Jak banki centralne i rządy stabilizują (i destabilizują) gospodarkę

Książka prezentuje dorobek intelektualny cyklu seminariów pt. „Współczesna wiedza na temat polityki stabilizacyjnej: konsensus, alternatywne podejścia i białe plamy" na kanwie książki: „A Monetary and Fiscal History of the United States, 1961-2021" autorstwa Alana S. Blindera (Princeton University Press, 2022).

Uczestnikami seminariów były osoby aktywne w dyskusjach publicznych na temat polskiej polityki makroekonomicznej: akademicy, aktualni i byli członkowie Rady Polityki Pieniężnej, pracownicy banku centralnego, byli ministrowie i wiceministrowie finansów, główni ekonomiści z banków lub organizacji biznesowych oraz inni.

Poszczególne rozdziały książki stanowią próby odpowiedzi na kluczowe pytania, przed którymi stają i będą stawać decydenci sterujący polityką makroekonomiczną lub ustalający ramy instytucjonalne dla kształtowania tej polityki:
• Jak bank centralny powinien reagować na wstrząsy podażowe?
• Jaka jest rola polityki fi skalnej i monetarnej w stabilizowaniu gospodarki?
• Czy da się obniżać inflację nie powodując wzrostu bezrobocia?
• Czy da się obniżać deficyt budżetowy nie powodując spowolnienia gospodarki i wzrostu bezrobocia?
• Jak bank centralny powinien ustalać stopy procentowe?
• Jak zapewnić niezależność banku centralnego?
• Jaka jest przyszłość niekonwencjonalnej polityki pieniężnej?


Książka powinna stać się lekturą obowiązkową dla osób zajmujących się polityką gospodarczą oraz (co równie ważne) dla tych, którzy ją komentują.
prof. MAREK BELKA, poseł do Parlamentu Europejskiego, b. premier RP, b. minister finansów, b. prezes Narodowego Banku Polskiego (fragment recenzji wydawniczej)

W książce podejmuje się wiele bardzo kontrowersyjnych zagadnień współczesnej makroekonomii i polityki gospodarczej (...) Czytelnik ma możliwość - jak w wielkiej literaturze typu „Gra w klasy" J. Cortazara - rozpoczynania jej lektury od dowolnej części.
prof. ADAM NOGA, Akademia Leona Koźmińskiego (fragment recenzji wydawniczej)

Czytając głosy ekonomistów uczestniczących w tej debacie, można poczuć się jak współseminarzysta analizujący dylematy polityki makroekonomicznej w obliczu rosnącej polityzacji banków centralnych oraz świata pełnego niepewności i szoków. Pytanie brzmi: jaką przyszłość napisze dla nas rzeczywistość?
Dr Piotr Arak, główny ekonomista VeloBanku, adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego, b. dyrektor Polskiego Instytutu Ekonomicznego

Obecnie, gdy układy z Bretton Woods przechodzą do przeszłości i na horyzoncie pojawia się Trumponomics, dobrze jest przeczytać, jak sprawdzona szkoła makroekonomiczna stabilizuje gospodarkę. Zanim na dobre zmierzymy się z nowym porządkiem, warto przypomnieć sobie, że brak stabilizacji gospodarczej może łatwo przewrócić świat, jaki znamy.
Jan Krzysztof Bielecki, b. premier RP, b. minister ds. integracji europejskiej, b. przedstawiciel Polski w Radzie Dyrektorów Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju, b. prezes zarządu Banku Pekao SA, od 2015 r. przewodniczący Rady Partnerów EY Polska

To podręczny zestaw wiedzy o tym, czy i jak polityka makroekonomiczna może skutecznie stabilizować gospodarkę. Lektura obowiązkowa dla ekonomistów i świetny przewodnik po polityce makroekonomicznej dla każdego.
Piotr Bujak, główny ekonomista PKO Banku Polskiego S.A.

Książka ta stanowi rzeczowe i merytoryczne opracowanie na temat funkcjonowania banków centralnych oraz ich wpływu na gospodarkę. Autorzy przedstawiają zarówno historyczne, jak i współczesne aspekty polityki pieniężnej, oferując czytelnikowi szeroką perspektywę i solidną dawkę wiedzy ekonomicznej.
Dr hab. Ireneusz Dąbrowski, prof. Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, członek Rady Polityki Pieniężnej w kadencji 2022-2028, b. dyrektor Departamentu Badań Ekonomicznych NBP, b. wiceminister skarbu państwa

Dzięki dynamicznym dialogom i żywym polemikom złożone zagadnienia stają się fascynujące i zaskakująco przystępne. To nowatorski przykład prezentowania trudnych tematów - lektura obowiązkowa dla każdego, kto pragnie zrozumieć złożoność zarządzania gospodarką. Jak to w ekonomii, niektóre dylematy wciąż pozostają otwarte. Mam nadzieję, że autorzy zdecydują się na kontynuację tej pasjonującej publikacji i seminariów.
Dr Sławomir Dudek, adiunkt w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie, założyciel, prezes i główny ekonomista Instytutu Finansów Publicznych, były dyrektor Departamentu Polityki Makroekonomicznej Ministerstwa Finansów

