Zarządzanie długiem publicznym w krajach Unii Europejskiej w okresach zaburzeń wzrostu gospodarczego w XXI wieku

Wstęp 9

Rozdział 1
Zarządzanie długiem publicznym - cele i instrumenty 13
1.1. Pojęcie zarządzania długiem publicznym 13
1.1.1. Podejście makroekonomiczne do zarządzania długiem 17
1.1.2. Podejście mikroekonomiczne w zakresie zarządzania długiem 19
1.2. Cele zarządzania długiem publicznym 20
1.2.1. Problematyka formułowania celów zarządzania długiem publicznym w świetle wybranych teorii ekonomii 22
1.2.2. Cele zarządzania długiem publicznym w świetle doświadczeń wybranych krajów 34
1.2.3. Cele zarządzania długiem publicznym w Polsce w ramach strategii zarządzania długiem Skarbu Państwa 38
1.3. Instrumenty zarządzania długiem publicznym 43

Rozdział 2
Efektywność i modele zarządzania długiem publicznym 49
2.1. Pojęcia efektywności, skuteczności, sprawności i stabilności w zakresie długu publicznego - w ujęciu teoretycznym 49
2.2. Efektywność prawna zarządzania długiem publicznym 51
2.3. Efektywność instytucjonalna zarządzania długiem publicznym 55
2.4. Efektywność instrumentalna zarządzania długiem publicznym 57
2.5. Modele zarządzania długiem publicznym - ujęcie teoretyczno-praktyczne 58
2.5.1. Model ministerialny 58
2.5.2. Model bankowy 60
2.5.3. Model agencyjny 61

Rozdział 3
Identyfikacja głównych czynników zaburzeń wzrostu gospodarczego w krajach UE 65
3.1. Kryzys finansowy w latach 2008-2009 - główne czynniki zaburzeń z punktu widzenia wzrostu gospodarczego 65
3.2. Kryzys migracyjny a gospodarka 72
3.3. Brexit - wielopłaszczyznowa analiza skutków 75
3.4. Wpływ pandemii COVID-19 na koniunkturę gospodarczą 77
3.5. Wojna na Ukrainie a zaburzenia w zakresie wzrostu gospodarczego 79

Rozdział 4
Studium przypadków na przykładzie wybranych krajów UE - skuteczność narzędzi zarządzania 81
4.1. Podejście władz Portugalii do problematyki zarządzania długiem 81
4.2. Gospodarka irlandzka na przełomie XX i XXI wieku - sukces jako praprzyczyna późniejszego kryzysu 86
4.3. Specyfika długu publicznego Włoch a podejście strategiczne 91
4.4. Przypadek Grecji a zarządzanie długiem publicznym 99
4.5. Metody zarządzania długiem publicznym stosowane w Hiszpanii 116
4.6. Stan długu publicznego Polski versus dotychczasowe strategie zarządzania nim 121

Rozdział 5
Rola instytucji finansowych i regulacyjnych w efektywnym zarządzaniu długiem publicznym podczas kryzysów gospodarczych w latach 2001-2023 127
5.1. Międzynarodowy Fundusz Walutowy i jego rola w podejmowaniu decyzji dotyczących zarządzania długiem publicznym przez wybrane kraje 127
5.1.1. Istota działalności MFW 127
5.1.2. Porozumienia pożyczkowe na zasadach ogólnych i preferencyjnych 130
5.1.3. Programy dostosowawcze i ich krytyka 136
5.2. Unia Europejska i jej podejście do rozwiązywania problemu zadłużeniowego w Europie 142
5.2.1. Pakt Stabilności i Wzrostu 144
5.2.2. Sześciopak i dwupak 147
5.2.3. Pakt fiskalny 151
5.2.4. Program Outright Monetary Transactions i luzowanie ilościowe 153
5.2.5. Next Generation EU - jako postulat uwspólnotowienia długu publicznego 156

Rozdział 6
Analiza danych statystycznych i badanie dopuszczalnej granicy zadłużenia 159
6.1. Przegląd danych statystycznych 159
6.2. Opis metody badawczej 174
6.3. Badanie dopuszczalnej granicy długu publicznego Polski 177
6.3.1. Okres 2001-2010 177
6.3.2. Lata 2011-2023 186

Konkluzje 193
Bibliografia 201
Spis tabel 217
Spis rysunków 219
Aneks. Wykorzystanie metod ilościowych w badaniu problemu wpływu długu publicznego na wzrost gospodarczy 221

DR GRZEGORZ GÓRNIEWICZ − autor 3 monografii i 70 artykułów naukowych oraz współautor 3 monografii. Oprócz długu publicznego w swoich badaniach koncentruje się na zadłużeniu zagranicznym oraz międzynarodowych przepływach kapitału, w tym głównie na bezpośrednich inwestycjach zagranicznych.

Recenzja: prof. dr hab. Agnieszka Alińska, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie