Osobowość, kompetencje społeczne i inteligencja emocjonalna menedżerów. Determinanty stylu kierowania (wyd. II)

Wstęp 5

Rozdział 1. Style kierowania ludźmi 9
1.1. Istota stylu kierowania ludźmi 9
1.2. Ewolucja stylów kierowania ludźmi 13

Rozdział 2. Determinanty stylów kierowania ludźmi 29
2.1. Determinanty stylu kierowania ludźmi w świetle literatury 29
2.2. Determinanty stylu kierowania ludźmi w świetle badań 36

Rozdział 3. Program badań 51
3.1. Model badawczy 51
3.2. Cele i hipotezy badawcze 66
3.3. Metoda badań i procedura badawcza 68
3.4. Charakterystyka badanej zbiorowości 72
3.5. Analiza zgodności wyników z rozkładem normalnym 72

Rozdział 4. Analiza statystyczna - interpretacja wyników 75
4.1. Typ osobowości badanych menedżerów 75
4.2. Kompetencje społeczne badanych menedżerów 76
4.3. Poziom inteligencji emocjonalnej badanych menedżerów 77
4.4. Style kierowania preferowane przez badanych menedżerów 78
4.5. Weryfikacja hipotez badawczych 80
4.6. Wnioski z badań empirycznych 115

Zakończenie 119
Bibliografia 125
Spis tabel 133
Spis wykresów 135
Spis rysunków 137

Doktor nauk ekonomicznych w Kolegium Zarządzania i Finansów Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Absolwentka Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego (specjalizacja w zakresie wspierania rozwoju osobowości). Jej zainteresowania naukowe obejmują teorię decyzji, ekonomię behawioralną, a koncentrują się głównie na psychologii różnic indywidualnych w zarządzaniu zasobami ludzkimi. Obecnie współpracuje z Uniwersytetem Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie na Wydziale Prawa i Administracji.

Recenzent: dr hab. Piotr Wachowiak

Albrecht K., Inteligencja społeczna, Helion, Gliwice 2007.
Antonakis J., Ashkanasy N.M., Dasborough M.T., Does Leadership need Emotional Intelligence?, „Leadership Quarterly" 2009, vol. 20, no. 2.
Argyle M., Some New developments in social skills training, „Bulletin of the British Psychological Society" 1984, no. 37.
Ashkenazy N.M., Dasborough M.T., Emotional Awareness and Emotional Intelligence in Leadership Teaching, „Journal of Education for Business" 2003, no. 79.
Ashkenazy N.M., Daus C., Rumors of the Death of Emotional Intelligence in Organizational Behavior are Vastly Exaggerated, 2005.
Bajurna B., Czynniki determinujące efektywność kierowania zespołem pielęgniarskim w zakładach opieki zdrowotnej, praca doktorska, portal „Nauka Polska".
Balawejder K., Obraz podwładnych w świadomości kierowników (wymiary empiryczne), „Przegląd Psychologiczny" 1986, nr 4, t. 29.
Bar-On R., Bar-On Emotional Quotient Inventory ( EQ-i): Technical Manual, Multi-Health Systems, Toronto 1997.
Bartkowiak G., Psychologia zarządzania, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 1977.
Bielski M., Podstawy teorii organizacji i zarządzania, C.H. Beck, Warszawa 2002.
Birchfield R., Paradoxical leaders, „New Zealand Management, Mediaweb Ltd" 2012, vol. 59, no. 3.
Blues S.D., Barling J., Burns W., Predicting sales performance, job satisfaction, and depression using the Achievement Strivings and Impatience-Irritability dimensions of Type A behavior, „Journal of Applied Psychology" 1990, no. 75.
Boyatzis R.E., McKee A., Resonant Leadership, Harvard Business School Press, Boston-Massachustetts 2005.
Bradberry T., Greaves J., Lencioni P.M., The Emotional Intelligence Quick Book. Everything you need to know to put your EQ to work, Fireside 2005.
Bray D.W., The Assessment Center and the Study of Lives, „American Psychologist" 1982, no. 37.
Brown J.A.C., Społeczna psychologia przemysłu. Stosunki między ludźmi w fabrykach, Książka
i Wiedza, Warszawa 1962.
Business Leadership: A Jossey - Bass Reader, (red.) J. Gallos, John Wiley & Son, San Francisco 2008.
