Praktyka i teoria promocji zdrowia (wyd. 6)

Wprowadzenie 7

Rozdział 1
Znaczenie rozwoju pojęcia zdrowia dla tworzenia nowych pojęć i wartości 9
1.1. Wpływ rozwoju pojęcia zdrowia na powstawanie nowych dziedzin nauki
i terminów 9
1.2. Znaczenie rozwoju promocji zdrowia dla powstania strategii i programów
pozyskiwania zdrowia 12

Rozdział 2
Psychologiczne i antropologiczne aspekty zdrowia 18
2.1. Psychologiczne aspekty zdrowia 18
2.2. Antropologiczne aspekty zdrowia 21
2.2.1. Problem normy i normalności 21
2.2.2. Pojęcie normy fizjologicznej 22
2.2.3. Teoria homeostazy a granice norm 22
2.2.4. Adaptacja 23
2.2.5. Zdolności adaptacyjne a rozwój chorób 24

Rozdział 3
Zdrowie, normy etyczne i zasady światopoglądowe 25
3.1. Przegląd norm etycznych i zasad światopoglądowych a zdrowie 25
3.2. Skrótowy przegląd norm i zasad światopoglądowych a bioetyka 28
3.2.1. Punkt widzenia Światowej Organizacji Zdrowia na etykę
i prawa człowieka 33
3.3. Bioetyka a promocja zdrowia 35

Rozdział 4
Uwarunkowania zdrowia i środowiska wspierające zdrowie 38
4.1. Uwarunkowania zdrowia 38
4.1.1. Środowiska wspierające zdrowie 60
4.2. Metody pomiaru wyników działań na rzecz poprawy uwarunkowań zdrowia
61

Rozdział 5
Wybrane polityki i strategie promocji zdrowia 63
5.1. Umiejętność odczytywania zdrowia (Health literacy) 63
5.1.1. Odczytywanie zdrowia a salutogeneza 65
5.1.2. Odczytywanie zdrowia a siły napędowe rozwoju ludzkiego 66
5.2. Polityki i strategie promocji zdrowia z uwzględnieniem płci 67
5.2.1. Polityki i strategie promocji zdrowia kobiet 67
5.2.2. Polityki i strategie promocji zdrowia mężczyzn 70
Rozdział 6
Udział promocji zdrowia w osiąganiu celów zdrowotnych 79
6.1. Działania promocji zdrowia ukierunkowane na wyniki zdrowotne 79
6.2. Metodologia oceny potrzeb zdrowotnych 82
6.3. Ocena wpływu na zdrowie (HIA ? Health Impact Assessment) 86
6.4. Ustanawianie celów zdrowotnych 95
6.5. Pomiar wyników zdrowotnych uzyskanych poprzez programy
promocji zdrowia 96
6.5.1. Sześciostopniowy model oceny programów promocji zdrowia 100
6.6. Standardy oceny jakości dla praktyki promocji zdrowia 102
6.6.1. Ogólna ocena jakości praktyki promocji zdrowia 102
6.6.2. Kwestionariusz oceny jakości programów promocji zdrowia 105
6.7. Próby poszukiwania dowodów związku pomiędzy interwencją a wynikiem
109

Rozdział 7
Programy promocji zdrowia dla środowisk lokalnych: gminy, miasta, powiatu,
województwa 112
7.1. Realizacja promocji zdrowia w środowisku lokalnym 113
7.2. Zajęcia praktyczne ? opracowywanie programu promocji zdrowia
dla środowiska lokalnego 125
7.3. Skrining proponowanej polityki zdrowotnej 126

Rozdział 8
Promocja zdrowia jako zadanie dla opieki zdrowotnej 131
8.1. Realizacja zadań promocji zdrowia w podstawowej opiece zdrowotnej 131
8.1.1. Zadania p.o.z. w zakresie promocji zdrowia 132
8.1.2. Przykład projektu włączenia promocji zdrowia do zadań podstawowej
opieki zdrowotnej 135
8.2. Realizacja zadań promocji zdrowia praktyce lekarza specjalisty 138
8.3. Realizacja zadań promocji zdrowia w praktyce innych profesjonalistów
opieki zdrowotnej 139
8.4. Realizacja zadań promocji zdrowia w praktyce działów niemedycznych opieki
zdrowotnej 141

Rozdział 9
Środowisko i zdrowie ? zdrowie środowiskowe 144
9.1. Ochrona środowiska a zdrowie 144

Rozdział 10
Aktualne możliwości wykorzystania teorii ekonomii zdrowia
dla potrzeb promocji zdrowia 152
10.1. Zastosowanie terminologii ekonomii w promocji zdrowia 152
10.2. Przykłady prób wykorzystania teorii ekonomii dla potrzeb promocji
zdrowia 155
10.3. Zastosowanie oceny ekonomicznej stosowanej w medycznej opiece
zdrowotnej dla celów promocji zdrowia 157
10.3.1. Główne problemy zastosowania technik oceny ekonomicznej
w promocji zdrowia 160

