32/2006, Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych, Warszawa.

Saebi T., Foss N.J., Linder S., 2019, Social Entrepreneurship Research: Past Achievements and Future Promises. Journal of Management, 45(1).

Sałustowicz P., 2007, Pojęcie, koncepcje i funkcje ekonomii społecznej, [w:] „Ekonomia Społeczna. Teksty”, 2/2007, Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych, Warszawa.

Schimanek T., 2010, Prawo przedsiębiorczości społecznej w Polsce, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.

Schumpeter J., 1960, Teoria rozwoju gospodarczego, PWN, Warszawa.

Sedláček T., 2012, Ekonomia dobra i zła, Studio Emka, Warszawa.

Sennett Richard, 2006, Korozja charakteru. Osobiste konsekwencje pracy w nowym kapitalizmie, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA S.A., Warszawa.

Sienicka A., 2006, Nowi przedsiębiorcy?, [w:] „Ekonomia Społeczna. Teksty”, 17/2006, Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych, Warszawa.

Skousen M., 2015, Logika ekonomii, Fijorr Publishing, Warszawa.

Spear R., 2004, A wide range of social enterprises, [w:] Borzaga C., Defourny J. (red.), The Emergence of Social Enterprise, Routledge Taylor and Francis Group, London and New York.

Stanny M., Kacuga K., Stafiej-Bartosik A., Łukasiak P., Hamerla D., Roszkowski P., Prochenko P., Olszewski R., Czerwiński J., 2009, Przewodnik po społecznych formach aktywności, Fundacja „Nauka dla środowiska”, Koszalin.

Staręga-Piasek J., 2013, Metodologia strategicznego rozwiązywania problemów społecznych, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa.

Stegherr M., 2010, The social market economy in eastern Europe – an underestimated option?, Veröffentlichungen der Konrad-Adenauer-Stiftung, Bonn.

Sullivan T.J., 2007, Sociology. Concepts and applicationsin a diverse world, Pearson Education, Boston.

Schimanek T., 2011, Prawo przedsiębiorczości społecznej w Polsce, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.

Schimanek T., 2015, Partycypacja obywatelska w społeczności lokalnej, FISE Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych, Warszawa.

Standing G., 2014, Prekariat: Nowa niebezpieczna klasa, PWN, Warszawa.

Szczupacka W., Sztuka współpracy – o niehierarchicznym organizowaniu się artystów, [w:] Pindera A., Ptak A., Szczupacka W. (red.), 2014, Inicjatywy i galerie artystów, Sztuka Cię Szuka, Toruń.

Sztompka P., 2010, Socjologia zmian społecznych, Wydawnictwo Znak, Kraków.

Sztompka P., 2016, Kapitał społeczny. Teoria przestrzeni międzyludzkiej, Wydawnictwo Znak, Kraków.

Teodorczyk M. (red.), 2013, Wiedzieć-rozumieć-pomagać. Przykłady rozwiązań stosowanych w codziennej pracy pracownika socjalnego, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa.

Waligóra A., 2015, Społeczne umocowanie przedsiębiorczości społecznej, [w:] Krzyminiewska G. (red.), Społeczny i ekonomiczny wymiar działalności podmiotów ekonomii społecznej, Studia Oeconomica Posnaniensia, 2015/7, Poznań.

Wejcman Z., 2007, Dialog i partnerstwo a ekonomia społeczna, [w:] „Ekonomia Społeczna. Teksty”, 9/2007, Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych, Warszawa.

Wilkinson C., 2014, A map of social enterprises and their eco-systems in Europe. Country Report: Poland, European Comission, London.

Wolkowinski P., 2006, Dobre rządzenie – wspólnym zarządzaniem? – wybrane fragmenty, [w:] „Ekonomia Społeczna. Teksty” 14/2006, Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych, Warszawa.

Wolski J., 2015, Wyzwolenie. Wybór pism spółdzielczych z lat 1923-1956, Stowarzyszenie „Obywatele Obywatelom”, Łódź.

Wygnański J., Frączak P., 2006, Ekonomia społeczna w Polsce – definicje, zastosowania, oczekiwania, wątpliwości, [w:] „Ekonomia Społeczna. Teksty”, 1/2006, Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych, Warszawa.

Wygnański J., 2008, Kompetencje przedsiębiorstw społecznych jako aktorów na rynku pracy, Biuletyn nr 14, Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych, Warszawa.