Caruso D., Salovey P., Caruso D., Salovey P., Inteligentny emocjonalnie menedżer. Jak rozwijać i wykorzystać cztery kluczowe umiejętności zarządzania ludźmi, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2004.
Chełpa S., Psychologiczne uwarunkowania efektywności kierowania, „Doskonalenie Kadr Kierowniczych" 1988, nr 7-8.
Ciechanowicz A., Jaworowska A., Matczak A., Kwestionariusz inteligencji emocjonalnej INTE. Podręcznik, Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, Warszawa 2008.
Cohen J., Learning About Social and Emotional Learning: Current Themes and Future Directions, Teacher's College Press, New York 2012.
Cornwall M., Go Suck a Lemon Strategies for Improving your Emotional Intelligence, „CreateSpace" 2010.
Cyert R.M., March J.G., A Behavioral Theory of the Firm, Prentice Hall, Englewood Cliffs, New Jersey 1963.
Cyfert Sz., Krzakiewicz K., Nauka o organizacji, TNOiK, Poznań 2009.
Czermiński A., Czerska M., Nogalski B., Rutka R., Organizacja i zarządzanie, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2000.
Davis M., Stankov L., Roberts R., Emotional Intelligence: in Search of an Elusive Construct, „Journal of Personality and Social Psychology" 1998.
Day A.L., Carro S.A., Using an Ability - based Measure of Emotional Intelligence to Predict Individual Performance, Group Performance, and Group Citizenship Behaviours, „Personality and Individual Differences", no. 36.
Deutschendorf H., The other Kind of Smart. Simply Ways to Boost yours Emotional Intelligence for Greater Personal Efectiveness and Success, Amacom, New York 2009.
Douglas C., Frink D.D., Ferris G.R., Emotional Intelligence as a Moderator of Relationship Between Conscientiousness and Performance, „Studies" 2004.
Drucker P.F., Zarządzanie w XXI wieku, MUZA SA, Warszawa 2000.
Drucker P., Drucker P.F., Zawód menedżer, Wydawnictwo MT Biznes, 2004.
Druskat V.U., Wolff S.B., Building the Emotional Intelligence of group, „Harward Business Review" 2001, no. 79.
Dworzecki Z., Style kierowania, SGPIS, Warszawa 1982.
Eysenck H.J., Eysenck M., Podpatrywanie umysłu, GWP, Gdańsk 1998.
Eysenck H.J., Eysenck S.B.G., EPQ-R - Kwestionariusz osobowości, Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, Warszawa 2006.
Fiedler F.E., A Theory of Leadership Effectiveness, McGraw-Hill, New York 1967.
Follett M.P., Freedom and Co-ordination: Lectures in business organization (reprint 1987), Management Publications Trust Limited, New York 1949.
Gibbs N., Epperson S.E., The EQ Factor, Time, 10,2, New York 1995.
Goleman D., Inteligencja emocjonalna w praktyce, Wydawnictwo Media Rodzina, Poznań 1999.
Goleman D., Inteligencja emocjonalna, Media Rodzina of Poznań, Poznań 1997.
Goleman D., Skuteczność różnych stylów zarządzania, „Zarządzanie na Świecie", nr 6, 2000.
Golemn D., Boyatzis R.E., McKee A., Primal Leadership: Realizing the Power of Emotional Intelligence, Harvard Business School Press, Boston-Massachustetts 2002.
Griffin R.W., Podstawy zarządzania organizacjami, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004 i 2007.
Grzesiuk L., Doroszewicz K., Strojnowska E,, Umiejętności menedżera. Psychologia stosowana dla menedżerów, PWSH, Warszawa 1977.
Gulski B., Zarządzanie, [w:] Podstawy organizacji i zarządzania, (red.) Z.M. Szeloch, CSzSiA, Lublin 2000.
Gulski B., Prokop P., Skurzyńska-Sikora U., Szeloch Z.M., Podstawy organizacji i zarządzania, Centrum Szkolenia Samorządu i Administracji, Lublin 2000.
Hamel G., The Future of Management, Gary Hamel, 2007.
Hargie O., Saunders S., Dickson D., Social Skills in Interpersonal Communication, Rutledge, Londres 1981.
Hayashi A., Ewert A., Outdoor Leaders' Emotional Intelligence and Transformational Leadership, „Journal of Experiential Education" 2006, no. 28.
