Medyczne zawody zaufania publicznego

Wykaz najważniejszych skrótów 11

Rozdział 1
Wprowadzenie. Przedmiot badań i cel pracy 15
1.1. Wprowadzenie 15
1.2. Uzasadnienie wyboru tematu 18
1.2.1. Deficyt kadr medycznych 19
1.2.2. Od skill mix i staff mix do zespołów multidyscyplinarnych 21
1.2.3. Pandemia COVID-19 25
1.3. Przedmiot badań i cel pracy 28
1.4. Struktura i metodyka pracy 29
1.4.1. Metodyka pracy 29
1.4.2. Struktura pracy 30

Rozdział 2
Pojęcia podstawowe: zdrowie i zdrowie publiczne 33
2.1. Wstęp 33
2.2. Pojęcia: zdrowie i choroba 34
2.3. Zdrowie publiczne 36
2.3.1. Rozwój koncepcji zdrowia publicznego 36
2.3.2. Funkcje i działania zdrowia publicznego 39
2.3.3. Regulacje prawne w zdrowiu publicznym − prawo UE 41
2.3.4. Ustawa o zdrowiu publicznym 43
2.4. Ochrona zdrowia 45
2.4.1. Bezpieczeństwo zdrowotne 45
2.4.2. Prawo do ochrony zdrowia 47
2.5. Podsumowanie i wnioski 51

Rozdział 3
Zawody medyczne 53
3.1. Zagadnienia wprowadzające 53
3.2. Pojęcie „zawód" 55
3.3. Zawody w ochronie zdrowia 58
3.3.1. Konsultanci 58
3.3.2. Podział zawodów w ochronie zdrowia 62
3.4. Zawód medyczny 64
3.4.1. Świadczenia zdrowotne 66
3.4.2. Przydatność pojęć medycznych w ustalaniu celu i zakresu świadczenia zdrowotnego 68
3.4.3. Grupy zawodów medycznych 71
3.4.4. Kwalifikacje i specjalizacje wymagane przy zatrudnieniu 76
3.5. Podsumowanie i wnioski 78

Rozdział 4
Rozwój regulacji prawnych i etycznych 79
4.1. Wstęp 79
4.2. Uwarunkowania historyczne zawodów medycznych 80
4.2.1. Starożytność 80
4.2.2. Średniowiecze 82
4.2.3. Okres nowożytny i późniejszy 84
4.2.4. Okres niepodległości 86
4.2.5. Polska Ludowa 90
4.2.6. Okres transformacji ustrojowej 92
4.2.7. XX i XXI w. 93
4.3. Podsumowanie i wnioski 97

Rozdział 5
Kształcenie i nauczanie w zawodach medycznych 99
5.1. Uwagi wprowadzające 99
5.2. Szkolnictwo wyższe 100
5.2.1. Zmiany w systemie kształcenia zawodów medycznych 100
5.2.1.1. Proces Boloński 100
5.2.1.2. Zmiany organizacyjne. Wydziały nauk o zdrowiu 102
5.2.2. Uczelnie wyższe 104
5.2.2.1. Studia na kierunku lekarskim i lekarsko-dentystycznym 104
5.2.2.2. Limity przyjęć 107
5.2.2.3. Rekrutacja na studia 108
5.2.2.4. Instrumenty wsparcia 110
5.2.2.5. Standardy kształcenia 111
5.2.2.6. Ukończenie studiów, egzaminy zawodowe i praktyka 112
5.3. Ustawiczne kształcenia zawodów medycznych 113
5.3.1. Ustawiczny rozwój zawodowy - przepisy wspólne 114
5.3.2. Szkolenie specjalizacyjne 115
5.3.2.1. Rozwój szkolenia specjalizacyjnego zawodów medycznych 115
5.3.2.2. Specjalizacje lekarskie 117
5.3.2.3. Przebieg szkolenia specjalizacyjnego. Kierownik specjalizacji 120
5.3.2.4. Egzamin specjalizacyjny (PES) 121
5.3.2.5. Specjalizacje pozostałych zawodów medycznych 122
5.3.2.6. Specjalizacja w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia 124
5.3.3. Pozostałe formy ustawicznego kształcenia 126
5.4. Podsumowanie i wnioski 126