Wygnański K., 2009, O ekonomii społecznej – podstawowe pojęcia, instytucje i kompetencje, Zachodniopomorska Biblioteka Ekonomii Społecznej, Stowarzyszenie Czas Przestrzeń Tożsamość, Szczecin.

Wytrążek W., 2011, Działalność twórcza i artystyczna jako szczególne przypadki działalności gospodarczej, [w:] Europeizacja publicznego prawa gospodarczego, Gronkiewicz-Waltz H., Jaroszyński K. (red.) C.H. Beck, Warszawa.

Yunus M., 2011, Przedsiębiorstwo społeczne. Kapitalizm dla ludzi, ConCorda, Warszawa.

Yunus M., 2012, Bankier ubogich. Historia mikrokredytu, ConCorda, Warszawa.

Yunus M., 2013, Świat bez ubóstwa. Czas na przedsiębiorstwo społeczne, ConCorda, Warszawa.

Zboroń H., 2009, Teorie ekonomiczne w perspektywie poznawczej konstruktywizmu społecznego, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań.

Zboroń H., 2015, Czy ekonomiści wierzą jeszcze w wolny rynek?, [w:] Banach W. (red.) Przyszłość wolnego rynku. Refleksje pokryzysowe, Prakseologia 157, t. 2/2015, Poznań.

Zboroń H., 2015, Ekonomia społeczna a ekonomia rynku – alternatywa czy dopełnienie?, [w:] Krzyminiewska G. (red.), Społeczny i ekonomiczny wymiar działalności podmiotów ekonomii społecznej, Studia Oeconomica Posnaniensia, 2015/7, Poznań.

Zboroń H., 2015, Social economics – from the profit oriented market to the social entrepreneurship, [w:] Rojek-Nowosielska M. (red.), Social Responsibility of Organizations. Directions of Changes, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego (AE) we Wrocławiu, 387, Wrocław.

Zewnętrzne finansowanie podmiotów ekonomii społecznej, 2009, Sobolewski A., Klimek P., Piekutowski J. (red.), Zachodniopomorska Biblioteka Ekonomii Społecznej, Szczecin.  

Zimbardo P.G., Gerrig R.J., 2012, Psychologia i życie, PWN, Warszawa.

Ziółkowski M., 2000, Przemiany interesów i wartości społeczeństwa polskiego. Teorie, tendencje, interpretacje, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań.

Wykaz wykorzystanych aktów prawnych i innych źródeł pierwotnych

Deklaracja Spółdzielczej Tożsamościuchwalona przez XXXI Jubileuszowy Kongres Międzynarodowego Związku Spółdzielczego w Manchesterze w dniach 20-22 września 1995 r., http://www.krs.org.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=43&Itemid=299 [dostęp: 19.07.2015].

Europejska Strategia Zatrudnienia z listopada 1997 r.

Europejska Strategia Inkluzji Społecznej z 2000 r.

Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwalona przez Sejm Ustawodawczy w dniu 22 lipca 1952 r., Dz.U. 1952 nr 33, poz. 232.

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. 1997 nr 78, poz. 483.

Odpowiedzialny biznes w Polsce. Dobre praktyki. Raport 2015, Forum Odpowiedzialnego Biznesu, Warszawa.

PN-ISO 26000: 2010, Odpowiedzialność społeczna i środowiskowa organizacji.

Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, 2011, Projekt Ustawy o przedsiębiorczości społecznej, https://www.rpo.gov.pl/sites/default/files/13220556010.pdf [dostęp: 19.07.2015].

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 19 lutego 2009 r. w sprawie gospodarki społecznej.

Projekt Ustawy o ekonomii społecznej(2021) https://www.ekonomiaspoleczna.gov.pl/download/files/EKONOMIA_SPOLECZNA/PROJEKT_USTAWA_ES_12.05.2021.pdf [dostęp: 8.05.2022].

Projekt Ustawy o przedsiębiorczości społecznej (2011), Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, https://bip.brpo.gov.pl/sites/default/files/13220556010.pdf [dostęp: 8.05.2022].

Social Value Act 2012, https://sovz.cz/wp-content/uploads/2016/08/z_zakon-o-socialni-pridane-hodnote.pdf [dostęp: 19.09.2021].