Hebb D.O., The organization of behavior: A neuropsychological theory, Wiley, New York 1949.
Hersey P., Blanchard K.H., Management of Organizational Behavior, wyd. 3, Utilizing Human Resources, New Jersey 1977.
Hogan R., Curphy G.J., Hogan J., What we know about leadership: Effectiveness and personality, „American Psychologist" 1994, vol. 49, no. 499.
Howard A., Bray D.W., Managerial lives in transition: Advancing age and changing times, Guilford, New York 1988.
Hughes M., Patterson L.B., Terrell J.B., Bar-On R., Emotional Intelligence in Action: Training and Coaching Activities for Leaders and managers, Pfeiffer, Denver 2005.
Hughes M., Terrell J.B., Emotional Intelligence in Action. Training and Coaching Activities for Leaders, Managers, and Teams, „Pfeiffer" 2012.
Hughes R., Ginnett R., Curphy G., Leadership. Enhancing the Lessons of Experience, McGraw Hill/Irwin, 2006, 2008.
Jakubczak A.M., Style kierowania a sytuacja ekonomiczno-finansowa przedsiębiorstw rolniczych, praca doktorska, portal „Nauka Polska".
Jamka B., Kierowanie kadrami - pozyskiwanie i rozwój pracowników, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2000.
Janovics J., Christiansen N.D., Emotional Intelligence in the Workplace, San Diego 2001/2002.
Jaworowska A., Matczak A., Kwestionariusz inteligencji emocjonalnej INTE, Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, Warszawa 2001.
Jennings H.H., Leadership and Isolation, Longman Green, New York 1950.
Jordan P.J., Ashkanasy N.M., Härtel C.E.J., Hooper G.S., Workgroup Emotional Intelligence: Scale Development and Relationship to Team Process Effectiveness and Goal Focus, „Human Resource Management Review" 2002.
Jordan P.J., Troth A.C., Managing Emotions During Team Problem Solving: IE and Conflict Resolution, „Human Performance" 2004, no. 17.
Judge T.A., Locke E.A., Effect of dysfunctional though processes on subjective well-being and job satisfaction, „Journal of Applied Psychology" 1993, no. 78.
Karney J.E., Człowiek i praca. Wybrane zagadnienia z psychologii i pedagogiki pracy, Międzynarodowa Szkoła Menedżerów, Warszawa 2000.
Katz D., Kahn R.L., The Social Psychology of Organization, Wiley, New York 1966, s. 149.
Katzenbach J.R., Douglas K.S., Siła zespołów: wpływ pracy zespołowej na efektywność organizacji, Oficyna Wydawnicza, Kraków 2001.
Kazalska L., Europejski Program Badawczy DIEBOLDA, „Maszyny Matematyczne" 1968, nr 3.
Kieżun W., Badania wykorzystania czasu pracy kierowników, „Prakseologia" 1966, nr 23.
Kieżun W., Sprawne zarządzanie organizacją, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 1998.
Kieżun W., Kwiatkowski S., Style zarządzania. Teoria i praktyka, KiW, Warszawa 1975 i 1977.
King M., Murray M.A., Atkinson T., Bakground, personality, job characteristics and satisfaction with work in a national sample, „Human Relations" 1982, no. 35.
Kloc J.E., Style kierowania a mobbing w organizacjach, praca doktorska, portal „Nauka Polska".
Kopaliński W., Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 1994.
Kouzes J.M., Posner B.Z., The Lidership Challenge, John Wiley & Son, San Francisco 2007.
Kownacki S., Rummel-Syska Z., Sprawne kierowanie. Psychospołeczne metody i techniki, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1982.
Kozik M., Style kierowania personelem, a system wartości (perspektywa neotyczna), praca doktorska, portal „Nauka Polska".
Koźmiński A.K., Piotrowski W., Zarządzanie. Teoria i praktyka, PWN, Warszawa 1995.
Kożusznik B., Psychologia zespołu pracowniczego, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2002.
Kożusznik B., Style kierowania. Uwarunkowania sytuacyjne i psychologiczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1985.
Kożusznik B., Wybrane koncepcje efektywności kierowania, „Przegląd Psychologiczny" 1984,
nr 1, t. 27.
Kubik K., Profesjonalizm menedżera determinantą sukcesu organizacji, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach" 2012, nr 93.