Rozdział 11
Aktualne możliwości finansowania działań promocji zdrowia 162
11.1. Podstawowe źródła finansowania działań promocji zdrowia w Polsce 163
11.2. Przepisy prawa dotyczące działań z zakresu promocji zdrowia
i ich finansowania 164
11.3. Finansowanie programów zdrowotnych w Unii Europejskiej 167

Rozdział 12
Planowanie i wdrażanie krajowych programów zdrowia publicznego 169
12.1. Strategie ukierunkowane na poprawę stanu zdrowia ludności 174

Rozdział 13
Promocja zdrowia w procesie reformowania systemu opieki zdrowotnej 179
13.1. Strategie dla interwencji w toku reform 180
13.2. Karta Lubljańska 181
13.3. Polityczne aspekty reformy opieki zdrowotnej 186
13.4. Główne problemy i wyzwania polityk zdrowotnych 186

Rozdział 14
Rola legislacji we wdrażaniu polityki promocji zdrowia 187
14.1. Rola legislacji we wdrażaniu ogólnej polityki zdrowotnej 187
14.2. Przygotowywanie bazy legislacyjnej dla reform systemu opieki zdrowotnej
189
14.3. Wdrażanie legislacji zdrowotnej 190
14.4. Możliwości zmian w politykach zdrowotnych 192
14.4.1. Model woli politycznej 192
14.4.2. Model frakcji politycznych 193
14.4.3. Model politycznego przetrwania 193

Rozdział 15
Teoria organizacji i zarządzania w promocji zdrowia 197
15.1. Współczesne koncepcje organizacji i zarządzania 197
15.2. Współczesne koncepcje organizacji 198
15.3. Związki i zależności pomiędzy organizacją i otoczeniem 200
15.4. Systemy operacji i planowanie 200
15.5. Projektowanie prac badawczych 202
15.6. Opór wobec zmian 203
15.6.1. Przezwyciężanie oporu wobec zmian 204
15.7. Rozwój nowych kierunków polityki zdrowotnej 205
15.8. Współczesne potrzeby organizacyjne środowisk promujących zdrowie 206
15.9. Kierunki zarządzania zalecane dla promocji zdrowia 207
15.10. Promocja zdrowia w strukturach zarządzania 209

Rozdział 16
Marketing społeczny w promocji zdrowia 211
16.1. Wprowadzenie 211
16.2. Przykłady podejmowanych działań z zastosowaniem marketingu społecznego
211
16.2.1. Działania przygotowawcze 212
16.2.2. Uwarunkowania efektywności marketingu społecznego 213
16.3. Podstawowe zasady prowadzenia marketingu społecznego dla potrzeb
promocji zdrowia 213
16.4. Najważniejsze zagadnienia marketingu społecznego w promocji zdrowia
214
16.5. Zastosowanie marketingu społecznego w promocji zdrowia wg Emersona
214
16.6. Przykłady zastosowania marketingu społecznego w promocji zdrowia 215

Rozdział 17
Projekty i programy promocji zdrowia ŚOZ i ich rozwój w Polsce 217
17.1. Zdrowe miasta 218
17.2. Zdrowe miejsce pracy 219
17.3. Szkoła promująca zdrowie (Zdrowa Szkoła) 221
17.4. Szpital Promujący Zdrowie 222
17.5. Samorządowy Ośrodek Ekologii i Zdrowia 225
17.6. Zdrowy Dom 226
17.7. Promocja Zdrowia w Podstawowej Opiece Zdrowotnej 227
17.8. Narodowy Program Zdrowia 229

Rozdział 18
Promocja zdrowia w Unii Europejskiej i szanse jej realizacji według unijnych
zasad w Polsce 231
18.1. Pierwszy etap rozwoju działań w zakresie promocji zdrowia 232
18.2. Drugi etap rozwoju działań w zakresie promocji zdrowia 233
18.3. Nowa polityka i strategia zdrowotna w Unii Europejskiej 234
18.4. Współdziałanie w zakresie opieki zdrowotnej i zdrowia publicznego 236
18.5. Szczególne zadania dla promocji zdrowia 237
18.6. Badania naukowe i programy polityki zdrowotnej Unii Europejskiej 239

Rozdział 19
Dokumenty 246

Literatura 289

Dr n. med. Jerzy B. Karski był adiunktem w Zakładzie Zdrowia Publicznego Wydziału Nauki o Zdrowiu Akademii Medycznej w Warszawie. Studia w Aka­demii Medycznej w Gdańsku na Wydziale Lekarskim ukończył w 1959 r. Stopień naukowy doktora nauk medycznych uzyskał w Akademii Medycznej we Wrocławiu w 1971 r. W latach 1979-1986 pracował jako nauczyciel akademicki w Departamencie Chirurgii, Wydziału Nauk Medycznych na Uniwersyte­cie w Jos w Nigerii. W latach 1989-2002 był kierownikiem Zakładu Analiz i Promocji Zdrowia w Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia (poprzednio Zakład Promocji Zdrowia w Centrum Organizacji Ekonomiki Ochrony Zdrowia) w Warszawie. Opublikował ponad 150 prac.