Statut Towarzystwa Kooperatystówz 9 listopada 1906, http://ofop.eu/sites/ofop.eu/files/statut_towarzystwa_kooperatystow.pdf [dostęp: 19.07.2015].

Ustawa z dnia 29 października 1920 r. o spółdzielniach.

Ustawa z 6 kwietnia 1984 o fundacjach, Dz.U. 1984 nr 21, poz. 97.

Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach.

Ustawa z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, Dz.U. 1997 nr 123, poz. 776.

Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych.

Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym.

Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie.

Ustawa z 20 kwietnia 2004 o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, Dz.U. 2004 nr 99, poz. 1001.

Ustawa z 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych, Dz.U. 2006 nr 94, poz. 651.

Wykaz źródeł internetowych

2 Feet Firm, www.2feetfirm.com [dostęp: 22.05.2016].

Ashoka – Międzynarodowe Stowarzyszenie Innowatorów Społecznych, www.poland.ashoka.org [dostęp: 20.04.2022].

Associazione Cometa, www.puntocometa.org [dostęp: 20.04.2022].

Cahalane C., 2011, The state of the social enterprise sector in Poland, http://www.theguardian.com/social-enterprise-network/2011/feb/10/social-enterprise-poland-sector [dostęp: 20.04.2022].

Catalyst Kitchens, www.catalystkitchens.org [dostęp: 20.04.2022].

CEIS Group, www.ceis.org.uk [dostęp: 20.04.2022].

Centrum Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Przedsiębiorstwo Społeczne Sp. z o.o. w Szczecinie, www.crsg.pl [dostęp: 20.04.2022].

Cieślik-Uniejewska E., Hipster z misją, http://kukbuk.com.pl/gotuje-sie/4704,hipster-z-misja [dostęp: 27.04.2016].

Community Action Network, Washtenaw County, http://canannarbor.org/ [dostęp: 20.04.2022].

Community Opportunities for Participation in Enterprise www.cope.ltd.uk [dostęp: 20.04.2022].

Dąbkowski B., Spółdzielnia socjalna „Furia” stworzy przytulanki i gadżety dla biznesu, http://www.gloswielkopolski.pl/artykul/3840185,spoldzielnia-socjalna-furia-stworzy-przytulanki-i-gadzety-dla-biznesu,id,t.html [dostęp: 30.05.2016].

EMES International Research Network, https://emes.net/ [dostęp: 20.04.2022].

Enabling the Flourishingand Evolution of Social Enterpreneurship for Innovative and Inclusive Societes, http://www.fp7-efeseiis.eu/ [dostęp: 6.01.2016].

Europa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu, Komunikat Komisji, http://ec.europa.eu/eu2020/pdf/1_PL_ACT_part1_v1.pdf [dostęp: 20.04.2022].

Europian Social Innovation Research, http://siresearch.eu/ [dostęp: 6.01.2016].

Forth Sector, www.forthsector.org.uk [dostęp: 22.05.2018].

Germain Shanna, 2012, Direct Trade: Going Straight to the Source, The Specialty Coffee Chronicle, http://www.scaa.org [dostęp: 8.08.2015].

Grewiński M., 2012, Gospodarka społeczna w UE i w Polsce – między przedsiębiorczością społeczną i CSR, http://mirek.grewinski.pl/wp-content/uploads/2013/11/gospodarka-spoleczna-w-ue-i-w-polsce-miedzy-przedsiebiorczoscia-spoleczna-i-csr.pdf, Przedsiębiorczość – stan i perspektywy, WSP TWP, Warszawa [dostęp: 9.06.2015].

Grudziądzkie Centrum Caritas im. Błogosławionej Juty, www.grudziadz.caritas.pl [20.05.2016].

Gruppo Cooperativo CGM, www.cgm.coop [dostęp: 22.05.2016].

Herbst K., 2012, Kooperacja wspomaga przetrwanie, http://www.ekonomiaspoleczna.pl/wiadomosc/798377.html [dostęp: 20.07.2015].

Hostel EMMA w Warszawie, www.emmahostel.pl [dostęp: 20.05.2016].

Instytut Spraw Publicznych, www.isp.org.pl [dostęp: 20.05.2021].

Ekonomia Społeczna, www.ekonomiaspoleczna.pl [dostęp: 20.05.2022].