Kuc B.R., Żemigała M., Menedżer nowych czasów. Najlepsze metody i narzędzia zarządzania, Wydawnictwo One Press, Warszawa 2010.
Kurnal J., Teoria organizacji i zarządzania, PWN, Warszawa 1979.
Kwiatkowski S., Organizacyjna rola kierownika, SGPiS, Warszawa 1970.
Lantieri L., Goleman D., Building Emotional Intelligence. Techniques to Cultivate Inner Strenght in Children, Sounds True, Bouldre-Colorado 2008.
Lasota J.Z., Uwagi o pracy dyrektorów przedsiębiorstw, „Organizacja - Samorząd - Zarządzanie" 1960, nr 8.
Lewin K., Lippitt R., White R.K., Patterns of Aggressive Behavior in Experimentally Created „Social Climates", „Journal of Social Psychology" 1939, no. 10.
Likert R., New Patterns of Management & Human Organizations, McGraw-Hill, New York 1967.
Likert R., The Human Organization, McGraw - Hill, New York 1967.
Liou K.T., Sylwia R.D., Brunk G., Non work factors and job satisfaction revisited, „Human Relations" 1990, no. 43.
Lynn A.B., Quick Emotional Intelligence Activities for busy Managers. 50 Team Exercises that get results in the 15 minutes, Amacom, New York 2007.
Lynn A.B., The Emotional Intelligence Activity Book. 50 Activities for Promoting EQ at Work, Amacom, 2001.
Lynn A.B., The EQ, Difference. A Powerful Plan for Putting Emotional Intelligence to Work, Amacom, 2004.
Machaczka J., Podstawy zarządzania, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków 2001 i 2005.
Mandell B., Pherwani S., Relationship Between Emotional Intelligence and Transformational Leadreship Style: A Gender Comparison, „Journal of Business and Psychology" 2003, no. 17.
Mark D., Self-Scoring Emotional Intelligence Tests, Sterling 2000.
Marquis B.L., Huston C.J., Leadership Roles and management Functions in Nursing. Theory and application, Wolthers Kluwers Health and Lippincott Williams & Wilkin, Philadelphia 2009.
Maruszewski T., Pamięć autobiograficzna jako podstawa tworzenia doświadczenia indywidualnego, [w:] Psychologia. Podręcznik akademicki, (red.) J. Strelau, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczna, Gdańsk 2003.
Maslow A.H., Maslow on Management, John Wiley & Sons, 1995.
Matczak A., Kwestionariusz Kompetencji Społecznych KKS. Podręcznik, Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, Warszawa 2007.
Matczak A., Kwestionariusz Kompetencji Społecznych, Raport z badań prowadzonych w 1995 r. w ramach projektu BST 505/15, temat: „Konstrukcja narzędzia (kwestionariusza) do pomiaru kompetencji interpersonalnej", Wydział Psychologii UW, Warszawa 1996.
Matzke D., Emotional Intelligence in a Nutshell, Dr Dan Matzke, 2012.
Mayer J.D., Caruso D., The Effective Leader: Understanding and Applying Emotional Intelligence, „Ivey Business Journal" 2002, no. 11-12.
Mayer J.D., Salovey P., Caruso D., Mayer - Salovey - Caruso Emotional Intelligence Test (MSCEIT), Ontario: MHS Publishers, Toronto-Ontario 2002.
Mayer J.D., Salovey P., Caruso D., Models of Emotional Intelligence, [w:] Handbook of Intelligence, (red.) R. Sternberg, Cambridge University, Cambridge 2000.
Mayer J.D., Salovey P., Czym jest inteligencja emocjonalna? [w:] Rozwój emocjonalny a inteligencja emocjonalna, (red.) P. Salovey, D.J. Sluyter, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 1999.
Mayer J.D., Salovey P., What is emotional intelligence? [w:] Emotional development and emotional intelligence: educational implications, (red.) P. Salovey, D.J. Shuyter, Basic Books, New York 1997.
Mączyński J., Jago A.G., Reber G., Boehnisch W., Styl kierowania ludźmi polskich i austriackich menedżerów, „Organizacja i Kierowanie" 1993, vol. 3, no. 73.
McGregor D., The Professional Manager, McGraw-Hill, New York 1967.