Rozdział 6
Samodzielność zawodów medycznych 129
6.1. Wstęp 129
6.2. Zasady wykonywania samodzielnych zawodów medycznych 129
6.2.1. Przepisy wspólne 129
6.2.2. Aktualna wiedza 131
6.2.3. Dostępność 135
6.2.4. Etyka zawodowa 136
6.2.5. Należyta staranność 137
6.2.6. Bezpieczeństwo pacjenta 139
6.2.7. Zasada dobrej komunikacji 140
6.3. Modele samodzielności zawodowej zawodów medycznych 141
6.4. Samodzielne zawody medyczne 144
6.4.1. Pielęgniarki i położne 144
6.4.1.1. Zawód pielęgniarki i położnej 144
6.4.1.2. Prawo do wystawiania recept 148
6.4.2. Nowa rola farmaceuty w systemie ochrony zdrowia 154
6.4.2.1. Zakres samodzielności zawodu farmaceuty 154
6.4.2.2. Opieka farmaceutyczna 159
6.4.3. Fizjoterapeuta 165
6.4.3.1. Zawód fizjoterapeuty 165
6.4.3.2. Diagnoza funkcjonalna 168
6.4.3.3. Nowe zadania fizjoterapeuty 169
6.5. Zawody medyczne wykonujące samodzielnie czynności zawodowe 171
6.5.1. Diagnosta laboratoryjny 171
6.5.2. Ratownik medyczny 172
6.5.2.1. Czynności zawodowe 172
6.5.2.2. Stwierdzenie zgonu 174
6.6. Podsumowanie i wnioski 175

Rozdział 7
Zawody medyczne jako zawody zaufania publicznego 177
7.1. Wstęp 177
7.2. Medyczny zawód regulowany 178
7.3. Medyczny zawód wolny 183
7.3.1. Pojęcie „wolny zawód" 183
7.3.2. Zawody medyczne jako zawody wolne 185
7.4. Medyczny zawód jako zawód zaufania publicznego 192
7.4.1. Zawód zaufania publicznego jako pojęcie konstytucyjne 192
7.4.2. Argumenty za i przeciw tworzeniu samorządów zawodowych 196
7.4.3. Cechy zawodów zaufania publicznego 198
7.4.4. Specyfika medycznych zawodów zaufania publicznego 203
7.5. Podsumowanie i wnioski 205

Rozdział 8
Odpowiedzialność zawodowa 207
8.1. Wprowadzenie 207
8.2. Definicje i typy 208
8.2.1. Odpowiedzialność dyscyplinarna i zawodowa 208
8.2.2. Typ samorządowy odpowiedzialności zawodowej i Komisja 211
8.3. Konstytucyjne cechy odpowiedzialności zawodowej 213
8.3.1. Przewinienie zawodowe: przesłanka etyczna i prawna 219
8.3.2. Kary 221
8.4. Zasady procesowe i ich rola w odpowiedzialności zawodowej 224
8.4.1. Zasada samodzielności 225
8.4.2. Zasada dwuinstancyjności 228
8.4.3. Zasada jawności 230
8.5. Model procesowy postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej w zawodach medycznych 231
8.5.1. Uczestnicy postępowania 232
8.5.2. Strony postępowania i ich reprezentanci 235
8.6. Postępowanie przed Rzecznikiem Odpowiedzialności Zawodowej 236
8.6.1. Cele postępowania 236
8.6.2. Negatywne przesłanki procesowe 237
8.6.3. Wszczęcie i zakończenie postępowania 239
8.6.4. Wymogi formalne wniosku o ukaranie 240
8.6.5. Kontrola sądu 241
8.7. Postępowanie przed sądem zawodowym I instancji 241
8.7.1. Cele postępowania 241
8.7.2. Przebieg rozprawy 242
8.7.3. Orzeczenie sądu I instancji 243
8.8. Postępowanie przed sądem zawodowym drugiej instancji 244
8.8.1. Cechy charakterystyczne 244
8.8.2. Przebieg postępowania 245
8.9. Postępowanie po uprawomocnieniu się orzeczenia 246
8.9.1. Skarga na wyrok uchylający sądu odwoławczego (z rozdziału 55a k.p.k.) 246
8.9.2. Kasacja 248
8.9.3. Wznowienie 251
8.10. Odszkodowanie za błędne orzeczenia organów odpowiedzialności zawodowej 253
8.11. Postępowanie wykonawcze 254
8.12. Zatarcie skazania 256
8.13. Podsumowanie i wnioski 256

Wnioski końcowe i podsumowanie 259
Bibliografia 273
Akty prawne 287

Iwona Wrześniewska-Wal − lekarz, dr n. prawnych, radca prawny oraz specjalista zdrowia publicznego. Zajmuje się prawem medycznym i administracyjnym z zakresu ochrony zdrowia. Pracuje w Szkole Zdrowia Publicznego Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego.

Recenzenci:
prof. zw. dr hab. Stanisław Hoc
prof. dr hab. n. med. Mariusz Gujski