Jan XXIII, 1961, encyklika Mater et magistra, http://ekai.pl/biblioteka/dokumenty/x194/encyklika-mater-et-magistra/#r2 [dostęp: 19.07.2015].

Kantyna: rzecz o pieczeniu chleba, http://www.rops.poznan.pl/aktualnosci/kantyna-rzecz-o-pieczeniu-chleba.html, [dostęp: 5.06.2016].

Koalicja Sprawiedliwego Handlu, Co to jest Sprawiedliwy Handel (Fair Trade)?, http://www.fairtrade.org.pl/s1_co_to_jest_sprawiedliwy_handel_fair_trade.html [dostęp: 18.07.2015].

Krajowa Rada Spółdzielcza, www.krs.org [dostęp: 21.06.2022].

Manifest Ekonomii Społecznej, 2008, http://www.ekonomiaspoleczna.pl/files/ekonomiaspoleczna.pl/public/manifest_ekonomii_spolecznej.pdf, Gdańsk [dostęp: 19.11.2015].

Oliver Twist Foundation, http://www.kairospartners.com/en/about-us/oliver-twist-foundation?uk=en [dostęp: 22.05.2016].

Papachristou S., Social Economy: An Alternative, https://www.youtube.com/watch?v=n94TmD52iBA [dostęp: 30.05.2016].

Powering Social Change. Lessons on Community Wealth Generation for Nonprofit Sustainability, 2003, Community Wealth Ventures, https://business.ualberta.ca/-/media/business/centres/cccsr/ccse/documents/generalinformation/reports/reportcommunity.pdf [dostęp: 8.05.2016].

Schimanek T., 2012, Podstawowe informacje o klauzulach społecznych, http://www.ekonomiaspoleczna.pl/files/ekonomiaspoleczna.pl/public/Biblioteka/2012.3.pdf [dostęp: 13.11.2015].

Sienicka A., 2011, Spółdzielnia pracy, http://www.ekonomiaspoleczna.pl/x/672523 [dostęp: 11.11.2015].

Social economy in Poland, 2012, http://www.ekonomiaspoleczna.pl/x/433523 [dostęp: 6.01.2016].

Social Enterprise Alliance, www.socialenterprise.us [dostęp: 22.05.2016].

Social Enterprise Initiative, University of Chicago Booth School of Business, https://research.chicagobooth.edu/sei/ [dostęp: 8.05.2016].

Spółdzielnia Socjalna „Rybka” w Katowicach, https://pl-pl.facebook.com/.../Spółdzielnia-Socjalna-Rybka/ [dostęp: 19.04.2016].

Stowarzyszenie na Rzecz Spółdzielni Socjalnych, www.spoldzielnie.org [dostęp: 20.04.2022].

The Center for the Advancement of Social Entrepreneurship, Duke University’s Fuqua School of Business, https://centers.fuqua.duke.edu/case/ [dostęp: 8.05.2016].

The Research Initiative on Social Entrepreneurship, Columbia Business School, http://www.riseproject.org/ [dostęp: 8.05.2016].

The Rockefeller Foundation, https://www.rockefellerfoundation.org/our-work/initiatives/innovative-finance/ [dostęp: 8.05.2016].

Social Enterpreneurship Network, http://www.socialeconomy.pl/ [dostęp: 6.01.2016].

Social Enterprise Alliance, https://socialenterprise.us/ [dostęp: 8.05.2021].

Social Enterprise Magazine Online, http://www.socialenterprisemagazine.org/ [dostęp: 8.05.2019].

Szymański P., Zarzycki W., 2010, Zakładanie i prowadzenie przedsiębiorstwa społecznego – biuletyn, Stowarzyszenie Pomocy Wzajemnej Barka, http://barka.org.pl/sites/default/files/ZaklProwPrzedsSpol.pdf [dostęp: 13.11.2015].

Węsierska-Chyc L., Włodarczyk H., Zwiarzakowo – pomagając zwierzętom tworzymy miejsca pracy, http://siecbarka.pl/wp-content/uploads/2014/11/Zwierzakowo.pdf [dostęp: 20.03.2016].

Wielkopolskie Centrum Ekonomii Solidarności, www.wces.pl [dostęp: 20.05.2016].

Wittelis K., 2014, By żyło się piękniej – z dziejów Spółdzielni „Ład”, http://www.ekonomiaspoleczna.pl/wiadomosc/1266460.html [dostęp: 20.07.2015].