Książka ta jest przykładem niezwykle użytecznej i dojrzałej refleksji naukowej nad polityką pieniężną, refleksji bardzo potrzebnej, gdy wiele banków centralnych - w obliczu różnego rodzaju szoków - weszło w obszar niestandardowej polityki pieniężnej i gdy w ciągu ostatnich lat w wielu gospodarkach świata mieliśmy zarówno do czynienia z deflacją, jak też silnie podwyższoną inflacją. Książka zainteresuje wszystkich, stawiających fundamentalne pytania o politykę pieniężną i bankowość centralną, również w naszym polskim kontekście.
Prof. dr hab. Łukasz Hardt, Uniwersytet Warszawski, członek Rady Polityki Pieniężnej w kadencji 2016-2022, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego

Kwestia relacji między polityką fiskalną i polityką pieniężną znów znalazła się w centrum dyskusji ekonomicznej. Toczy się w tle globalnego zderzenia polityki siły i polityki reguł. Autorzy tej znakomitej publikacji wychodzą od doświadczeń amerykańskich. Jej lektura pozwala lepiej zrozumieć nasze polskie zagrożenia związane z podporządkowywaniem polityki pieniężnej walce o władzę polityczną - myleniem polityki publicznej z polityką partyjną.
Prof. dr hab. Jerzy Hausner, członek Rady Polityki Pieniężnej w kadencji 2010-2016, b. wicepremier i minister gospodarki, Fundacja GAP - OEES

Pragnieniem każdego rozsądnego ekonomisty jest, aby nie tylko gospodarka opierała się na wiedzy, lecz takoż czyniła polityka gospodarcza. Jej fundamentalne elementy to polityka fiskalna rządu i monetarna banku centralnego. O tym, jak trudna w obliczu często sprzecznych interesów i zróżnicowanych poglądów jest ich koordynacja, równocześnie stabilizująca gospodarkę i wspierająca jej rozwój, traktuje ta książka.
Prof. dr hab. Grzegorz W. Kołodko, Akademia Leona Koźmińskiego, b. wicepremier i minister finansów

Tę książkę decydenci polskiej polityki fiskalnej i monetarnej mogliby potraktować jako dobrą ściągawkę. Pod warunkiem, że uda im się uciec od bieżących politycznych emocji. Tak jak udało się to uczestnikom seminarium zorganizowanego przez TEP i Katedrę Międzynarodowych Studiów Porównawczych SGH.
Krzysztof Adam Kowalczyk, kierownik działu ekonomicznego „Rzeczpospolitej"

Trudno oczekiwać, żeby era bankocenu (początek podczas kryzysu 2007-2009), czyli rządów banków centralnych, zakończyła się bez jakiegoś potężnego wstrząsu. Dlatego warto się na takie wydarzenie przygotowywać, a ta książka jest ważnym elementem tego przygotowania.
Piotr Kuczyński, analityk rynków finansowych, Dom Inwestycyjny Xelion

Tytułowe pytanie „Jak banki centralne i rządy stabilizują (i destabilizują) gospodarkę" w warunkach, gdy klucz czarnych łabędzi staje się nową normalnością jest jeszcze bardziej aktualne. Książka stanowi dogłębne spojrzenie na rolę polityki monetarnej i fiskalnej w kształtowaniu gospodarki, a wykład Alana Blindera to żywa i zwięzła opowieść, jak decyzje aktorów polityki makroekonomicznej mogą zarówno łagodzić gospodarcze turbulencje, jak i - w przypadku błędów - je nasilać.
Mateusz Morawiecki, poseł na Sejm RP, b. premier RP, b. minister finansów, b. minister rozwoju, b. prezes zarządu Banku Zachodniego WBK S.A.

Gospodarcze szoki, które wydarzyły się w ciągu ostatnich dwóch dekad - od światowego kryzysu finansowego w 2009 r., przez kryzys w strefie euro, po covidową pandemię - zmusiły banki centralne do wprowadzenia daleko idących zmian w swoich mandatach, instrumentach i sposobach wpływania na gospodarkę. O tym jest ta cenna książka, która w nowatorskiej formie przedstawia szeroką perspektywę poglądów na te często rewolucyjne zmiany. Każdy, kto interesuje się polityką pieniężną i jej wpływem na przyszłość polskiej i światowej gospodarki, powinien tę książkę koniecznie przeczytać.
Dr hab. Marcin Piątkowski, prof. Akademii Leona Koźmińskiego, autor książki „Złoty wiek. Jak Polska została europejskim liderem wzrostu i jaka czeka nas przyszłość"

Książka jest przewodnikiem, a zatem konieczną lekturą dla osób tworzących politykę makroekonomiczną. Bazując na książce Alana Blindera, autorzy stworzyli zapis dyskusji nad instrukcją tworzenia polityki gospodarczej. Rozmaitość opinii czyni tę dyskusję wciągającą.
Leszek Skiba, prezes zarządu Instytutu Sobieskiego, b. prezes zarządu Banku Pekao S.A., b. wiceminister finansów

Grupa polskich ekonomistów bada możliwości prowadzenia racjonalnej polityki monetarnej - przez banki centralne i rządy. Amerykański profesor pomaga im fascynującą opowieścią o historii monetarnej Stanów Zjednoczonych od czasów Lyndona B. Johnsona. Ameryka to nie Polska, ekonomia nie jest nauką do końca ścisłą. Ale dla historyka to gratka: ogląda, jak rodzi się myśl o ekonomicznych prawidłowościach.
Piotr Zaremba, historyk, publicysta, m.in. autor cyklu książek o politycznej historii Stanów Zjednoczonych