McGregor D., Bennis W., The Human Side of Enterprise: 25th Anniversary Printing, New York 1960.
McKee A., Boyatzis R.E., Johnston F., Becoming a Resonant Leader; Develop Your Emotional Intelligence, Renew Your Relationship, Substain Your Effectiveness, Harvard Business School Publishing, Boston-Massachustetts 2008.
Mendel T., Kształtowanie potencjału i organizacja pracy własnej współczesnego menedżera, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2006.
Mintzberg H.M., The Manager's Job: Folkloreand Fact, „Harvard Business Review" 1975, nr 4.
Mroziewski M., Style kierowania i zarządzania. Wybrane koncepcje, Difin, Warszawa 2005.
Nadler R.S., Leading with Emotional Intelligence. Hands - On Strategies for Building Confident and Collaborative Star Performers, The McGraw Hill Companies, 2010.
Napierkowski P., Stańda A., Organizacja pracy kierowniczej (zagadnienia wybrane), TNOiK, Warszawa 1989.
Offermann L.R., Vasilopoulos J.R., Seal C., Sass M., The Relative Contribution of Emotional Competence and Cognitive Ability to Individual and Team Performance, vol. 17, 2004.
Penc J., Zarządzanie dla przyszłości. Twórcze kierowanie firmą, Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków 1998.
Pérez J.C., Petrides K.V., Furnham A., Measuring Trait Emotional Intelligence, [w:] Emotional Intelligence. An International Handbook, (red.) R. Schulce, R.D. Roberts, Göttingen: Hogrefe &Huber Publishers, Göttingen 2005.
Petrides K.V., Furnham A., Trait Emotional Intelligence: Psychometric Investigation with Reference to Established trait Taxonomies, „European Journal of Personality" 2001.
Piotrowski K., Organizacja i zarządzanie, ALMAMER WS, Warszawa 2006.
Porębski Z., Kaczyński R., Zakłady „Elpo" - Warszawa. Analiza wykorzystania czasu pracy kierowników w Zakładach Wytwórczych Elektronowych Przyrządów Pomiarowych Elpo T-14 w Warszawie, „Organizacja - Samorząd - Zarządzanie" 1964, nr 1.
Psychologia społeczna w relacji Ja-Inni, (red.) S. Moscovici, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1998.
Rath T., Conchie B., Strengths Based Leadership, Gallup Press, New York 2008.
Reddin B., Testy dla menedżerów stawiających na efektywność, Alma Press, Warszawa 2005.
Reddin J.W., Souplesse et Direction, „L'Etude du Travail" 1968, no. 244.
Romanowska M., Gierszewska G., Analiza strategiczna w przedsiębiorstwie, wyd. IV, PWE, Warszawa 2009.
Rosete D., Ciarrochi J., Emotional Intelligence and its Relationship to Workplace Performance Outcomes of Leadership Effectivensess, 2005.
Rowe W.G., Guerrero L., Cases in Leadership, Sage Publications, 2011.
Rupiński G., Taubwurcel S., Elementy organizacji zarządzania przedsiębiorstwem, PTE, Łódź 1961.
Rybicki J., Zmiany stylu kierowania mistrza, cz. 1, „Przegląd Organizacji" 1989, nr 10-11.
Rychlewska P., Kim są urzędnicy polskich gmin wybierani na Kolejną Kadencję? Cechy osobowe i sposób zarządzania gminą, „Studia Regionalne i Lokalne" 2009, nr 2, t. 36.
Salovey P., Mayer J.D., Caruso D., The positive psychology of emotional intelligence, [w:] Handbook of positive psychology, (red.) C.R. Snyder, S.J. Lopez, Oxford University Press, Oxford 2002.
Schulze R., Roberts R.D., Emotional Intelligence. An International Handbook, Hogrefe &Huber Publishers, Toronto 2005.
Seqal J., The Language of Emotional Intelligence. The five Essential Tools for Building Powerful and Effective Relationship, The McGraw Hill Companies, 2008.
Sikorski C., Sztuka kierowania, szkice o kulturze organizacyjnej, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1986.
Slaski M., Cartwright S., Health Performance and Emotional Intelligence: An Exploratory Study of Retail Managers, Stress and Health, 2002.
Słownik zarządzania kadrami, (red.) T. Listwan, C.H. Beck, Warszawa 2005.
