Potencjalny dług publiczny

Dług publiczny niejedno ma oblicze. Następuje stopniowe poszerzanie zakresu oddziaływania sektora publicznego, a wraz z tym zwiększanie zakresu odpowiedzialności władzy publicznej za równowagę fiskalną. Towarzyszy temu wzrost ogólnego ryzyka fiskalnego i finansowego oraz potrzeba zabezpieczenia przed nim.

Utrzymujący się od blisko ćwierć wieku deficyt sektora publicznego w Polsce powoduje narastanie długu i związanych z nim zagrożeń. Nieodłącznym elementem wzrostu długu tradycyjnego, związanego z emisją obligacji skarbowych czy kredytów komunalnych, jest narastanie w całej gospodarce innych form zobowiązań warunkowych, zobowiązań nieewidencjonowanych i zadłużenia pośredniego. Nie wszystkie formy tego zadłużenia są klasyfikowane i zaliczane do zadłużenia publicznego. Nie wszystkie też procesy przyczyniające się do powstania długu są monitorowane, a ogólny wskaźnik zadłużenia należy traktować jako miarę jedynie orientacyjną.

W publikacji Autor zwraca uwagę na te ze zobowiązań zaciąganych w sektorze publicznym, które potencjalnie mogą zmienić obraz zadłużenia publicznego w przyszłości. Wskazuje również na rodzącą się potrzebę przeformułowania celów zarządzania długiem sektora finansów publicznych i rozszerzania zakresu stosowania dobrych praktyk w zarządzaniu. To da możliwość aktywnego zarządzania długiem i korzystania z form zadłużenia pośredniego.

Jeśli dziś nie do końca wiemy, co kryje się pod pojęciem potencjalny dług publiczny, oznacza to, iż pytanie to powinniśmy sobie stawiać stale, zarówno obecnie, jak i w przyszłości.



Z zainteresowaniem przeczytałem pracę pt. „Potencjalny dług publiczny" dr. Arkadiusza Kamińskiego, wieloletniego specjalisty w Ministerstwie Finansów, zajmującego się sprawami długu. Dotyczy ona bardzo ważnych kwestii finansów państwa.
- Prof. Leszek Balcerowicz, wicepremier i minister finansów w pierwszych dwóch niekomunistycznych rządach III RP oraz w latach 1997-2000, prezes Narodowego Banku Polskiego w latach 2001-2007, profesor Szkoły Głównej Handlowej (SGH) w Warszawie.


Praca A. Kamińskiego porządkuje pojęcie długu, zobowiązań i należności potencjalnych, warunkowych, a więc wielkości, które mają decydujące znaczenie dla gospodarki w dłuższym (międzypokoleniowym) horyzoncie. Zjawiska te na ogół są pomijane w ocenie perspektyw rozwojowych, albo traktowane są wybiórczo. Podejście proponowane przez Autora pozwala na skuteczny monitoring narastających problemów, a dla światłego rządu może być cennym instrumentem planowania długookresowego.
- Prof. Marek Belka, wicepremier oraz minister finansów w 1997 r. i w latach 2001-2002, prezes Rady Ministrów w latach 2004-2005, prezes Narodowego Banku Polskiego w latach 2010-2016.


...Tematyka książki jest z pewnością bardzo aktualna, szczególnie w świetle wzrastającego ryzyka fiskalnego po 2008 roku. A. Kamiński ponownie łączy aspekty teoretyczne z własnymi przemyśleniami wynikającymi ze swoich szerokich doświadczeń praktycznych nabytych zarówno na szczeblu rządowym (jako Dyrektor Departamentu Długu Publicznego Ministerstwa Finansów), jak i na poziomie lokalnym (jako Zastępca Skarbnika Miasta Stołecznego Warszawy). Ujęcie przedmiotowego zagadnienia książki jest na pewno ciekawe, bardzo rozległe oraz naładowane silnym przekonaniem Autora o wadze problematyki potencjalnego długu publicznego.
...Książka nie jest lekturą łatwą i przyjemną, ale podjęta w niej tematyka nie mogła być inaczej ujęta. Dotyczy bowiem ciężkiego w swojej wadze problemu stale wzrastającego konwencjonalnego długu publicznego, ale także kolejnych rodzajów zobowiązań Skarbu Państwa, mających wymiar potencjalnego, ale także ukrytego zagrożenia. Książkę tę polecam szczególnie osobom zainteresowanym tematyką zarządzania długiem publicznym, zarówno teoretykom, jak i praktykom, ale także decydentom w obszarze finansowania publicznego.
- Prof. Kamilla Marchewka-Bartkowiak, dziekan Wydziału Ekonomii Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, ekspert Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu.