Etyka w turystyce - towar w stanie magazynowym!

Wstęp 11


CZĘŚĆ I
ETYKA OPISOWO-NORMATYWNA W TURYSTYCE

Rozdział 1
Turystyka - jej funkcje oraz czynniki rozwoju - Agnieszka Wartecka-Ważyńska 17
1.1. Uwagi wstępne 17
1.2. Pojęcie turystyki i ruchu turystycznego 18
1.3. Charakterystyka usług turystycznych 23
1.4. Typologie turystów 27
1.5. Podziały turystyki i jej funkcje 30
1.5.1. Turystyka aktywnością gospodarczą 31
1.5.2. Turystyka aktywnością wypoczynkowo-rekreacyjną 31
1.5.3. Turystyka aktywnością zdrowotną 32
1.5.4. Turystyka aktywnością kulturowo-poznawczą 33
1.5.5. Turystyka aktywnością religijno-pielgrzymkową 35
1.5.6. Turystyka aktywnością wychowawczo-edukacyjną 36
1.6. Czynniki rozwoju współczesnej turystyki 37

Rozdział 2
Podstawowe pojęcia oraz zagadnienia i problemy etyki - Włodzimierz Kaczocha 39
2.1. Uwagi wstępne 39
2.2. Sokrates jako twórca i nauczyciel etyki 40
2.3. Sokratejskie rozumienie cnoty oraz sumienia 40
2.4. Arystoteles - pojęcie etyki oraz etyka „złotego środka" i „trzy formy przyjaźni 42
2.5. Etos (gr. ethos - obyczaj, zwyczaj) 42
2.6. Dylemat etyczny (gr. dilemma - podwójna przesłanka) 43
2.7. Doktryna etyczna - koncepcja etyczna - zawodowy kodeks etyczny 44
2.8. Pojęcie etyki - podział etyki - moralność 46
2.9. Rozumienie wartości 47
2.9.1. Istnienie wartości 48
2.9.2. Urzeczywistnianie wartości 51
2.10. Normy moralne 52
2.11. Relatywizm etyczny 53
2.12. Oceny moralne 54
2.13. Czy za świadczone dobro należy się nagroda? 55
2.14. Znaczenie etyki - czy możliwy jest ład (porządek) etyczny? 56

Rozdział 3
Etyczne relacje turystów z mieszkańcami oraz mieszkańców z turystami - Jan Sikora 57
3.1. Uwagi wstępne 57
3.2. Etyczne aspekty relacji społecznych w turystyce 60
3.3. Etyka turysty wobec siebie 64
3.4. Etyka turysty wobec mieszkańców i innych turystów 66
3.5. Etyka mieszkańców wobec turystów 67
3.6. Etyka mieszkańców wobec innych mieszkańców 68

Rozdział 4
Zasady etyczno-zawodowe dla pracowników samorządu terytorialnego tworzących politykę turystyczną - Jan Sikora 71
4.1. Uwagi wstępne 71
4.2. Samorządy terytorialne jako podmioty kształtujące regionalną i lokalną politykę turystyczną 72
4.3. Normy etyczno-zawodowe dla pracowników administracji samorządowej kształtujących politykę turystyczną 76

Rozdział 5
Etyka osób zajmujących się promocją turystyczną - Jan Sikora 79
5.1. Uwagi wstępne 79
5.2. Promocja w turystyce i jej instrumenty 80
5.3. Etyczne aspekty w promocji turystycznej 84

Rozdział 6
Etyka w zrównoważonym rozwoju turystyki - Jan Sikora 89
6.1. Uwagi wstępne 89
6.2. Istota idei zrównoważonego rozwoju 90
6.3. Etyczne aspekty zrównoważonej turystyki 93

Rozdział 7
Turystyka odpowiedzialna etycznie - Jan Sikora 99
7.1. Uwagi wstępne 99
7.2. Koncepcja turystyki odpowiedzialnej etycznie 100
7.3. Praktyczne aspekty turystyki odpowiedzialnej etycznie w kodeksach etycznych - wybrane przykłady 103
7.4. Turystyka odpowiedzialna etycznie - potrzeba dyskusji 107
7.5. Turystyka odpowiedzialna etycznie - dylematy edukacji 111


CZĘŚĆ II
ETYKA NORMATYWNA W TURYSTYCE - PROJEKT

Rozdział 8
Koncepcja etyczna w odniesieniu do działalności turystycznej - Włodzimierz Kaczocha 117
8.1. Uwagi wstępne 117
8.2. Wartość naczelna - osoba ludzka oraz „norma personalistyczna". Wartość osoby ludzkiej 118
8.3. Inne wartości i normy komponujące się z wartością naczelną 121
8.3.1. Wartość Innego 121
8.3.2. Wartość oraz norma tolerancji 121
8.3.3. Wartość pracy oraz „godność ludzkiej pracy" 122
8.3.4. Człowieczeństwo jako wartość etyczna oraz jej normy moralne 123
8.3.5. Wartość prawdy (gr. aletheia, łac. veritas) i norma prawdomówności 125
8.3.6. Klasyczne cnoty etyczne 126
8.3.7. Turystyka jako kulturowo-etyczna podstawa urzeczywistniania wartości oraz wartości Innego i tolerancji 127
8.4. Etyka przekonań, powinności, obowiązków i odpowiedzialności 128

Rozdział 9
Zasady etyczno-zawodowe dla właścicieli oraz menedżerów przedsiębiorstw turystycznych w zakresie polityki kadrowej - Włodzimierz Kaczocha 131
9.1. Uwagi wstępne 131
9.2. Zasady etycznej konkurencji na wolnym rynku 132
9.3. Zasady etyczne świadczonej płacy - płacy sprawiedliwej 135
9.4. Zasady etyczne i zawodowe zatrudniania pracowników 137
9.5. Zasady etyczno-zawodowe nagradzania pracowników 139
9.6. Zasady etyczno-zawodowe karania pracowników 139

Rozdział 10
Etos zawodowy właścicieli i menedżerów przedsiębiorstw oraz szefów instytucji i organizacji turystycznych - Włodzimierz Kaczocha 141
10.1. Uwagi wstępne 141
10.2. Wartości osobowe jako podstawy urzeczywistniania etosów 142
10.3. Przypomnienie i rozwinięcie pojęcia etosu 143
10.4. Etos właścicieli przedsiębiorstw turystycznych 144
10.5. Etos menedżerów przedsiębiorstw turystycznych 147
10.6. Etos szefów instytucji oraz organizacji turystycznych 149
10.7. Etos przedsiębiorcy - menedżera w agroturystyce 150
10.8. Dylematy etyczne przedsiębiorcy i menedżera 151
10.9. Normy etyczno-zawodowe dla pracowników przedsiębiorstw, organizacji i instytucji turystycznych 153

Rozdział 11
Zasady etyczno-zawodowe oraz etos zawodowy dla przewodników i pilotów turystycznych - Włodzimierz Kaczocha 155
11.1. Uwagi wstępne 155
11.2. Dylematy etyczne przewodników oraz pilotów 156
11.3. Zasady etyczno-zawodowe pracy przewodników oraz pilotów 159
11.4. Etos zawodowy przewodników oraz pilotów turystycznych 163

Rozdział 12
Urzeczywistnianie etyki w zespole pracowniczym a kodeksy etyczne - Włodzimierz Kaczocha 169
12.1. Uwagi wstępne 169
12.2. Techniczne metody urzeczywistniania etyki w zespole pracowniczym 170
12.3. Kodeks etyczny. Racje uzasadniające przyjęcie kodeksu 173
12.4. Jak opracować kodeks etyczny 175
12.5. Wartości i normy moralne oraz zasady etyczno-zawodowe w kodeksie 175

Rozdział 13
Społeczna odpowiedzialność biznesu - w tym biznesu turystycznego - Włodzimierz Kaczocha 179
13.1. Uwagi wstępne 179
13.2. Przedmiotowy zakres odpowiedzialności biznesu oraz zasady (i normy) powszechnych obowiązków 180
13.3. Podmiotowy zakres odpowiedzialności oraz zasady (i normy) indywidualnych zobowiązań 181


Bibliografia 183
Spis tabel i rysunków 187

Aneks
Światowy kodeks etyki dla turystyki 189
Etyka i zasady pilotów wycieczek 200
Kodeks etyczny przewodnika PTTK 203
Kodeks odpowiedzialnego turysty 205

O Autorach 209

Prof. dr hab. Jan Sikora - jest profesorem zwyczajnym Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu. Zainteresowania naukowo-badawcze prof. J. Sikory ukierunkowane są na ekonomiczno-socjologiczne uwarunkowania turystyki i agroturystyki, społeczno-ekonomiczne problemy obszarów wiejskich, zarządzanie i marketing, etykę biznesu turystycznego.

Prof. dr hab. Włodzimierz Kaczocha - jest emerytowanym profesorem zwyczajnym Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu. Pracuje w Europejskiej Wyższej Szkole Biznesu w Poznaniu. Zainteresowania naukowe prof. W. Kaczochy koncentrują się wokół filozofii kultury, filozofii społecznej, społecznej odpowiedzialności biznesu, etyki biznesu, w tym biznesu turystycznego.

Dr Agnieszka Wartecka-Ważyńska - pracuje w Akademii Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu oraz w Wyższej Szkole Handlu i Usług w Poznaniu. Przedmiotem zainteresowań naukowo-badawczych dr A. Warteckiej-Ważyńskiej są społeczne uwarunkowania turystyki i rekreacji, szczególnie turystyki młodzieży i seniorów. Zajmuje się badaniem losów zawodowych absolwentów uczelni wychowania fizycznego.