Solarz J., Style zarządzania w USA. Japonii i krajach socjalistycznych, Materiały XVIII konferencji z cyklu „Dyrektor w procesie kierowania przedsiębiorstwem", Bydgoszcz 1985.
Staw B.M., Barsade S.G., Affect and Managerial Performance: A test of the Sadder - But-Wiser Vs. Happier - and Smarter Hypotheses, Administrative Science Quarterly, 1993.
Stein S.J., Book H.E., The edge EQ. Emotional Intelligence and your Success, Jossey-Bass, 2011.
Steinmann H., Schreyogg G., Zarządzanie. Podstawy kierowania przedsiębiorstwem. Koncepcje, funkcje, przykłady, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2004.
Sternberg R., Kaufman J., Scott B., The Cambridge Handbook of Intelligence, Cambridge University Press, Cambridge 2011.
Sternberg R.J., Wagner R.K., Practical Intelligence: Nature and origins of Competence in the Everyday World, Cambridge University Press, Cambridge 1986.
Stoner J.A.F., Freeman R.E, Gilbert D.R. Jr, Kierowanie, PWE, Warszawa 1997.
Stoner J.A.F., Wankel Ch., Kierowanie, PWE, Warszawa 1992.
Stout S.K., Locum J.W. Jr., Cron W.L., Career transitions of superiors and subordinates, „Journal of Vocational Behavior" 1987, no. 30.
Strelau J., Osobowość jako zespół cech, [w:] Psychologia: podręcznik akademicki, (red.) J. Strelau, t. 2, GWP, Gdańsk 2000.
Strelau J., Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 2: Psychologia ogólna. Osobowość jako zespół cech. Gdańsk: GWP, 2000.
Strzelecki T., Organizacja pracy, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1995.
Strzelecki T., Projektowanie systemów zarządzania, Wydawnictwo Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2000.
Stychno E., Style kierowania personelem w podsystemie pielęgniarstwa w szpitalach, praca doktorska.
Tannenbaum R., Weschler I., Massarik F., Leadership and Organization, McGraw-Hill, New York 1961.
Teleszyńska M., Sopuch K., Badania organizacji pracy dyrektorów przedsiębiorstw, Zakład Prakseologii PAN, Warszawa 1973 (maszynopis powielony).
The Arbinger Institute, Leadership and Self - Deception: Getting out of the Box, Arbinger Propeties, San Francisco 2010.
Thomas R.J., Crucibles of Leadership: how to Learn from Experience to Become a Great Leader, Harvard Business School Publishing Corporation, Boston-Massachustetts 2008
Vademecum menadżera oświaty, (red.) Cz. Plewka, H. Bednarczyk, Instytut Technologii Eksploatacji, Radom 2000.
Veslor E. van, Leslie J.B., Why executives derail: Perspectives across time and cultures, „Academy of Management Executive" 1995, vol. 9, no. 4.
Villanueva J.J., Sanchez J.C., Trait Emotional Intelligence and Leadreship Self-Efficacy: Their Relationship with Collective Efficacy, „The Spanish Journal of Psychology" 2007, no. 10.
Wajda A., Organizacja i Zarządzanie, PWE, Warszawa 2003.
Wawrzyniak B., Szkoła zarządzania, PWE, Warszawa 1987.
Webber R.A., Zasady zarządzania organizacjami, PWE, Warszawa 1966 i 1990.
Whetten D.A., Cameron K.S., Developing Management Skills, Prentice Hall, 2010.
Wyrzykowska B., Karbowiak K., Kierowanie zasobami ludzkimi w organizacji, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2009.
Zapotrzebowanie na decentralizację i nowe postawy przełożonych, „Zarządzanie na Świecie" 2001, nr 8.
Zarządzanie. Teoria i praktyka, (red.) A.K. Koźmiński, W. Piotrowski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.
Zawadzki B., Strelau J., Szczepaniak P., Śliwińska M., Inwentarz osobowości NEO-FFI. Podręcznik, Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, Warszawa 1998.
Zbiegien-Maciąg L., Wiernek B., Pawnik W., Truszkowska-Długosz E., Zarządzanie personelem w firmie, Wydawnictwo Naukowo-Dydaktyczne AGH, Kraków 1999.
Zieleniewski J., Organizacja zespołów ludzkich, wstęp do teorii organizacji i kierowania, PWN, Warszawa 1982.