Międzynarodowa pozycja konkurencyjna Polski. Teoria i praktyka

Wstęp 9

Rozdział 1
Teoretyczne podstawy międzynarodowej konkurencyjności gospodarki narodowej 13
1.1. Istota konkurencji i relatywizm pojęcia konkurencyjności 13
1.2. Statyczne i dynamiczne ujęcie konkurencyjności 18
1.3. Współzależności między zdolnością konkurencyjną przedsiębiorstwa, branży i gospodarki narodowej 21
1.3.1. Zdolność konkurencyjna przedsiębiorstwa i branży 22
1.3.2. Model analizy pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstwa na rynku 29
1.3.3. Strategie konkurencji przedsiębiorstwa na współczesnym rynku 31
1.4. Koncepcja konkurencyjności krajowej i atrakcyjności danego obszaru (regionu) 40
1.5. Zdolność konkurencyjna gospodarki narodowej i jej determinanty 41

Rozdział 2
Źródła konkurencyjności w świetle teorii handlu międzynarodowego 57
2.1. Kryteria podziału teorii handlu międzynarodowego 57
2.2. Podażowe źródła przewag konkurencyjnych w teoriach handlu międzynarodowego 59
2.2.1. Teoria kosztów absolutnych 59
2.2.2. Teoria kosztów względnych 61
2.2.3. Teoria kosztów realnych 63
2.2.4. Teoria kosztów alternatywnych 64
2.2.5. Teoria obfitości zasobów (proporcji w zasobach) 68
2.2.6. Teorie neoczynnikowe 74
2.2.7. Teorie neotechnologiczne 75
2.2.7.1. Teoria luki technologicznej 76
2.2.7.2. Teoria cyklu życia produktu 82
2.3. Popytowo-podażowe przesłanki zdolności konkurencyjnej we współczesnych teoriach handlu międzynarodowego 89
2.3.1. Rozmiary i struktura popytu jako źródło przewag komparatywnych 89
2.3.2. Teoria podobieństwa preferencji 90
2.3.3. Teoria zróżnicowania produktów 91
2.3.4. Teoria handlu wewnątrzgałęziowego i jego wpływ na konkurencyjność gospodarki narodowej. 92
2.4. Źródła przewag we współczesnej, globalizującej się gospodarce światowej i w teorii wzrostu endogenicznego. 100
2.5. Ogólny algorytm oceny konkurencyjności gospodarki narodowej 111
2.5.1. Mierniki konkurencyjności gospodarki narodowej 124
2.5.1.1. Mierniki ilościowe 126
2.5.1.2. Wskaźniki cenowo-kosztowe 131
2.5.1.3. Mierniki ex ante międzynarodowej pozycji konkurencyjnej 138
2.5.1.4. Wskaźniki konkurencyjności „nowej gospodarki" 139
2.5.1.4.1. Wskaźniki jakości kapitału ludzkiego 140
2.5.1.4.2. Mierniki poziomu wiedzy i jej tworzenia 141
2.5.1.4.3. Mierniki jakości kapitału rzeczowego 142
2.5.1.4.4. Wskaźniki otoczenia makroekonomicznego 142

Rozdział 3
Udział Polski w międzynarodowym podziale pracy. Tendencje rozwojowe w handlu zagranicznym w latach 90. i 2000-2009 159
3.1. Zmiany potencjału gospodarczego Polski - ogólne tendencje 159
3.1.1. Struktura towarowa 171
3.1.2. Struktura według chłonności czynników wytwórczych 174
3.1.3. Działalność B+R 176
3.1.4. Zmiana kierunków geograficznych wymiany Polski z zagranicą w latach 1990-2009 183
3.2. Wymiana handlowa Polski z krajami Unii Europejskiej, w tym szczególnie z Niemcami oraz Rosją i Ukrainą w świetle badań empirycznych 187
3.2.1. Asymetria obrotów handlu zagranicznego Polski 187
3.2.2. Struktura importu Polski i udział w jej imporcie wybranych krajów 189
3.2.3. Struktura eksportu Polski i udział w jej eksporcie wybranych krajów 195
3.2.4. Kształtowanie się salda bilansu handlowego Polski z wybranymi krajami w latach 1993-2009 204

Rozdział 4
Międzynarodowa pozycja konkurencyjna gospodarki Polski na rynkach krajów UE, Rosji i Ukrainy 225
4.1. Założenia metodologiczne 225
4.2. Saldo bilansu handlowego jako wskaźnik pozycji konkurencyjnej 231
4.3. Relacje eksportowo-importowe jako wskaźnik pozycji konkurencyjnej 232
4.4. Zasobochłonność eksportu i importu Polski z wybranymi krajami 244
4.5. Kształtowanie się wskaźników ujawnionej przewagi względnej (RCA) Polski na rynkach partnerów 258
4.6. Intensywność handlu wewnątrzgałęziowego w obrotach zagranicznych Polski 266
4.7. Wskaźniki podobieństwa struktur obrotów Polski ogółem i obrotów partnerów 277
4.8. Kształtowanie się konkurencyjności cenowej 279

Zakończenie 289
Bibliografia 303
Aneks 311